Taliban, Afgan güçlerine yönelik çok sayıda saldırı düzenlediğini duyurdu

Kabil- Kandahar yolunda bir otobüs ve aracın kaza yaptığı olay yerindeki polis ve vatandaşlar... 17 Aralık’ta gerçekleşen kazada 3 kişi öldü, onlarca kişi de yaralandı (EPA)
Kabil- Kandahar yolunda bir otobüs ve aracın kaza yaptığı olay yerindeki polis ve vatandaşlar... 17 Aralık’ta gerçekleşen kazada 3 kişi öldü, onlarca kişi de yaralandı (EPA)
TT

Taliban, Afgan güçlerine yönelik çok sayıda saldırı düzenlediğini duyurdu

Kabil- Kandahar yolunda bir otobüs ve aracın kaza yaptığı olay yerindeki polis ve vatandaşlar... 17 Aralık’ta gerçekleşen kazada 3 kişi öldü, onlarca kişi de yaralandı (EPA)
Kabil- Kandahar yolunda bir otobüs ve aracın kaza yaptığı olay yerindeki polis ve vatandaşlar... 17 Aralık’ta gerçekleşen kazada 3 kişi öldü, onlarca kişi de yaralandı (EPA)

Taliban hareketi, 17 Aralık itibarıyla ülkenin birçok yerinde Afganistan hükümet güçlerine yönelik yeni saldırılar başlattı. Afgan ordusu ise bir Taliban liderinin ABD’ye ait insansız hava aracıyla öldürüldüğünü duyurdu. Söz konusu gelişmeler, Cumhurbaşkanı Eşref Gani ve Taliban arasında yürütülen barış sürecinde yaşandı.
Taliban tarafından yayınlanan bildiriye göre hareket, geçen cumartesi günü gece geç saatlerde Afganistan’ın kuzeybatısındaki Badgis’in Kale-i Nev şehri yakınlarındaki Afgan askerlerine saldırı düzenlendi. Bildiride, bölgede patlak veren çatışmalarda ağır ve hafif silahların kullanıldığı, 11 Afgan askerinin öldüğü, 2 zırhlı aracın da imha edildiği belirtildi.
Taliban ayrıca geçen pazar gecesi de Kabil’in kuzeyindeki Beğlan ilinin merkezindeki Afgan askeri birimine saldırı düzenlendiğini duyurdu. Belirtilene göre yaşanan çatışmalarda 11 Afgan askeri öldü, 4 asker de yaralandı. İki askerin de Taliban tarafından esir alındığı kaydedildi.
Taliban aynı gece Daykundi bölgesindeki 4 askeri noktanın kontrolünü de ele geçirdiklerini açıklarken 8 Afgan askerinin öldürüldüğünü ve bölgedeki diğer askerlerin geri çekilmek zorunda kaldığını duyurdu. Ayrıca, Afganistan’ın güneyindeki Kandahar vilayetinde hükümet güçlerine ait birçok güvenlik merkezine saldırı düzenlediklerini belirtti.
Afganistan hükümetinden yapılan açıklamada da ABD’ye ait insansız bir hava aracının ülkenin batısındaki Herat vilayetinde düzenlediği saldırıda bir Taliban liderinin öldürüldüğü bildirildi. Herat Meclis Sözcüsü Gilani Ferhad, Taliban liderlerinden Molla Gulam Sahni’nin Farisi kasabasına düzenlenen hava saldırısında öldüğünü duyurdu. Gulam Sahni’nin Herat’ta Taliban eğitim yetkilisi olduğunu ve istihbarat faaliyetleri yürüttüğünü söyleyen Ferhad, isyancıların Şindend ilçesinde düzenlediği son saldırılarla bağlantılı olduğu bilgisini verdi. Farisi kasabasında kısa bir süre gölge valisi olarak görev yapan Sahni ile birlikte ve 4 militanın daha öldürüldüğünü aktardı.
Afganistan hükümeti, ülkenin güneyindeki Uruzgan vilayetine ABD uçakları tarafından düzenlenen hava saldırısında da Taliban'a mensup 5 militanın öldürüldüğünü duyurdu. Hama Press haber ajansının Afganistan ordusundan aktardığına göre Uruzgan’ın Tarin Kot şehrine düzenlenen hava saldırısıyla birlikte yaşanan Taliban ile hükümet güçleri arasındaki çatışmanın halen sürdüğü bildirildi.
Afgan hükümeti ayrıca ülkenin güneyindeki Kandahar vilayetinde bir polis tarafından açılan ateş sonucu 5 güvenlik personelinin öldüğünü duyurdu. Saldırıyı gerçekleştiren polisin Taliban ile bağlantılı olabileceği kaydedildi.
Alman Haber Ajansı’nın (DPA) aktardığına göre Almanya Savunma Bakanı Ursula von der Leyen, Noel münasebetiyle ülkedeki Alman vatandaşlarını ziyaret etmek için Afganistan’ı ziyaret etti. Angela Merkel’in Hristiyan Demokrat Parti’sine mensup olan Bakan, 17 Aralık’ta Mezar-ı Şerif şehrine ulaştı. Von der Leyen burada Marmal Kampı’ndaki Alman askerlerle bir araya geldi.



