Bir yılda 19 bin kişi terör nedeniyle hayatını kaybetti

ABD’li Forbes dergisi
ABD’li Forbes dergisi
TT

Bir yılda 19 bin kişi terör nedeniyle hayatını kaybetti

ABD’li Forbes dergisi
ABD’li Forbes dergisi

Yılın son günlerine girilmesiyle birlikte ABD’li Forbes dergisi terör örgütlerinin saldırılarında bu yıl boyunca kaç kişinin hayatını kaybettiğine dair bir çalışma ortaya koydu.
Rapora göre bu yıl terör nedeniyle dünya genelinde 18 bin 814 kişi hayatını kaybetti. Yarısından fazlası doğrudan ve dolaylı olarak yalnızca DEAŞ, Taliban, eş-Şebab hareketi ve Boko Haram örgütlerinin gerçekleştirdiği saldırılar sonucu yaşamını yitirdi.
En kanlı örgüt DEAŞ
Forbes’in yayınladığı rapora göre, bu dört örgüt, bir yıl boyunca 10 bin 632 kişinin ölümünden sorumlu. Bu örgütler eylemleriyle Afganistan, Irak, Nijerya, Somali ve Suriye gibi ülkelerde istikrarsızlığa neden oluyor. Raporda DEAŞ’ın bir yıl boyunca 4 bin 350 kişinin hayatını kaybetmesine neden olduğu ve son dört yıldır dünyanın en ölümcül terörist grubu olduğu belirtildi. Örgüt, Suriye ve Irak’ta büyük ölçüde hezimete uğramasına rağmen hala bu ülkelere yönelik saldırılar gerçekleştirebiliyor. Ayrıca radikal kişiler ve diğer örgütlerin de Ortadoğu’nun başka bölgeleri, Avrupa ve Asya’da saldırılar gerçekleştirmesine öncü oldu.
DEAŞ saldırıları azaldı
Rapora göre DEAŞ, düşmanlarını bombalı saldırılar ve patlayıcılarla hedef alıyor. Gerçekleştirdiği saldırıların yüzde 69’unun bu şekilde olduğu ifade edildi. Ayrıca muhaliflerle doğrudan savaşarak evlerde veya sokaklarda infazlar gerçekleştirdi. DEAŞ geçtiğimiz yılda önceki yıla oranla yüzde 22 daha az saldırı gerçekleştirdi. DEAŞ nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 9 bin 150’den 4 bin 350’ye düştü. Ayrıca her saldırı sonucu meydana gelen ölümlerin oranı yüzde 8’den yüzde 4.9’a düştü.
Taliban saldırıları
Taliban ise bir yıl boyunca 3 bin 571 kişinin yaşamını yitirmesine neden oldu. 2001 yılından beri ABD tarafından desteklenen Koalisyonu hedef alan saldırılar gerçekleştiriyor. Dayanıklılığını büyük ölçüde ortaya koydu. Afganistan’da meydana gelen saldırıların yüzde 29’u, ülkenin yüzde 11’ini kontrolü altında bulunduran Taliban tarafından gerçekleştiriliyor. 398 eyaletin yüzde 70’inde faaliyet gösteriyor.
Forbes’in raporuna göre Taliban’ın eylemlerinin ölümcüllük oranı son yıllarda arttı. Saldırıları sonucu meydana gelen ölümlerin oranı geçtiğimiz yıl yüzde 4.2 iken bu yıl 5.1’e yükseldi. Taliban son yıllarda taktiklerinde de değişiklikler yaptı. Saldırılarında sivilleri hedef almaktan uzaklaşarak polis ve silahlı kuvvetlere yönelik saldırılar gerçekleştirmeye başladı. Taliban bir yıl boyunca 2 bin 419 polis ve silahlı kuvvetin hayatını kaybetmesine neden oldu. Geçtiğimiz yıl bu sayı bin 782 idi.
El Kaide’ye bağlı Eş-Şebab saldırıları
Somali’deki eş- Şebab hakkında da bilgilerin yer aldığı rapora göre hareket bu yıl içerisinde bin 457 kişinin ölümüne neden oldu. 2006 yılında ortaya çıkan hareket, El Kaide’ye bağlı bulunuyor. Başlıca faaliyet bölgesi Somali olan bu hareket, Etiyopya, Uganda ve Kenya’da da saldırılar gerçekleştirdi. Rapora göre eş- Şebab, bu yıl Afrika ve Batı Sahra’daki en kanlı saldırıları gerçekleştiren hareket oldu. Bin 457 kişinin hayatını kaybetmesine neden olan bu hareket, saldırılarını geçtiğimiz yıla oranla yüzde 93 arttırdı. Somali’nin başkenti Mogadişu’da hayatını kaybedenler, bu sayının üçte birini oluşturuyor. Meydana gelen olayların en kötüsü Mogadişu’daki Safari otelinin önün meydana gelen ve 588 kişinin hayatını kaybettiği ayrıca 316 kişinin yaralandığı saldırı oldu.
Nijerya’nın kâbusu Boko Haram
Raporda Boko Haram’ın bu yıl bin 254 kişinin hayatını kaybetmesine neden olduğuna vurgu yapıldı. Nijeryalı bir terör örgütü olan Boko Haram, DEAŞ ortaya çıkamadan önce dünyanın en büyük terör örgütüydü. Rapora göre 2014 yılından beri gerilemeye başlayan Boko Haram, son dönemlerde farklı gruplara ayrılmaya başladı. Bunlardan en büyüğü de Afrika’nın batısındaki DEAŞ. Boko Haram, 2002 yılında ülkenin kuzeydoğundan ortaya çıkmasından bu yana, Çad, Kamerun, Nijer gibi komşu ülkelere de dağıldı. 2 yıl önce DEAŞ’a bağlılık yemini etti.
Saldırılarda azalma görüldü
Forbes’in raporuna göre Nijerya’da son yıllarda terör saldırıları nedeniyle hayatını kaybeden insan sayısında azalma görülüyor. Ölüm oranı, zirveye ulaştığı 2014 yılından bu yana yüzde 83 oranında geriledi. Nijerya güvenlik güçleri, uluslararası müttefikler tarafından sağlanan yardımlarının bunda büyük etkiye sahip olduğunu söyledi. Hareketin zafer elde etmekten çok uzak olduğu belirtildi. Nijerya’da meydana gelen saldırıların yüzde 49’u Boko Haram tarafından gerçekleştirildi.
Saldırıları sonucu meydana gelen ölümlerin oranı geçtiğimiz yıl yüzde 29 iken bu yıl 15’e geriledi.



