Trump'ın gümrük vergileri borsada nasıl kaosa dönüştü?

New York Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem gününün sonunda Dow Jones Endüstri Ortalaması Endeksi’ni gösteren bir ekran (EPA)
New York Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem gününün sonunda Dow Jones Endüstri Ortalaması Endeksi’ni gösteren bir ekran (EPA)
TT

Trump'ın gümrük vergileri borsada nasıl kaosa dönüştü?

New York Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem gününün sonunda Dow Jones Endüstri Ortalaması Endeksi’ni gösteren bir ekran (EPA)
New York Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem gününün sonunda Dow Jones Endüstri Ortalaması Endeksi’ni gösteren bir ekran (EPA)

Son yaşananlar, ABD'nin ticaret ortaklarına, ABD ihracatına uygulanan gümrük vergilerine eşdeğer ‘karşılıklı’ gümrük vergileri uygulaması şeklindeki en kötü senaryodan daha kötüydü.

Şarku’l Avsat’ın CNBC'den aktardığına göre ideal bir dünyada bu durum, Trump'ın küresel ticaretin seyrini değiştirme, Amerikan istihdamını ülkeye geri getirme ve ABD'yi ucuz yabancı ithalata ve savurgan hükümet harcamalarına bağımlı bir ekonomiden üretim odaklı bir ekonomiye dönüştürme çabalarının bir parçası olarak tüm tarafları memnun edecek anlaşmalara yol açacak bir müzakere turunu tetikleyebilirdi.

Bu senaryoya ilişkin endişeler, bir enflasyon kıvılcımı ve belki de büyümede hafif bir yavaşlama üzerinde yoğunlaşıyordu.

Aslında ortaya çıkan şey ekonomik, piyasa ve jeopolitik kaostu.

Her şey Trump'ın çarşamba günü piyasalar kapandıktan sonra Beyaz Saray'da yaptığı basın toplantısında, ‘dış pazarları açma ve dış ticaret engellerini yıkma’ niyetini açıklamasıyla başladı.

Plana göre cumartesi gününden itibaren ABD'nin tüm ticaret ortaklarına en az yüzde 10 gümrük vergisi uygulanacak ve bir hafta içinde 60 ülkeye daha ayrı ayrı gümrük vergileri uygulanacaktı. Bir gecede ABD'nin efektif gümrük vergisi oranı yüzde 2,5'ten yüzde 20'nin üzerine çıkacaktı.

defrgty6
Yatırımcıların cuma günü New York Borsası'ndaki tepkisi (AP)

Açık olmak gerekirse, bu muhtemelen 1910'dan bu yana görülen en yüksek seviye. Birçok ekonomistin Büyük Buhran'a katkıda bulunduğuna inandığı 1930'daki yıkıcı Smoot-Hawley tarifelerinden bile daha yüksek olan bu oran, Trump'ın Wall Street'in en kötü korkularını aşan aşırı korumacı ve küreselleşme karşıtı politikası üzerinde soru işareti yaratıyor.

Hızlı tepki

Çin tüm mallara yüzde 34 gümrük vergisi koyarak misilleme yaptı. Avrupa Birliği (AB) liderleri de karşı önlemleri değerlendiriyor. Kanada ve Meksika ile ilişkilerdeki ani gerginliğin önümüzdeki aylarda ABD-Meksika-Kanada anlaşma görüşmeleri sırasında yatıştırılması gerekecek.

Piyasalar bu gelişmeler üzerine düşüşe geçerek hisse senetlerini iki günlük bir satış dalgasına sürükledi ve Trump'ın ikinci döneminin ilk günlerinde kur yaptığı Silikon Vadisi devlerine ev sahipliği yapan Nasdaq Bileşik Endeksi’ni ayı piyasasına soktu.

Bu arada ekonomistler gümrük vergilerinin hesaplanmasında kullanılan kaba hesaplamalardan duydukları memnuniyetsizliği dile getirdiler. Washington Post'un açıklamadan üç saat önce hazırlandığını bildirdiği planın özünde, yönetimin her bir ülkeyle olan ticaret açığını ABD ihracatının toplam değerine bölerek, beklentilerini karşılamıyor gibi görünen ‘karşılıklı’ tarifeler oluşturması yatıyor.

Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'ne (CSIS) göre bu formül ‘ABD'nin çok ithalat yapıp az alım yaptığı yüksek açık veren ticaret ortaklarını cezalandırıyor.’

Merkezin yayınladığı bir analizde, “Kısacası bu formül, en iyi ihtimalle kaba bir adalet, en kötü ihtimalle de caydırıcı bir güç sunuyor” denildi.

Piyasa çöküşü

Yatırımcılar bu duruma tahviller dışında her şeyi satarak karşılık verdi. Sonuçta, gelecekteki kazançları belirlemek artık neredeyse imkansızken, gelecekteki kazançlar için doğru fiyatı kim nasıl bilebilir?

Trump'ın en iyi senaryosuna göre, diğer ülkeler müzakere masasına oturacak ve gümrük vergilerini düşürerek ABD malları için pazar açacak ve ABD'nin kendi pazarlarına erişmesine izin verecek. Ancak o zaman bile, 2024 yılında yüzde 68'i tüketici harcamalarına bağımlı olan ve 903 milyar dolar ticaret açığı veren bir ekonominin tamamen yeniden yapılandırılması gerekecek.

Elbette bazı erken müzakereler gerçekleşmiş durumda.

Geçtiğimiz cuma günü Trump, Truth Social'da Vietnam Komünist Partisi lideri To Lam ile ‘çok verimli bir görüşme’ yaptığını ve ABD ile bir anlaşmaya varılması halinde gümrük vergilerini sıfıra indirmeyi kabul ettiğini söyleyerek övündü. Buna ek olarak Trump, iki taraf arasında artan gerilimin yatıştırılmasında kilit bir rol oynayabilecek TikTok konusunda Çin ile bir anlaşma yapmak istediğini açıkladı.

Trump, cuma günü öğleden sonra Truth Social'da yaptığı açıklamada, “Sadece zayıflar başarısız olur!” dedi.

Borsa hafta boyunca çökmese de yaklaşık 6 trilyon dolar değer kaybetti. Dow Jones Endüstri Ortalaması Endeksi iki günde 3 bin 900 puandan fazla düştü ki bu daha önce hiç yaşanmamış bir şeydi.

ABD Merkez Bankası’nın (Fed) müdahale etmesini bekleyen yatırımcılar, cuma günü Başkan Jerome Powell'ın beklenenden daha sıkı gümrük tarifelerinin büyümeyi olumsuz etkileyeceğini ve daha da önemlisi yüksek enflasyona yol açacağını belirtmesiyle hayal kırıklığına uğradı.

Powell, Fed’in faiz oranlarını dondurmaya devam edeceğini vurgulayarak, Fed'in piyasadaki erimeyi durdurmak için bir satış seçeneğine başvuracağına dair umutları şimdilik suya düşürdü.

Wharton School'da profesör olan Jeremy Siegel cuma günü CNBC'de yaptığı açıklamada, “Bence bu, son 95 yılın en büyük politika hatası. Bu kendi kendine açılan bir yara. Bu kasıtsız bir hata, böyle olması gerekmiyordu” ifadelerini kullandı.



Uzmanlar Bitcoin'de yeni bir rekora işaret ediyor: Kemerlerinizi bağlayın

26 Mart 2025'te Fransa'nın Clermont Ferrand kentinde üzerine borsa grafiği yansıtılmış Bitcoin kripto para birimi (AFP)
26 Mart 2025'te Fransa'nın Clermont Ferrand kentinde üzerine borsa grafiği yansıtılmış Bitcoin kripto para birimi (AFP)
TT

Uzmanlar Bitcoin'de yeni bir rekora işaret ediyor: Kemerlerinizi bağlayın

26 Mart 2025'te Fransa'nın Clermont Ferrand kentinde üzerine borsa grafiği yansıtılmış Bitcoin kripto para birimi (AFP)
26 Mart 2025'te Fransa'nın Clermont Ferrand kentinde üzerine borsa grafiği yansıtılmış Bitcoin kripto para birimi (AFP)

Bitcoin fiyatının son günlerde yüzde 10'dan fazla arttıktan sonra tüm zamanların en yüksek seviyesine yaklaşması, bazı analistlerin 2025'te yeni bir rekor kırılmasını sağlayacak bir tırmanış öngörmesine yol açıyor.

