İran'dan ABD'ye füze cevabı

​Devrim Muhafızları’nın sürat tekneleri dün Hürmüz Boğazı yakınında manevralar yaparken
​Devrim Muhafızları’nın sürat tekneleri dün Hürmüz Boğazı yakınında manevralar yaparken
TT

İran'dan ABD'ye füze cevabı

​Devrim Muhafızları’nın sürat tekneleri dün Hürmüz Boğazı yakınında manevralar yaparken
​Devrim Muhafızları’nın sürat tekneleri dün Hürmüz Boğazı yakınında manevralar yaparken

İran dün, ABD’ye ait USS John C. Stennis uçak gemisine füze fırlattığına yönelik ABD suçlamalarına cevap verdi. Öte yandan İran Devrim Muhafızları, ABD yaptırımlarının yeniden uygulamaya konması konusunda Washington ile olan gerilimlerin ortasında, uçak gemisinin bölgeye ulaşmasının sabahında, Basra (Arap) Körfezi’nde Körfezi manevralar başlattı.
İran Denizcilik Endüstrileri Teşkilatı Başkanı Oramiral Ali Rastegari konu hakkında şu ifadeleri kullandı: “Füzelerin fırlatılmasındaki amaç ABD uçak gemisi değildi, sadece Keşm Adası’ndaki manevraların bir parçasıydı.”
Devrim Muhafızları’na ait roketatarlı sürat tekneleri, Basra Körfezi’ne giden ABD uçak gemisi USS John C. Stennis’e Hürmüz Boğazı’ndan geçerken yaklaştı.
İran televizyonu Rastegari’nin şu ifadelerini aktardı: “İran teknelerinin yaklaşması, uluslararası boğazlara ilişkin uluslararası normlara ve diplomatik usullere uygun. Zira ABD uçak gemisi, İran sularının yakınındaki Hürmüz Boğazı’ndan geçti.”
Rastegari, ülkesinin tatbikatların başlamasından sekiz gün önce uluslararası gemileri bilgilendirdiğini iddia etti.
ABD güçlerini olayı abartmakla suçlayan İranlı yetkili, Drone uçaklarının görülmesinin normal olduğunu söyleyerek bu uçakların ABD kuvvetlerine ateş açtığı ya da uçak gemisinin üzerinde havalandığı iddiasını reddetti.
Raporlar, bir Dron uçağının Hürmüz Boğazı’ndan geçtiği sırada ABD uçak gemisine ateş ettiğini bildirirken gazeteciler de Devrim Muhafızları’na ait gemilerin ABD kuvvetlerine yaklaştığını doğruladı.
Devrim Muhafızları’na bağlı Fars Haber Ajansı, 30 İran teknesinin uçak gemisine yaklaştığını açıkladı. Ajans, bir Dron uçağının teknelerin yaklaşmasını videoya aldığını iddia etti.
Resmi İran televizyonu, deniz kuvvetleri unsurları, helikopterler, droneler, roketatarlar ve komando birimlerini içeren tatbikatlar sırasında Körfez’deki  Keşm Adası’na inen amfibik kuvvetlerin görüntülerini yayınladı.
Ajanslar Devrim Muhafızları Komutanı Binbaşı General Muhammed Ali Caferi’nin şu sözlerini aktardı: “Bu manevralar sayesinde, düşmanların uygulamalarıyla karşı karşıya kalmamız durumunda gücümüzün ne kadar yıkıcı olduğunu her zamankinden daha fazla anladıklarını umuyoruz. İran’ın savunma gücü caydırıcılığa neden oluyor.”
Hürmüz Boğazı, uluslararası ticaret için hayati bir geçiş noktası teşkil ediyor. Çünkü dünya petrol ihracatının üçte biri 45 kilometre uzunluğundaki bu boğaz üzerinden yapılıyor.
Uluslararası gemiler, İran adalarından 23 kilometre uzaktan geçiyor.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, daha önceki bir zamanda, ABD’nin  Tahran’a uygulanan yaptırımlar kapsamında İran’ın petrol ihracatını engellemesi durumunda Hürmüz Boğazı’nı kapatmakla tehdit etmişti.



Putin'e baskı ve ‘nükleer denizaltıların’ konuşlandırılması... Trump'ın çifte uyarısının arkasında ne var?

ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
TT

Putin'e baskı ve ‘nükleer denizaltıların’ konuşlandırılması... Trump'ın çifte uyarısının arkasında ne var?

ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump, Moskova'nın alaycı tavırlarına yanıt olarak iki nükleer denizaltıyı ‘uygun bölgelere’ gönderme emri vereceğini açıklayarak, Rusya ile ABD arasındaki güç gösterisinde çıtayı yükseltti.