Kuzey Kore'de izolasyon turizmi: Terk edilmiş tatil köyleri ve sıkı denetim

Mümkün olan ile yasak olan arasında Kuzey Kore'de tatil nasıl geçer? (AFP)
Mümkün olan ile yasak olan arasında Kuzey Kore'de tatil nasıl geçer? (AFP)
TT

Kuzey Kore'de izolasyon turizmi: Terk edilmiş tatil köyleri ve sıkı denetim

Mümkün olan ile yasak olan arasında Kuzey Kore'de tatil nasıl geçer? (AFP)
Mümkün olan ile yasak olan arasında Kuzey Kore'de tatil nasıl geçer? (AFP)

Kuzey Kore’de 20 bin ziyaretçi kapasiteli bir tatil beldesinde, turizm sezonu sadece 15 konukla açıldı. Zaten böyle bir senaryo da ancak Kuzey Kore gibi bir ülkede yaşanabilirdi.

Rus turist Anastasia Samsonova, terk edilmiş gibi görünen bu tatil beldesini dolaştı. Yiyecek bol, güneş severler için yüzlerce şezlong kumların üzerine dizilmiş, ama kimse gelmiyor. Kuzey Kore'de turizm sezonu geniş alanlara rağmen çok az sayıda insanla geçiyor.

Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, bundan iki ay önce Japonya Denizi'ne bakan Wonsan bölgesinde lüks tatil köyü Kalma’nın açılışına bizzat katıldı. Törende hem tatil köyünün açılışını hem de izolasyon ve yoksulluktan yıpranmış bir ülke için umut vaat eden turizm projesini kutlamak için havai fişekler ve müzik kullanıldı. Ancak otellerin ve restoranların ziyaretçilere kapılarını açma zamanı geldiğinde, Pyongyang, 5 yıl boyunca kapalı tuttuğu sınırlarını açtıktan sonra turistlerin ülkeye girişine yönelik kısıtlamaları yeniden sıkılaştırdı.

frty6
Kim Jong-un, Wonsan bölgesinde bir turizm tesisinin açılışı sırasında (KCNA)

Kuzey Kore'nin kapıları sadece Rus turistlere açıldı. Ruslar, yasağın kaldırılmasından sonra ülkeye giren ilk turistler oldular. Kuzey Kore'nin Avrupa'dan da ziyaretçileri kabul etmesi gerekiyordu, ancak yasak nedeni açıklanmadan kısa süre içinde yeniden yürürlüğe girdi.

Pyongyang'a herkes girebilir mi?

Kuzey Kore, birçok kişi için en çok tercih edilen seyahat destinasyonları arasında yer almayabilir, ama bazıları merak ve haritada en gizemli ve izole ülke olan bu ülkeyi keşfetme arzusuyla burayı ziyaret etmeyi düşünebilir. Peki, hangi ülkelerin vatandaşları bu ülkeye giriş yapma hakkına sahip?

Gazeteciler ve Güney Kore vatandaşları dışında herkesin Kuzey Kore'ye seyahat etme hakkı var. ABD vatandaşlarının ülkeye girişleri Kuzey Kore tarafınca yasaklanmamış olsa da kendi ülkelerinin yetkilileri onların güvenliğinden endişe duydukları için Kuzey Kore’ye gitmelerini yasaklıyor.

df
Kuzey Kore sahillerinde yeni bir deniz turizmi tesisi (KCNA)

BBC'ye göre koronavirüs (Kovid-19) salgını öncesinde, her yıl 350 bin turist Kuzey Kore'ye giriyordu ve bunların yüzde 90'ı Çinliydi. Böylece Çinliler ülkedeki turizm faaliyetlerinde başı çekiyordu, Avrupalılar ve Amerikalılar ise yıllık 5 bin ziyaretçiyi geçmeyen bir azınlık oluşturuyordu.

Ancak Kuzey Kore’nin sınırları şu an sadece ülkenin siyasi, askeri ve ekonomik alanda en önemli müttefiki olan Rusya vatandaşlarına açık.

Mavi vize kağıdı

Bir Arap ülkesi vatandaşının benzersiz bir macera yaşamak için Kuzey Kore'ye seyahat etmek istemesi halinde önce vize alması gerekiyor. Ancak Pyongyang yetkilileri şu anda vize vermiyor. Yine de bu yasak her an kaldırılabilir.

yuı
Pyongyang metro istasyonunda fotoğraf çeken bir turist (AFP)

Devletin yabancı ziyaretçilere uyguladığı kısıtlamalar çok katı olduğundan ve turizm sektörünü demir yumrukla kontrol ettiğinden, böyle bir seyahat bağımsız olarak planlanamaz. Vize işlemlerinden başlayarak, uçak bileti ve otel odası rezervasyonuna ve ülke içindeki turistik gezilere kadar her şey, resmi makamların bir kolu olan lisanslı bir acente tarafından yürütülüyor. Kuzey Kore’ye seyahat etmek isteyenlerin, vize işlemlerini yürüten ajansla iletişime geçmesi gerekiyor. Vize, pasaporttan ayrı, mavi renkli bir belge şeklinde veriliyor.

Rusya ve Çin dışında bir seçenek yok

Pyongyang Uluslararası Havalimanı'na iniş iznine sadece Kuzey Kore'nin havayolları şirketi olan Air Koryo sahip. Ancak Çin havayolu şirketleri için bazı istisnalar söz konusu. Pyongyang'a hava yoluyla ulaşım yalnızca Çin ya da Rusya üzerinden mümkün ve Kuzey Kore'yi dünyaya sadece bu iki ülke bağlıyor.

yu7ı8
Kuzey Kore'ye seyahat edenler için özel turist vizesi (Wikipedia)