Dünyanın önde gelen kripto para birimi pazartesi günü 105 bin doların üzerine çıktı ve Ocak 2025'te ulaştığı rekor seviyeyle arasında sadece 4 bin dolar kaldı.

Kripto uzmanları, son fiyat artışını kurumsal yatırımcılardan gelen çok büyük girişlere, hükümetler ve düzenleyicilerin daha fazla destek vermesine ve perakende yatırımcılar arasındaki duyarlılığın artmasına bağlıyor.

Olumlu katalizörlerin birleşimi, bazı endüstri figürlerinin gelecek aylarda Bitcoin için "parabolik" bir fiyat artışı tahmin etmesine yol açtı.

PayPal'ın eski başkanı David Marcus, X'e yazdığı gönderide, "Bitcoin'i 2011-2012'de gerçekten anlamıştım ve tüm bu yıllar boyunca, Bitcoin için boğa trendi hiç bu kadar güçlü olmamıştı" dedi.

Bankalar artık BTC'yi saklayabiliyor ve müşterilerine sunabiliyor, egemen devletler ve şirketler satın almak için yarışıyor, TCP/IP'nin [İletim Kontrol Protokolü/İnternet Protokolü] para için kullanım aşaması başlıyor. Kemerlerinizi bağlayın.

Görsel kaldırıldı.


Standard Chartered analisti Geoff Kendrick kısa süre önce Bitcoin'in haziran sonunda 120 bin dolara kadar çıkabileceğini öngörerek yılsonu tahmini olan 200 bin doları pekiştirdi.

Kendrick nisanda, "Bitcoin'deki keskin yükselişlerin zamanlamasını yapmak zor olsa da ABD varlıklarından uzaklaşan potansiyel stratejik varlık yeniden tahsisinin mevcut döneminin bir sonraki yükselişi tetikleyebileceğini düşünüyoruz" demişti.

Eğer öyleyse, ikinci çeyrekte tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşılmasını ve yaz boyunca daha fazla kazanç elde edilmesini bekliyoruz.

Diğer kripto para birimleri de mayısta önemli kazançlar elde etti. Ethereum ve Dogecoin geçen hafta yaklaşık yüzde 40 değer kazandı.

Piyasa ayrıca, ABD ve Birleşik Krallık arasında varılan büyük ticaret anlaşmasının yanı sıra ABD'yle Çin arasındaki ticaret savaşının soğuduğuna dair göstergelerle daha geniş bir ekonomik istikrarla da desteklendi.

Bu durum, yatırımcıların belirsizlik dönemlerinde altın gibi kurtarıcı varlıklar lehine satma eğiliminde olduğu kripto para birimleri gibi genellikle yüksek riskli varlıklara yeniden dikkat çekilmesini sağladı.

Bazı kripto para analistleri, mevcut piyasa ivmesinin Bitcoin'in bu hafta kadar erken bir tarihte yeni zirvelere ulaşabileceğini ve bir sonraki direnç seviyesinin 107 bin dolarda sabitlenebileceğini düşünüyor.

Çevrimiçi ticaret platformu FxPro'nun baş piyasa analisti Alex Kuptsikevich, The Independent'a, "Ocak sonundan nisan başına kadar yaşanan etkileyici düzeltici geri çekilme, bize göre yeni bir büyüme dalgası için önemli bir pay yarattı" diye konuştu.

Bu nedenle hisse senetlerinin olumlu dinamikleriyle birlikte, Bitcoin bu hafta içinde tarihi zirvelerini yenilerse şaşırmayacağız.

Ancak Bitcoin'in bu tahminleri gerçekleştirmesi için bazıları kilit bir destek seviyesi olarak 100 bin dolar fiyat noktasına işaret ediyor.

Kripto para biriminin bu rakamın altına düşmesi, Bitcoin'in 90 bin doların altındaki 50 günlük hareketli ortalamasına doğru geri çekildiğini gören daha geniş bir satışa yol açabilir.


Independent Türkçe