Gazprom: Rusya'nın Ukrayna üzerinden Avrupa'ya doğalgaz ihracatı durduruldu

Rus enerji devi Gazprom’un St. Petersburg'daki genel merkezinin yanında su tankerinin üzerinde oturan bir işçi (AP)
Rus enerji devi Gazprom’un St. Petersburg'daki genel merkezinin yanında su tankerinin üzerinde oturan bir işçi (AP)
TT

Gazprom: Rusya'nın Ukrayna üzerinden Avrupa'ya doğalgaz ihracatı durduruldu

Rus enerji devi Gazprom’un St. Petersburg'daki genel merkezinin yanında su tankerinin üzerinde oturan bir işçi (AP)
Rus enerji devi Gazprom’un St. Petersburg'daki genel merkezinin yanında su tankerinin üzerinde oturan bir işçi (AP)

Rus enerji devi Gazprom bugün yaptığı açıklamada, transit anlaşmasının sona ermesi nedeniyle Ukrayna üzerinden Avrupa'ya gaz ihracatının Moskova saatiyle 08:00 itibariyle durdurulduğunu duyurdu.

Bu kesinti, bir zamanlar Avrupa gaz piyasasına hâkim olan Moskova için büyük bir kayıp anlamına geliyor. Rusya'nın Avrupa'ya gaz sevkiyatının, Moskova ile Kiev arasındaki mevcut beş yıllık transit anlaşmasının sona erdiği 1 Ocak 2025 tarihinde duracağı biliniyordu.

Cnnxj
Rus enerji devi Gazprom’un logosu (Reuters)

Bu süre zarfında Avrupa ülkeleri enerji sektörlerini yeniden yapılandırarak Rus gazını ABD ve Katar gazı ile değiştirdi. Avrupa Komisyonu dün Slovakya Başbakanı Robert Fico'nun devam eden eleştirilerine cevaben Avrupa Birliği'nin (AB) Rus gazının Ukrayna üzerinden transit geçişine son vermeye hazır olduğunu bildirdi.

Yaklaşık üç yıldır Rusya ile savaş halinde olan Ukrayna, yeni yılın başında Rus gazının kendi topraklarından geçişini durdurdu. Kiev uzun zamandır bu süreyi uzatmayacağını söylüyordu. Transit moratoryumu özellikle Slovakya için sorun teşkil ediyor.

Kdkkd
 Gazprom'un Rusya'nın Amur bölgesindeki Sibirya'nın Gücü Projesi’nin Atamanskaya kompresör istasyonundaki gaz boru hatları (Reuters)

Rus gazının yaklaşık yarısı Ukrayna rotası üzerinden Avrupa'ya akarken, geri kalanı Karadeniz'in altından geçen TürkAkım boru hattı üzerinden tedarik ediliyor.

Rusya'nın süper soğutmalı sıvılaştırılmış doğal gazının (LNG) deniz yoluyla tedariki artıyor ve Avrupa bu ihracatın yaklaşık yarısını gerçekleştiriyor.

AB'nin Rusya'dan LNG alımını durdurmak gibi yakın bir planı yok. Ancak AB, Norveç, ABD ve Katar'dan artan ihracat sayesinde 2027 yılına kadar Rus gazından vazgeçmeye çalışacağını söyledi.

Pazar günü Brüksel'de Avrupa Komisyonu'na bir mektup gönderen Fico, ‘Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy'nin Rus gazının transit geçişini durdurmaya yönelik tek taraflı kararının zımnen kabul edilmesinin yanlış ve mantıksız olduğunu ve gerilimin artmasına ve karşılıklı önlemlerin alınmasına yol açacağını’ ifade etti.

Fico'ya göre gaz transitinin kesilmesi Rusya'dan çok AB'ye zarar verecek. Fico geçtiğimiz cuma günü yaptığı açıklamada, Ukrayna'ya, ülkesinin buna karşılık olarak elektrik arzını kesebileceği tehdidinde bulundu.

Zelenskiy Fico'nun tehdidini ‘Kremlin'den gelen bir emir’ olarak nitelendirdi. Fico geçtiğimiz hafta Moskova'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i ziyaret etmiş ve bu ziyaret nedeniyle AB ve Ukrayna tarafından ağır bir şekilde eleştirilmişti.