Air Koryo havayolu şirketinin internet sitesine göre Rusya'nın Vladivostok kentinden Pyongyang'a uçuş ücreti 265 ABD doları, Pekin'den ise 245 ABD doları olarak fiyatlandırılıyor.

derty6
Pyongyang Uluslararası Havalimanı'na sadece Rusya veya Çin'den gelen uçaklar iniş yapabilir (Reuters)

Telefonlar denetlenirken internet yok

Turistlerin Pyongyang Uluslararası Havalimanı'na iner inmez, resmi makamlara isimlerini kaydettirmeleri gerekiyor. Gümrük görevlileri tarafından kontrol edildikten sonra cep telefonlarını yanlarında tutabilirler, ancak yabancı hatlar Kuzey Kore içinde çalışmıyor. Bunun yerine, yalnızca uluslararası aramalar yapılabilen yerel ‘Koryolink’ kartı satın alınabilir. Yerel iletişim ve internet erişimi ise turistlere açık değil.

Peki Kuzey Kore'deki oteller nasıl?

Turistler otelleri bile kendileri seçemezler, bu işlem seyahatleri düzenleyen resmi acenteler aracılığıyla yapılır. Otel seçenekleri çok sınırlı ve çoğu Pyongyang'da bulunuyor. Bunlar arasında ‘Yangakdo’ ve ‘Koryo’ adlı oteller ön plana çıkıyor.

fgthyju
Pyongyang'daki Yangakdo Oteli'nin lobisinden bir kare (Otelin internet sitesi)

Kuzey Kore'yi 8 kez ziyaret eden bir Avustralyalı vatandaş tarafından hazırlanan ve 2020 yılında yayınlanan ‘Pyongyang Otelleri’ adlı kitaba göre ülkedeki oteller dünyanın başka hiçbir yerindeki otellere benzemiyor. Bu oteller, büyüklükleri, renkli dekorları, restoranları, kafeleri ve karaoke salonlarıyla dikkati çekiyor. Öte yandan, Kuzey Kore'deki otellerde internet yok ve koridorlarda ve lobide çalan müzikler, lider Kim Jong-un'u öven milli marşlardan ibaret.

Sıkı denetim altında turist kafile turları

Hiçbir turist otelden tek başına çıkamaz, ziyaret edilmesine izin verilen yerleri belirleme yetkisine sahip tur rehberi tarafından yönetilen bir kafileyle gezmek zorundalar. Turist alışveriş yapmak isterse bile sadece yabancı ziyaretçilere ayrılmış mağazalara gidebilir. Çünkü herhangi bir mağazaya rastgele girmesi yasak.

dfgty
Ryogyeong, Pyongyang'ın en ünlü ve en ilginç tasarımlı otellerinden biri (Instagram)

Yerel halkla iletişim ise gezi organizatörleri tarafından yakından takip ediliyor. Zira izin alınmadan Kuzey Koreli vatandaşlarla konuşmak casusluk olarak nitelendiriliyor.

Aynı durum fotoğraf çekmek için de geçerli. Rehberin izni olmadan hiçbir fotoğraf çekilemez. Çekilebilecek fotoğraflar belirli turistik yerlerle sınırlandırılmış durumda. Askeri yerlerin, yoksulluğun ve inşaat alanlarının fotoğraflarının çekilmesi kesinlikle yasak.

Kuzey Kore'deki turistik yerler

Kuzey Kore, aralık ve şubat ayları arasında karla kaplı dağlarında bulunan kayak merkezleriyle ünlü. Kim Jong-un, iktidara geldiğinden beri, ülkedeki refah imajını güçlendirmek için eğlence kompleksleri ve dev su parkları inşa etmeye özen gösteriyor.

dgrtyu
Koronavirüs salgını nedeniyle sınırlar kapatılmadan önce Kuzey Kore'de bir grup turist (AFP)

