Sudan’ın sarı yeleklileri: Ekmek Protestoları

Sudan ordusu, hükümetin ‘ordunun hayati kuruluşlarının güvenliğinin sağlandığını’ açıklamasının ardından silahlı kuvvetler komutanları ile yapılan toplantı sonrasında kuvvetlerin komutanlık binasına konuşlandığını duyurdu. Patlak veren ekmek protestoları, ülkede farklı alanlara yayılmaya devam ediyor. Aynı şekilde 23 Aralık’ta Hartum’da düzenlenen bir futbol maçı, binlerce kişinin katıldığı büyük bir gösteriye dönüştü.
Sudan ordu sözcüsü Tuğgeneral Ahmed Halife el-Şami, 23 Aralık’ta yaptığı açıklamada, ordunun ortak bir güvenlik sistemi kapsamında faaliyet gösterdiğini ve silahlı kuvvetler, polis güçleri, hızlı destek kuvvetleri ve ulusal güvenlik kuvvetlerini kapsadığını söyledi. El-Şami, 23 Aralık’ta silahlı kuvvetler komutanlarının düzenli toplantısı sonrasında açıklamada bulundu.
Aynı şekilde Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir, silahlı kuvvetler başkomutanlık görevini sürdürmeye devam ediyor. Cumhurbaşkanı yardımcısı Faysal Hasan İbrahim’e göre, silahlı kuvvetler, protestoların başlaması ve bazı kuruluşlara uzanan sabotaj eylemleri sonrasında kamu kuruluşlarının güvenliğini sağladı. Çok sayıda kişi de ordunun, ülkenin tanık olduğunu protesto gösterilerde olumlu bir imaj elde edeceğini düşünüyor. Bu çerçevede bazı aktivistler, subayların ve ordu bireylerinin ülkenin bazı şehirlerindeki protestolar sırasında koruma sağladığını bildirdi.
Sudan ordusu, eski Cumhurbaşkanı Cafer Muhammed el-Numeyri rejiminin devrildiği 1985 Nisan devrimi sırasında vatandaşların tarafında yer almıştı. Ordu liderleri, el-Numeyri'ye sadık güvenlik güçlerinin, eylemcilere karşı aşırı güç kullanmalarını engellemişti.
Öte yanda başkent Hartum, 23 Aralık sabahı nispeten sakindi. Yönetimin, geçtiğimiz cuma günü öğrencileri korumak için okulların bir süre tatil etme kararı sonrasında lise ve üniversite öğrencilerinin bazıları sokakları terk etti.
Başkentin bazı mahallelerindeki dağınık gösteriler dışında nispeten sessiz bir gün yaşandı. Ancak başkente bağlı Ummu Durman kentinde Sudan’ın Hilal takımı ile Tunus’un Afriki takımı arasında yapılan Afrika Kulüpler Kupası kapsamındaki bir maçın ardından binlerce taraftar da “rejimin devrilmesini” destekleyici sloganlar atarak ülkede yaşanan hayat pahalılığını protesto etti.
Protesto gösterilerine katılan görgü tanıklarının yaptığı açıklamaya göre, çok sayıda polis, güvenlik gücü ve çevik kuvvet, maçın gerçekleştiği Hilal Stadyumu çevresinde yaklaşık 6 kilometrelik bir alanda ana yolları trafiğe kapattı. Polisin göstericileri dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandığı ve coplarla müdahale ettiği belirtilirken, göstericilerin müdahaleye rağmen Ummu Durman’ın en büyük caddesinde protestolarını sürdürdüğü aktarıldı.
Geçtiğimiz çarşamba günü Sudan’ın bazı bölgelerinde patlak veren halk protestolarından bu yana Hartum, geniş çaplı gösterilere tanık oluyor. Aynı şekilde söz konusu futbol müsabakasında da Sudan tarihinde ilk defa futbol taraftarlrı siyasi bir gösteri düzenledi.
Başta Şambat, el-Şabiyye ve Hacı Yusuf mahalleleri olmak üzere başkentin birçok bölgesinde gece vakitleri toplu gösteriler gerçekleşti. Vatandaşlar ve güvenlik makamları arasındaki çatışmalar, gece geç saatlere kadar devam etti.
Öte yandan protestolar, Sudan’ın farklı bölgelerine de sıçradı. Daha çok batı bölgelerinde yoğunlaşan gösteriler çerçevesinde sabahın erken saatlerinden bu yana Kuzey Kordofan’daki Um Ruvaba kenti sakinleri protesto gösterilerini sürdürüyor. Polis ise gösterilere göz yaşartıcı gaz ve mermilerle müdahale ederken, Kordofan’ın güneyindeki Terter bölgesinde de büyük çaplı gösteriler düzenlendi. Um Ruvada’daki bir görgü tanığına göre, halk kitleler halinde pazar bölgesine akın ederek, yerel meclis ve Zekat Dairesi binasını ateşe verdi. Göstericiler, Zekat Dairesi’ne girerek malzemeleri ve fonları yağmalamaya çalıştı. Aynı şekilde polis kuvvetleri, göstericilere karşı göz yaşartıcı gaz kullanırken, açılan ateşler sonucunda da çocuklar da dahil çok sayıda gösterici yaralandı. Şehirde, çok sayıda eylemcinin gözaltına alındığı da belirtildi. Bir görgü tanığının Şarku’l Avsat’a aktardığına göre, Kordofan şehri vatandaşların kontrolüne geçti. Görgü tanığı ayrıca, hükümet temsilcilerinin olmamasına rağmen bölgedeki gerginliğin hala devam ettiğini vurguladı.
Diğer taraftan Sudan resmi haber ajansı SUNA’ya göre Bakanlar Kurulu Başkanı Ahmed Saad Ömer, hükümetin ilgili makamlarca önlem alarak “ekonomik krizi en kısa sürede çözmeyi amaçladığını” söyledi. Ulusal Güvenlik ve İstihbarat Birimi Başkanı Abdullah Kuş, geçtiğimiz cumartesi günü Sudan hükümetine karşı olan Abdul Vahid Muhammed hareketine mensup bir grubu, Sudan’a sızmakla suçladı. Abdullah Kuş, İsrail’in Mossad örgütü tarafından eğitildikten sonra grubun, Sudan’da sabotaj eylemleri yürüttüğünü savundu.
Aynı şekilde Adalet ve Eşitlik Hareketi, göstericilere protestoları devam ettirme, barışçıl gösteriler yürütme ve özel- kamu mülklerine zarar vermeme çağrısında bulundu. Patlak veren gösterilerin, Cumhurbaşkanı Beşir rejiminin devrilmemesi halinde rejimi zayıflatacağına dikkati çeken hareket lideri Cibril İbrahim, 23 Aralık’ta düzenlenen bir basın toplantısında, protestoların ülkenin birçok bölgesine sıçradığını vurguladı. Şarku’l Avsat’ın basın toplantısına ilişkin ulaştığı bilgilere göre İbrahim, ülkede gerçekleşen protestoların sadece “anlık aç bir devrim” olarak nitelendirilemeyeceğini söylerken gösterilerin, vatandaşların haklarına yönelik rejim politikalarından kaynaklanan tam bir devrim olduğunun altını çizdi. Cibril İbrahim, protesto gösterilerinin bir “ilaç” ile durmayacağını, aksine rejimin çöküşü, halkın haklarının, özgürlüğünün ve saygınlığının iadesi ile sonlanacağını belirtti.