Mckdk
Rusya'nın Gazprom şirketinin Suga tesisindeki basınç ölçerli bir gaz borusu (Reuters)

Avrupa Komisyonu'na göre, Rus gazının Ukrayna'dan geçmediği bir senaryo hazırlamak ve etkilenen üye ülkelere alternatif tedarik sağlamak için AB üye ülkeleriyle bir yıldan fazla bir süre irtibat halinde kalındı.

Avrupa'nın gaz altyapısı önemli bir LNG ithalat kapasitesi ile desteklendi. Enerji verimliliği önlemleri ve yenilenebilir enerjilerin yaygınlaştırılması da son yıllarda arz güvenliğinin arttırılmasına katkıda bulundu.



Trump, Fed Başkanı Jeremy Powell’ı görevden alabilir mi?

Trump, 2018’de Powell’ı Fed başkanı olarak atamıştı (Reuters)
Trump, 2018’de Powell’ı Fed başkanı olarak atamıştı (Reuters)
TT

Trump, Fed Başkanı Jeremy Powell’ı görevden alabilir mi?

Trump, 2018’de Powell’ı Fed başkanı olarak atamıştı (Reuters)
Trump, 2018’de Powell’ı Fed başkanı olarak atamıştı (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell'ı görevden alacağına dair iddialar gündemden düşmüyor.

Trump, dünkü açıklamasında Powell’ı görevden almasının “pek olası” görünmediğini söylemişti. Cumhuriyetçi lider, Powell'ın çok kötü bir iş çıkardığını savunmuş, Fed başkanının görev süresinin dolmak üzere olduğuna da işaret etmişti. 

Reuters’ın analizinde, Trump’ın Powell’ı görevden alma yetkisine sahip olup olmadığının belirsiz kaldığına dikkat çekiliyor. 

1913 tarihli Merkez Bankası Yasası, Fed Yönetim Kurulu üyelerinin yalnızca “geçerli bir gerekçe” gösterilerek görevden alınabileceğini söylüyor. Ancak sözkonusu “geçerli gerekçe” hukuken tanımlanmış değil. 

Genel kabul bunun yolsuzluk veya görevi kötüye kullanma gibi ciddi durumlara işaret ettiği yönünde, dolayısıyla politik görüş ayrılığı bu kapsama girmiyor. Cumhuriyetçi lider uzun süredir faiz indirimi için Powell’a baskı yapıyor.

Diğer yandan Powell’ın hem Fed başkanı hem de Fed Yönetim Kurulu üyesi olması süreci daha da karmaşıklaştırıyor. Powell’ın Fed başkanlığı görevi, Mayıs 2026’da sona eriyor ancak Yönetim Kurulu üyeliği 2028’e kadar sürecek. Trump, onu bir şekilde Fed başkanlığından alsa bile Merkez Bankası’nın kararları üzerinde hâlâ etkili olabilir. 

Analizde, Trump’ın Powell’ı iki pozisyondan almaya çalışmasının en tartışmalı adım olacağına ve sürecin mahkemeye taşınabileceğine işaret ediliyor. 

Wall Street Journal’ın (WSJ) haberinde de Trump’ın, faiz indirimi taleplerine yanıt vermeyen Fed’in bağımsızlığını sonlandırmaya çalıştığı yazılıyor. 

Amerikan gazetesinin analizinde, konuyla ilgili Türkiye’de atılan bazı adımlar örnek olarak gösteriliyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, dönemin Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal’ı 20 Mart 2021’de görevden aldığı hatırlatılıyor. Bundan iki gün önce Merkez Bankası, politika faizini yüzde 17’den 19’a çıkarmıştı.

Analizde, Erdoğan’ın faiz oranlarının düşürülmesinin şirketlerin borçlanma maliyetlerini azaltarak enflasyonu düşüreceğini savunduğuna dikkat çekiliyor. Bu yaklaşımın, düşük faiz oranlarının ekonomik faaliyeti teşvik ederek fiyatları yukarı çektiği yönündeki yaygın kabul gören ekonomik ilkelerle çeliştiği yazılıyor.

2022’de enflasyonun yüzde 72’ye ulaştığı, Türk Lirası’nın ABD doları karşısında yaklaşık yüzde 60 değer kaybettiği anımsatılıyor. 

Independent Türkçe, Reuters, Wall Street Journal