Turistlerin ziyaretine açık yerler listesinde, çekici tasarımı ve gelişmiş mimarisiyle Pyongyang metro istasyonu ve Kuzey Kore'nin merhum liderleri Kim Il-sung ve Kim Jong-il'in 20 metre yüksekliğindeki iki heykelini bir araya getiren ve Mansu Tepesi'nde bulunan Büyük Mansudae Anıtı yer alıyor. Listeye, Kim Il-sung'un hükümdarlığı sırasında benimsediği Juché ideolojisinden esinlenerek Taedong Nehri kıyısında inşa edilen Juché Kulesi de eklenebilir. Turistler, ünlü askeri geçit törenlerinin yapıldığı geniş Kim Il-sung Meydanı'nı da yakından görebilirler.

sdfgty
Büyük Mansudae Anıtı, Kuzey Kore'nin en önemli turistik yerlerinden biri (Reuters)

Başkent dışında ise Baekdu ve Komgang dağları, muhteşem doğalarıyla başlıca turistik yerler arasında sayılıyor.

Kuzey Kore'de ne yenir?

Kuzey Kore ziyaretinde yemekler önemli bir yer tutuyor, ancak en ünlü yemekler Arapların damak tadına oldukça yabancı.

Naengmyeon listenin başında yer alıyor. Bu yemek, buğday ve patatesten yapılan erişteye sığır eti suyu eklenerek, et, salatalık, yumurta ve turp parçalarıyla süslenerek hazırlanıyor. Soğuk olarak servis edilen naengmyeona genellikle buz küpleri ekleniyor.

frgty
Naengmyeon Kuzey Kore'nin en ünlü yemeklerinden biri (Wikipedia)

Kuzey Kore'nin ulusal yemeği olan Kimchi’de ana malzeme olarak lahana bulunuyor ve kırmızı biber tozu, turp, sarımsak ve zencefille tatlandırılıyor.

Kuzey Kore'nin ünlü yemeklerinden biri olan ise bibimbap, pirinç, sebze, kıyma, biber tozu, soya sosu ve yumurtanın karışımından oluşuyor.


Suudi Sanayi Üretimi Haziran ayında yüzde 7,9 arttı

Suudi Arabistan Madencilik Şirketi'nin (Ma'aden) fabrikalarından biri (Şarku'l Avsat)
Suudi Arabistan Madencilik Şirketi'nin (Ma'aden) fabrikalarından biri (Şarku'l Avsat)
TT

Suudi Sanayi Üretimi Haziran ayında yüzde 7,9 arttı

Suudi Arabistan Madencilik Şirketi'nin (Ma'aden) fabrikalarından biri (Şarku'l Avsat)
Suudi Arabistan Madencilik Şirketi'nin (Ma'aden) fabrikalarından biri (Şarku'l Avsat)

Suudi Arabistan'da sanayi üretim miktarları endeksi, madencilik ve taş ocakçılığı faaliyetleri, imalat, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme tedariki, su tedariki, sanitasyon faaliyetleri ve atık yönetimi ve arıtımındaki artışın etkisiyle Haziran 2025'te bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7,9 arttı. Aylık bazda endeks yüzde 1,6 oranında yükselmiştir.

İstatistik Genel Müdürlüğü'nün ilk sonuçlarına göre, madencilik ve taş ocakçılığı faaliyetleri alt endeksi, Haziran ayında Krallık'taki petrol üretim seviyesinin geçen yılın aynı ayındaki günlük 8,83 milyon varile kıyasla 9,36 milyon varile yükselmesinin bir sonucu olarak yıllık bazda yüzde 6 arttı.

Aylık bazda madencilik ve taş ocakçılığı alt endeksi yüzde 1,9 oranında artış gösterdi.

İmalat sanayine ilişkin veriler, bu faaliyete ilişkin alt endeksin, kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatındaki yüzde 15,3'lük ve kimyasallar ve kimyasal ürünlerin imalatındaki yüzde 18,7'lik büyümenin desteğiyle yıllık bazda yüzde 11,1 arttığını gösterdi.

Aylık bazda, imalat alt endeksi kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatındaki yüzde 1,7'lik ve kimyasallar ve kimyasal ürünler imalatındaki yüzde 2'lik artışın desteğiyle yüzde 1,4 oranında yükselmiştir.

Haziran ayında petrol faaliyetleri endeksi yıllık bazda yüzde 7,7 oranında artarken, petrol dışı faaliyetler endeksi yüzde 8,6 oranında yükselmiştir.

