YPG Komutanı Hemo: Ankara’ya karşı Şam ile birlikte hareket etmeye hazırız

Sipan Hemo
Sipan Hemo
TT

YPG Komutanı Hemo: Ankara’ya karşı Şam ile birlikte hareket etmeye hazırız

Sipan Hemo
Sipan Hemo

Şarku’l Avsat’a konuşan Halk Savunma Birlikleri (YPG) Genel Komutanı Sipan Hemo, Türk ordusunun Suriye'nin kuzeydoğusundaki YPG birliklerine ve Amerikalılara yönelik tehditlerinden dolayı Rus ordusunun memnuniyet duyduğunu düşündüğünü dile getirerek, Şam'ın bu tehditleri izlemekle yetindiğini ve Suriye devletinin sınırlarını savunmak için hiçbir girişimde bulunmadığını söyledi. Ayrıca ABD ordusunun Suriye-Türkiye sınırındaki kontrol noktaları kurma sürecini hızlandırdığına ve devriye gezdiğine dikkat çekti. Suriye topraklarının ve sınırlarının korunması için Suriye devletine çağrıda bulunan Hemo, Türkiye'yi geri püskürtmek için birlikte çalışmaya hazır olduklarını belirtti.
Hemo sözlerini şöyle sürdürdü:
“Türkiye elinden geldiğince çalışıyor ve Kürtlerin kazanımlarını ortadan kaldırmaya öncelik veriyor. Nitekim Suriye sınırına asker yığdılar ve Suriye içlerinde bombardımanlar gerçekleştirdiler. Ayrıca Türk istihbarat yetkilileri, Suriyeli gruplar ile bir araya gelerek Afrin'de olanların tekrarı için onlardan askeri harekata hazır olmalarını talep ettiler. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye sınırlarının güvenli olmadığını ve Afrin'de olduğu gibi Suriye topraklarında da tedbirler almak istediğini söylüyor. Türkiye'nin genişlemeci arzuları arasında Suriye topraklarını adım adım işgal etmek de bulunuyor. Fırat Kalkanı, Afrin ve İdlib bölgelerini aldılar. Şimdi ülke toprakları üzerinde yeni bir gerçeklik oluşturmaya çalışan Türkiye, daha sonra bunu takip edecek politik çözüm yolları ile Fırat'ın doğusundaki bölgeleri almak istiyor.”
Türkiye’nin askeri baskıya paralel olarak Kobani ve Rasulayn bölgelerini işgal etmekle tehdit ettiğine işaret eden Hemo, birtakım diplomatik çabalarla ve Menbiç hakkında yaptığı konuşmalar ile tavizler elde etmeye çalıştığını söyledi.
Hemo, Menbiç anlaşmasının 7 ay önce uygulandığına ve gerekli olan her şeyi yaptıklarına işaret ederek, özel grupların geri çekildiğini ve şehrin yerel meclise teslim edildiğini söyledi.
Washington ve Ankara geçen yıl mayıs ayında Menbiç için bir yol haritası imzaladılar. Üzerinde anlaşmaya varılan maddelerden biri de, ABD tarafından desteklenen Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ve Türkiye tarafından desteklenen Fırat Kalkanı ile Menbiç ve Cerablus arasındaki temas bölgelerinde ortak devriye göreviydi. Ankara, aralarında “YPG’nin Fırat'ın doğusuna çekilmesi ve yeni bir yerel meclisin kurulması” gibi maddelerin de bulunduğu anlaşmanın geri kalan kısmının hızlı bir şekilde uygulanmasını talep etti. Her şeyin uygulandığını ve şehrin halk tarafından yönetildiğini ifade eden Hemo, Türkiye’nin atadığı bir vekil ile şehri yürütme isteğinin kabul edilemez olduğunu söyledi.
Hemo, Ankara’nın tehditlerinden sonra YPG ile Rus tarafı arasındaki temaslar hakkında sorulan bir soruya şöyle cevap verdi:
“Moskova ile olan doğrudan temaslarımız, Moskova’nın yılın başında Afrin'e düzenlenen saldırıya izin vermesinden bu yana askıya alındı. Ancak, ofislerimiz aracılığıyla dolaylı temaslarımız devam ediyor. ABD’nin yaşananlardan rahatsız olmasından dolayı memnun oldukları açık. Türkiye'nin tehdit oluşturduğunu ve askeri takviyeler gönderdiğini söyledik. Bundan dolayı da oldukça memnun görünüyorlar. Moskova, Ankara, Şam ve Tahran arasında gizli bir anlaşma olduğunu düşünüyoruz.”
Şam'ın tutumu hakkında açıklamalarda bulunan YPG komutanı, Suriye hükümeti yetkilileriyle temaslarda bulunduklarına işaret ederek şunları söyledi:
“Türk saldırısından önce Afrin şehrini teslim etmemizi istediler. Fakat bunu reddettik. Şam şu anda sadece izlemekle yetiniyor. Rusya veya Şam tarafından herhangi bir girişim yok.”
Hemo, Amerika’nın tutumu hakkında ise şu açıklamalarda bulundu:
“Amerikalılar, Türk tehditlerinin DEAŞ’a karşı yürütülen operasyonları sabote ettiğini söylediler. Türkiye ve Amerika'nın Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne (NATO) üye olduğunu unutmamalıyız. ABD ordusu, Suriye ile Türkiye sınırlarında kontrol noktaları kurma sürecini hızlandırdı. Bu kontrol noktalarından üç tanesi Tel Abyad’da, ikisi Kobani’de ve bir tanesi de Rasüleyn’de bulunuyor. ABD ayrıca sınırın yakınlarında devriye geziyor. ABD’nin Menbiç veya Doğu Fırat'taki herhangi bir gevşekliği Washington'un tutumunun samimiyetine halel getirecek.”
Hemo, Ankara'da yasaklı olan PKK örgütünden 50 liderin YPG içerisinde bulunduğuna dair bilgilerin doğru olup olmadığı hakkında bir soruya, “Ellerinde Suriyeli olmayan liderlerin isimleri varsa bize bildirsinler. Suriyeli olmayan herhangi bir lideri bulundurmuyor ve kabul etmiyoruz. Bizim kararımız Kandil Dağları'nda değil. Bilakis Suriye’de ve Suriye Kürtleri içindir” diyerek cevap verdi.
Hemo, Washington, Moskova ve Şam'ın Ankara'nın tehditlerine karşı tutumlarını gözden geçirdikten sonra şunları söyledi:
“Bizim tutumumuz açık. Burada büyük bir komplo var. Saldırıların gerçekleşmemesini umuyoruz. Suriye halkının ve Kürtlerin diğerlerinden çok daha fazla acı çektiğini biliyoruz. İnsanlarımızın daha fazla yorulmasını istemiyoruz. Ama olurda herhangi bir saldırı ile karşı karşıya kalırsak gücümüz nispetinde kendimizi savunmaktan ve savaşmaktan geri durmayacağız.”
Hemo sözlerini şöyle sürdürdü:
“Kendi adıma ve ülkenin doğusundaki yönetim adına, Afrin saldırısı öncesinde yaptığım gibi Suriye devleti yetkililerine hitap ederek şunları söylüyorum: Biz Suriye’nin ve Suriye topraklarının tarafındayız. Devletin bütün gücüyle kendi topraklarını savunması gerekiyor. Aramızda var olan ihtilaflar Suriye toprakları ve sınırları ile ilgili değil. Demokrasi ve siyasete ilişkin dahili birtakım ihtilaflarımız var. Türkiye’nin saldırılarına karşı bir tutum takınılması gerekiyor. Fakat ne yazık ki devlet hala bu durumu izlemekle yetiniyor. Eğer onlar hazırlarsa, biz de Türkiye'ye karşı sınırları korumak ve birlikte hareket etmek için nasıl bir işbirliği yapılacağı konusunu tartışmaya hazırız.”
Hemo, Şam, Tahran ve Moskova'ya bağlı birliklerin Afrin’de Türkiye’ye karşı yürütülen direniş operasyonlarından rahatsız olduklarını ifade ederek, bazı yetkililerin Rusya'nın şu andaki düşmanının Türkiye değil ABD olduğunu düşündüklerini aktardı.
 