Trump'ın sosyal medya platformu Truth Social’de yaptığı paylaşım, güvenlik bağlamında alışılmadık bir durum değildi. Şarku’l Avsat’ın The Times gazetesinden aktardığına göre, ABD'nin 71 nükleer denizaltısından yaklaşık 20'si her an denizde görev yapıyor ve özellikle gerginliğin arttığı dönemlerde rutin olarak Rusya'ya yakın bölgelere sevk ediliyor. Ancak olağandışı olan, ABD'nin bunu açıklaması. Bu ise Trump'ın paylaşımının gerçek amacını ortaya koyuyor. Söz konusu paylaşım iki mesaj içeriyor: Birincisi, Trump'ın eylem adamı olduğunu kanıtlamak, ikincisi ise mesaj vermek.

Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev (AP)Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev (AP)

Medvedev'e yanıt ve Putin'e işaret

Trump için bu adım, provokasyona sert tepki verme şeklindeki alışılmış tavrının bir parçası.

Trump, özellikle Rusya'da başkanlık görevinden ayrıldıktan sonra tartışmalı rolüyle tanınan Dmitriy Medvedev'e yanıt veriyordu. Trump'ın Moskova'ya Ukrayna'da ateşkes sağlanması için verdiği süreyi kısaltmasının ardından Medvedev sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Her yeni uyarı bir tehdit ve savaşa doğru adımdır. Rusya ile Ukrayna arasında değil; kendi ülkenle. Uyuyan Joe'nun yolunu izleme!” ifadelerini kullandı.

The Times’ın haberine göre bu açıklamaların amacı, sürekli olarak Üçüncü Dünya Savaşı’nın patlak vereceği konusunda uyarıda bulunan Trump'ı korkutmak. Öyle ki Trump, Oval Ofis'teki meşhur sözlü tartışmada Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'i ‘kumar oynamakla’ suçlamıştı. Ancak, Rusya'da bile abartılı bir kişilik olarak görülen Medvedev, Trump'ın Putin'e yönelik söyleminin son aylarda giderek sertleştiği göz önüne alındığında, bu mesajın hedefi değil.

ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin (Arşiv - Reuters)ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin (Arşiv - Reuters)

İhtiyatlı eleştiri

Trump, Putin'i giderek daha fazla eleştiriyor, ancak onu doğrudan kışkırtmaktan da kaçınıyor; çünkü aralarında iyi bir dostluk ve iş ilişkisi olduğunu düşünmeye devam ediyor. Bu durum, Medvedev'in pazartesi günü yaptığı açıklamadan açıkça anlaşılıyor. Putin ise Trump'ın barış için belirlediği son tarihi, dün yaptığı paylaşımdan yaklaşık bir saat önce reddetmişti.

Trump kendini usta bir müzakereci olarak görüyor. Bu nedenle, ABD donanmasında başkomutan olarak emrinde bulunan çeşitli gemi türlerini kapsayacak şekilde ‘nükleer denizaltılar’ ifadesini belirsiz bir şekilde kullandı.

ABD'nin 71 adet nükleer denizaltısı varken, bunların 14'ü Ohio sınıfı balistik füze denizaltılarıdır ve 20 adede kadar Trident II füzesi taşıyabilirler. Bu füzeler nükleer başlıklarla donatılabilir. ABD’nin sahip olduğu nükleer silahlı denizaltılardan sekiz ila on tanesi her an dünya çapında devriye görevindedir.

Resim  Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-AFP)Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-AFP)

Beyaz Saray, Putin'in Trump'ın denizaltılarla ilgili diplomasisinin provokatif olmadığını, Dmitriy Medvedev'in tek bir provokatif açıklaması üzerine nükleer söylemlerin yeniden alevlenmesini önlemek için olduğunu anlayacağına inanıyor. Zira filonun görevi saldırı amaçlı değil; savunma amaçlı.

Müttefiklere yönelik yaptırımlar ve gümrük tarifeleri

Bununla birlikte, Trump'ın Putin'e yönelik söylemi belirgin şekilde sertleşti. Trump geçen hafta, “Yaptıkları şey iğrenç” dedi ve Putin'i ‘yalan söylemekle’ suçladı.

Trump ayrıca, Rus enerjisini satın alanlara ikincil yaptırımlar uygulamakla tehdit etti ve Hindistan'ı yüzde 25'lik genel gümrük vergisiyle hedef aldı. Trump, “Zaten zor durumdaki ekonomilerini birlikte mahvedebilirler” dedi.

Rusya'dan petrol alımına yönelik bu cezai gümrük vergisinin oranını doğrudan açıklamamasına rağmen, nihai gümrük vergisi sistemi ile ilgili görüşmeler kritik aşamaya yaklaşırken, benzer bir yaklaşım daha sonra Çin'e de uygulanabilir.

Rus gazının en büyük alıcısı olmaya devam eden Avrupa Birliği (AB) de yaptırımların hedefinde olabilir. Macaristan, Belçika, Fransa ve Slovakya en büyük ithalatçılar.

Geçtiğimiz günlerde gümrük vergilerini yüzde 15'e düşüren bir ticaret anlaşması imzalayan Trump'ın, Rusya'yı cezalandırması için kendisine baskı yapan Avrupa ülkelerine yaptırım uygulaması ironik olacak, ancak Trump’ın izlediği yol bu.