Mayıs ayına kıyasla, petrol faaliyetleri endeksi yüzde 1,9 artarken, petrol dışı faaliyetler endeksi yüzde 1,1 arttı.


Çin'den elektrikli araç üreticilerine uyarı: Fiyatları düşürmeyin

Çin menşeli elektrikli araçlar dünya pazarını domine ediyor (China Daily/Reuters)
Çin menşeli elektrikli araçlar dünya pazarını domine ediyor (China Daily/Reuters)
TT

Çin'den elektrikli araç üreticilerine uyarı: Fiyatları düşürmeyin

Çin menşeli elektrikli araçlar dünya pazarını domine ediyor (China Daily/Reuters)
Çin menşeli elektrikli araçlar dünya pazarını domine ediyor (China Daily/Reuters)

Çin elektrikli araç sektörüne üretimi dizginleme ve fiyatları düşürmeme çağrısı yapıyor. 

Konuyu haberleştiren Guardian, aşırı rekabetçi Çin ekonomisinde tüketicilerin daha düşük fiyatlar beklediğini ve pazarı domine etmek isteyen şirketlerin maliyetlerin altına dahi satış yapabildiğini bildiriyor. 

Pekin ekonomik büyümesini yavaşlatan bu durumu önlemek istiyor. 

İndirim savaşlarını engellemek için ülkedeki fiyatlandırma kanunu 1998'den beri ilk kez geçen ay değiştirildi.

Son aylarda Çinli yetkililer, ürettiği kadar satış yapamayan sektörlerin daralmaması için hangi adımların atılabileceğini konuşuyor.

Devlet Başkanı Şi Cinping de bunlardan biri. Geçen ay alışılmadık şekildeki net konuşmasında yapay zeka, bilgi işlem gücü ve yeni elektrikli araçlara yapılan plansız yatırımlardan dolayı bölgesel yönetimleri yerdi. Zira stratejik öncelik verilen bu sektörler, fazla üretim riski taşıyor.

Şi Cinping, 23 Temmuz'da yaptığı bir başka konuşmada da Çin ekonomisinin bazı kısımlarını etkilemeye başlayan "küçülme" döngüsünü kırmanın önemini vurguladı. 

Geçen ay BYD gibi büyük otomobil firmalarının yöneticilerini çağıran yetkililer de fazla üretim konusunda uyarılarda bulundu. 

Pekin ve Şanhay merkezli bağımsız danışmanlık şirketi Hutong Research kısa süre önce yaptığı bilgilendirmede şu ifadeleri kullandı:

Şi'nin son sözleri üzerine devlet kurumları hızlıca Çin çapında harekete geçti ve arzı azaltmaya çalışıyorlar. Bu gelişmeler yalnızca fazla üretime dair siyasi bilincin artışına değil, Çin ekonomisindeki sorunun büyüklüğüne de dikkat çekiyor.

Çin yapımı elektrikli araçların sayısı, Avrupa'yı da alarma geçirdi. 

Kıtadaki otomobil üreticilerinin rekabette ezilmesinden korkan Avrupa Birliği, geçen sene Çin üretimi bataryalara yüzde 45'e varan oranlarda gümrük vergisi koyarak Pekin'i kızdırmıştı. 

Bunun üzerine hibrit otomobillere ağırlık veren Çin şirketleri, haziranda Avrupa'nın elektrikli otomobil piyasasının yüzde 10'unu ele geçirmeyi başardı. 

Çinli BYD firması, Ocak 2024'te Elon Musk'ın Tesla'sını geçerek dünyanın en büyük elektrikli otomobil üreticisi konumuna yükselmişti.

Musk da aynı ay yaptığı açıklamada, "Önlem alınmazsa Çinli şirketler rakiplerini yerle bir edecek" ifadelerini kullanmıştı.

Dönemin ABD Başkanı Joe Biden, Çinli firmaların ürettiği elektrikli araçların ulusal güvenliği tehdit edebileceğini ileri sürmüş, araçlardaki teknolojik sistemlerin veri toplayıp toplamadığının tespit edilmesi için inceleme başlatıldığını duyurmuştu. 

Independent Türkçe, Guardian, FT