 



Rusya, yeniden yapılanmanın başlamasıyla birlikte Suriye arenasına geri dönüyor

Şeybani, Moskova'da Lavrov ile görüşmesinde güçlü bir diplomatik beden dili sergiledi (AFP)
Şeybani, Moskova'da Lavrov ile görüşmesinde güçlü bir diplomatik beden dili sergiledi (AFP)
TT

Rusya, yeniden yapılanmanın başlamasıyla birlikte Suriye arenasına geri dönüyor

Şeybani, Moskova'da Lavrov ile görüşmesinde güçlü bir diplomatik beden dili sergiledi (AFP)
Şeybani, Moskova'da Lavrov ile görüşmesinde güçlü bir diplomatik beden dili sergiledi (AFP)

Mustafa Rüstem

Sonunda ilk kez, birbiri ile savaşan eller tokalaştı. Rusya'nın siyasi karar alma süreçlerinin mutfağı olan Moskova Dışişleri Bakanlığı'nın lüks salonundaki beyaz masanın etrafında, on yıldır birbirine hasım olan gözler buluştu. Bu, Suriye Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani’nin, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Mahir eş-Şara'nın da aralarında bulunduğu üst düzey bir heyetin eşlik ettiği ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile bir araya geldiği bu türden ilk ziyaretiydi.