Tayland'da uyarıcı madde kullanımına dair 4 bin yıllık kanıt bulundu

Betel cevizi, enerji ve rahatlama hissi vermesiyle biliniyor (Piyawit Moonkham)
Betel cevizi, enerji ve rahatlama hissi vermesiyle biliniyor (Piyawit Moonkham)
TT

Tayland'da uyarıcı madde kullanımına dair 4 bin yıllık kanıt bulundu

Betel cevizi, enerji ve rahatlama hissi vermesiyle biliniyor (Piyawit Moonkham)
Betel cevizi, enerji ve rahatlama hissi vermesiyle biliniyor (Piyawit Moonkham)

Bilim insanları uyarıcı bir madde olan betel cevizinin kullanımına dair en eski kanıtı buldu. Tayland'daki 4 bin yıllık insan kalıntılarında keşfedilen maddenin, ritüel amaçlar taşıdığı düşünülüyor.

Palmiye ailesinden olan betel cevizi ağacı, Güneydoğu Asya ve Pasifik Adaları'nda yetişiyor. Yaprakları ve kireçtaşı macunuyla çiğnenerek tüketilen ceviz, dişte koyu, kırmızımsı kahverengi veya siyah lekeler bırakıyor. 

Kişiye uyanıklık, enerji, öfori ve rahatlama hissi veren bu psikoaktif madde, Tayland'ın kentlerinde artık kullanılmasa da kırsal bölgelerinde hâlâ yaygın. Kafein, alkol ve nikotinden sonra dünya genelinde en çok kullanılan 4. psikoaktif madde olduğu tahmin ediliyor.

Uluslararası bir araştırma ekibi Tunç Çağı Taylandı'ndan kalma 4 bin yıllık diş örneklerini inceleyerek betel cevizinin tüketimine dair en eski kanıtları ortaya çıkardı. 

Bölgedeki arkeolojik kazı alanlarında betel cevizi kabukları, bazı iskeletlerde bu bitkiyi çiğnemenin göstergesi olabilecek kahverengi veya siyah lekeli dişler bulunmuştu. 

Ancak hakemli dergi Frontiers in Environmental Archaeology'de yayımlanan yeni çalışmada, maddenin her zaman dişlerde leke bırakmadığı tespit edildi. 

Bilim insanları kazı alanı Nong Ratchawat'taki 6 kişiye ait kalıntılardan toplam 36 diş örneği alarak bunları sıvı kromatografi-kütle spektrometrisi adlı bir yöntemle inceledi. 

Dişlerin hiçbirinde bitkinin kullanımını işaret eden koyu renkler yoktu ancak bir kadından alınan üç örnekte, betel cevizindeki ana psikoaktif bileşenler olan arekolin ve arekaidin saptandı.

Araştırmacılar diş taşında bu bileşiklerin bulunmasının, uzun süreli kullanım anlamına geldiğini belirtiyor. 

Bilim insanları maddeyi hâlâ kullanan kişilerle yaptıkları görüşmelere dayanarak betel cevizi çiğnemenin birtakım geleneksel inançla bağlantılı olabileceğini düşünüyor. 

Makalenin yazarlarından Piyawit Moonkham "İnsanlar betel cevizini özellikle hasat mevsiminde, tanrılardan pirinç ekimi ve çeltik tarlaları için yardım istemek amacıyla ruhlara adak olarak kullanıyordu" diyerek ekliyor:

Geleneksel bitki kullanımının kültürel bağlamını daha geniş bir şekilde anlamak istiyoruz. Psikoaktif, tıbbi ve törensel bitkiler genellikle uyuşturucu gibi görülse de binlerce yıllık kültürel bilgi, manevi uygulama ve topluluk kimliğini temsil ediyor.

Ağız sağlığına verdiği zarardan dolayı Tayland'da 1940'lardan itibaren yoğun bir şekilde engellenmeye çalışan betel cevizi, kırsal bölgelerde hâlâ popüler olsa da şehirlerde ve genç nesiller arasında yaygın değil. 

Chiang Mai Üniversitesi'nden Moonkham bu nedenle bitkiyle ilgili çalışmaların çoğunlukla olumsuz etkilerine odaklandığını söylüyor. Ancak yeni çalışmanın, betel cevizinin kültürel önemine ışık tutabileceğini umuyor.

Moonkham maddenin etkileri hakkında da şu ifadeleri kullanıyor:

Ben de denedim ve tüm vücudu rahatlatırken bazı duyuları harekete geçiriyor... Sanırım kahve veya tütün içtiğimizde verdiğimiz tepkiyle aynı.

Independent Türkçe, IFLScience, Scimex, CNN, Frontiers in Environmental Archaeology