Bu ziyaret, on yıllardır ittifak dilinin baskın olduğu iki ülke arasındaki diplomatik kartların yeniden karılması açısından son derece önemli görünüyor. İttifak, Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin akabinde Moskova'ya kaçmasının ardından değişti. Ancak Kremlin’in kapıları, Esed iktidarını devirme hareketinin başlamasıyla birlikte katıldığı Suriyeli muhalif güçlerin saflarındaki siyasi ve askeri mücadelesinin başlangıcından bu yana, “Ebu Ayşe” lakaplı Bakan Şeybani'ye açıldı.

Yeni bir beyaz sayfa

Siyaset dünyasının en meşhur sözü olan “bugünün düşmanı yarının dostu olabilir” doğrudur. Mutlak anlamda ne düşmanlık ne de dostluk vardır. Ancak görüşmelerdeki beden dili söyleyeceğini söyledi ve Rus diplomasisinin, Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara'yı 15 Ekim'de Moskova'da yapılması planlanan Rus-Arap zirvesine davet ederek de olsa, Suriye topraklarına ve Akdeniz'e erişimini koruma konusundaki “aceleci” tavrını özetledi.

 Rusya, Esed'in devrilmesinden bu yana Moskova'ya yaptığı ilk ziyarette Şeybani'yi ağırladı (AFP)Rusya, Esed'in devrilmesinden bu yana Moskova'ya yaptığı ilk ziyarette Şeybani'yi ağırladı (AFP)

Suriyeliler, Lavrov ve Şeybani arasındaki görüşmede genel bir diplomatik denklik tablosuna ulaşmadan önce, Esed Suriyesi döneminde alışılan itaatkarlıktan uzak olduklarını açıklayan bir beden dili benimsemeye çalıştılar. Suriye Dışişleri Bakanı, ülkesinin Moskova'nın Esed rejimiyle ekonomik, güvenlik ve askeri alanlarda imzaladığı tüm önceki anlaşmaları kapsamlı bir şekilde yeniden değerlendirmeye çalıştığını gizlemedi. Bu yeniden değerlendirme, iki ülke arasındaki ilişkilerin geleceğini şekillendirmeyi amaçlıyor.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise ülkesinin, Suriye halkının tercihlerine saygı duyduğunu ve Moskova'nın Şam'daki yeni yönetimle iş birliği yapma isteğini dile getirdi. Hatta yaptırımların kaldırılması çağrısında bulundu.

Şantaj mı yoksa oyunun kuralları mı?

GSM Merkezi Direktörü Dr. Asıf Melhem, The Independent Arabia'ya verdiği röportajda, “sözlü destek” sınırları içinde kalan Suriye'ye yönelik yaptırımların kaldırılması ve benzeri konularla ilgili özel görüşmelere rağmen, mevcut Suriye hükümetinin ABD ve Batılı ülkelere her zaman kesin olarak güvenmenin imkânsız olduğunu anladığını söyledi.

Melhem, iki yönetim arasındaki gergin tutumlarda gözle görülür bir değişim olduğunu ve Şam'ın Esed rejimine verdiği destek sebebiyle Moskova'ya şantaj yapmaya çalışırken, Rusların bir miktar esneklik gösterdiğini belirtiyor. Melhem, “Yeni hükümet, ‘sizin yardımınız olmasaydı Esed çoktan devrilmişti’ demek istedi ve bu nedenle Rus yönetiminden tazminat ödemesini ve Esed'i teslim etmesini talep etmeye başladı” diye devam etti.

Ciddi Suriyeli yetkililer, Suriye'deki askeri üslerin Rusya için acil bir ihtiyaç ve Moskova tarihinde bir dönüm noktası olduğuna inanıyor. Ama durum böyle değil. Rusya'nın ihtiyacı olduğu doğru, ancak beklendiği kadar acil ve kaçınılmaz değil.

Rus GSM Merkezi’nin Direktörü, siyasette her pozisyonun bir bedeli olduğuna inanıyor. Rusya, Suriye'deki üslerini elinde tutmakla ilgileniyor ve bunları korumanın yanı sıra, Esed iktidarından önce bile Suriye ile iyi olan ilişkilerini sürdürmek istiyor.

Haberler, Rus bombardımanı nedeniyle sivillerin zarar gördüğü olaylarda artış olduğunu ortaya koyuyor (AFP)Haberler, Rus bombardımanı nedeniyle sivillerin zarar gördüğü olaylarda artış olduğunu ortaya koyuyor (AFP)

Direktör şu açıklamada da bulundu: “Her halükarda, üsler Moskova için bir ölüm kalım meselesi değil. Örneğin Suriye kıyılarını ele alırsak, Ruslar açısından Akdeniz'e erişimin tek yolu Karadeniz, Cebelitarık Boğazı veya Süveyş Kanalı’dır. Bu koridorlar ise belirli anlaşmalara tabi. Bu nedenle, özellikle Rusya, herhangi bir bölgede yaşanabilecek beklenmedik gelişme korkusuyla askeri varlığını çeşitlendirmeye başladı. Sudan, Libya ve Eritre'de askeri üsler kurma girişiminde bulundu. Zira üslerinin bulunduğu ülkelerde bazı siyasi değişiklikler yaşanabileceğinin ve bu durumda üslerini korumanın zorlaşabileceğinin farkında.”

Ekim 2011'de Moskova, Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi olarak, eski Suriye devlet başkanı Beşşar Esed'in istifasını isteyen Batı destekli kararlara karşı veto yetkisini kullanmaya başladı. Bu veto, 8 Aralık 2024'e kadar süren Suriye savaşı boyunca tekraren devam etti. Eylül 2015’te de askeri müdahalede bulundu. O dönemde Rus güçleri, DEAŞ ve terör örgütü olarak tanımladığı el-Kaide'nin Suriye kolu Nusra Cephesi de dahil olmak üzere muhalif grupları hedef aldıklarını kabul ettiler.

Bununla birlikte haberler, özellikle Kuzey Suriye'de Rus bombardımanları sebebiyle sivillerin zarar gördüğü olaylarda artış olduğunu ortaya koydu. Bu durum, milyonlarca insanın Türkiye yakınlarındaki veya sınırındaki kamplara göç etmesine yol açtı. Bu arada, Ekim 2016'da Moskova, BM İnsan Hakları Konseyi'ndeki koltuğunu kaybetti.

Rusya-Suriye ilişkileri, Suriye'nin bağımsızlığını tanıyan ilk rejim olan eski Sovyetler Birliği dönemine kadar uzanıyor. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre iki ülke arasında kurulan diplomatik ilişkiler ve stratejik ittifak, Hafız Esed'in Suriye'de iktidara gelmesiyle (1970'ten 2000'e) zirveye ulaştı.

Ekonomik ilişkiler

Tüm bunların bir uzantısı olarak Moskova, Şam ile ilişkilerini korumaya çalışıyor. Son görüşme de yeni bir koordinasyon aşamasının başlangıcı sayıldı. Rusya yalnızca siyasi ve askeri düzeylerde değil, ayrıca Suriye'nin yeniden inşası ve istikrarının sağlanması konusunda da kapsamlı yardım sunma isteğini dile getirdi.

Gözlemciler, bu görüşmenin kanlı bir dönemin ardından açık oynamaya ve yeni bir sayfa açmaya yönelik daha geniş bir çabanın parçası olduğuna inanıyor. Bu adımlar, sivillerin ölümüne ve geniş bir bölgede köy ve kasabalarda hâlâ görülebilen yıkıma yol açan bombardımanlar sebebiyle Rusya'nın kendileriyle karanlık bir geçmişe sahip olduğunu düşünen Suriyelilerin kızgınlığına rağmen atılıyor. Rusya'nın yeniden inşaya katılması yakıp yıktıklarını telafi etmenin, diğer yandan da yatırım ve çok sayıda anlaşmanın değerlendirilmesi yoluyla sıcak sulara dönüşün bir yolu olabilir.

 Dr. Asıf Melhem ise, Suriye ile Rusya arasında fosfat, petrol, doğalgaz ve Tartus Limanı alanındaki yatırımlar için imzalanan sözleşmelerin rejimin devrilmesinden çok önce iptal edildiğini vurguluyor. Bu sözleşmeler kapsamında Suriyeli şirketler ile ortak olan Rus şirketlerinin, hisselerini ortaklarına devrettiklerinin, dolayısıyla ziyaretin, bu anlaşma ve sözleşmelerin yeniden değerlendirilmesi bağlamında yapıldığının altını çiziyor.

Buna ilave olarak Rusya, Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi ve uluslararası alanda önemli bir varlığa sahip. Dünyanın en büyük ikinci gücü. Melhem bunun önemli olduğuna inanıyor, zira bu sebeple Rusya’nın görüşleri dikkate alınıyor. Dolayısıyla Rusya ile ilişkiler sürdürülmeli, bu durum şüphesiz Suriye'ye fayda sağlayacaktır.

Öte yandan Şam, Rusya'nın Suriye'ye ihtiyacı olduğunu iddia ederek durumu abartmaya çalışıyor. Melhem’e göre bu doğru değil, çünkü Suriye'nin toplam yüzölçümü Moskova ve kırsalının yüzölçümünü aşmıyor ve Rusya, eğer zorunda kalırsa ve bölgede kalmasının bedelinin elde edeceği faydadan daha büyük olduğunu görürse, sonunda bu üslerden vazgeçebilir.

*Bu analiz Şarku'l Avsat tarafından Independent Arabia'dan çevrilmiştir.