Husiler, Yemen’deki barışı baltalamaya çalışıyor

Hudeyde limanı
Hudeyde limanı
TT

Husiler, Yemen’deki barışı baltalamaya çalışıyor

Hudeyde limanı
Hudeyde limanı

Husi milislerinin, Yemen hükümeti ile imzalandıkları esir mübadelesi anlaşmasına ilişkin sorun çıkarmaya başladığı bir zamanda, emekli Hollandalı General Patrick Cammaert başkanlığındaki Yeniden Düzenleme Koordinasyon Komitesi (RCC), Husi grubu ve hükümet temsilcilerinin katılımıyla toplantılarına başladı.
Durumu yakından takip eden bir kaynak Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, dünkü toplantıda insani yardımların ulaştırılması için geçitlerin açılması üzerine anlaşma sağlandığını söyledi. Yemen hükümet kaynaklarına göre, BM ekibi başkanı, tarafların temsilcileri ile gerçekleştirdiği görüşmelerde anlaşma için oluşturulacak yürütme mekanizmasını somutlaştırmaya çalıştı.
Husi ihlalleri devam ediyor
Yemen’deki meşruiyeti destekleme koalisyonu tarafından yapılan açıklamada, Patrick Cammaert’in şehirde bulunmasına rağmen Husi milisleri tarafından gerçekleştirilen ihlallere değinildi. Açıklamada, son 24 saat içerisinde gerçekleştirilen Husi ihlallerinin sayısının 29’a ulaştığı kaydedildi. Açıklamaya göre söz konusu ihlaller arasında havan topları, RPG, termal roketler, patlayıcı cihazlar ve keskin nişancıların kullanılması gibi durumlar yer alıyor. Koalisyon tarafından yapılan açıklamanın devamında bu ihlallerin Hudeyde, Tuheyta, Dureyhmi, Hays ve el-Hac bölgelerini içerdiği ve yaşanan ihlaller sonucunda sivil kayıpların olduğu kaydedildi.
Birçok gözlemci, Husi grubunun işledikleri bu ihlaller aracılığıyla Hudeyde şehrini çevreleyen ortak hükümet kuvvetlerini saldırıya karşılık vermeleri için kışkırtmaya çalıştığını ve böylece İsveç anlaşmasının uygulanmasını önlemek için bunu bir bahane olarak kullanmayı amaçladığını düşünüyor.
Hükümet kaynaklarına göre Hollandalı general, hükümet ve Husi temsilcilerine askeri kuvvetlerin geri çekilmesi için bir uygulama mekanizması önerdi ve taraflardan öneriye ilişkin düşüncelerini aktarmalarını istedi.
Bir hükümet kaynağının aktardığına göre general, anlaşmanın bazı şartlarını yorumlama görevinin, anlaşmanın uygulanmasını denetleme görevini üstlenen BM ekibine ait olduğunu açıkladı. Kaynak açıklamasının devamında, önümüzdeki iki günün mekanizmanın kabul edilmesi ve uygulanmaya başlanması açısında çok önemli olduğunu söyledi.
Husiler Hudeyde’den çekilmek istemiyor
Gözlemcilerin İsveç anlaşmasının Husiler tarafından ihlal edileceğine dair endişelerini dile getirdikleri bir zamanda, BM izleme ekibi başkanı ile bir araya gelen Husi yetkilileri, ekonomik bölünmeyle ilgili henüz üzerinde uzlaşıya varılmayan birtakım hususlar olduğunu belirterek Hudeyde limanından çekilmelerinin muhtemel olmadığını söylediler. Ayrıca generalin görevinin ateşkesi izlenmek ve hükümet güçlerinin geri çekilmesini koordine etmekle sınır olduğunu dile getirdiler.
Yeniden Düzenleme Koordinasyon Komitesi (RCC) Başkanı General Patrick Cammaert, dün hükümet ve Husi temsilcilerinin katılımıyla gerçekleştirdiği toplantı ile ilk başarısını kaydetti.
Birçok gözlemci, BM gözlem ekibi başkanının Yemen'deki görevinin başarısı konusunda iyimserliğini dile getirdiği bir zamanda meselenin birtakım düğümler ile kuşatılmış olduğunu düşünüyor. Gözlemciler, Husilerin Stockholm Anlaşmasına farklı yorumlar getirme çabalarının şehirdeki ve limanlardaki varlığının devam etmesi konusundaki ısrarı ile uyuştuğunu ifade ediyor.
Güvenlik Konseyi'nin 2451 sayılı kararı, BM ekibinin görevini Hudeyde’ye ilişkin İsveç anlaşmasının uygulanmasını denetlemek olarak belirlerken, Hollandalı general ve BM elçisinin durumdaki gelişmelerle ilgili haftalık olarak Güvenlik Konseyi'ne rapor sunmalarını öngörüyor.
Mansur Hadi’den Hudeyde vurgusu
Tüm bu yaşananların yanı sıra Yemen Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi’nin, dün Yemenli milletvekilleri ile yaptığı toplantıda, anlaşmanın uluslararası hukuk hükümlerine, Güvenlik Konseyi kararlarına ve Yemen yasalarına uygun olarak “Husilerin Hudeyde’den çekilmesini ve şehrin meşru yerel makamlara ve güvenlik güçlerine barışçıl bir şekilde devredilmesini” öngördüğü ifade edildi. Anlaşmanın Güvenlik Konseyi'nin 2216 sayılı kararının hükümlerinden ilham aldığını belirten Hadi, üç sabit referans söz konusu olmaksızın getirilecek herhangi bir çözümü kabul etmediklerini vurguladı.
Anlaşmanın uygulanması halinde Husi grubu, şehirden ve limanlarda çekilecek. Ayrıca devlet güçleri ve milislerin yeniden konuşlandırılmaları ise 2 aşamada gerçekleşecek. Bu aşamalarda ilki ateşkesin başlamasından itibaren geçen ilk iki hafta içerisinde, ikinci aşama ise 21 gün içerisinde devreye girecek. Bunun yanı sıra mayınlar temizlenecek ve Hudeyde’nin ve limanlarının yönetimi yerel otorite unsurlarına teslim edilerek, 2014 yılındaki güvenlik otoriteleri tekrar görevlerinin başına getirilecek.
Husiler anlaşmayı baltalamaya çalışıyor
Öte yandan İran yanlısı Husi milisleri, polis üniformalarını giyerek mevcut varlığını yerel otoriteymiş gibi lanse etmeye çalışıyor ve kendilerinin meşru hükümete tabi olmayan yerel polisler olduklarını iddia ederek İsveç anlaşmasının ve Güvenlik Konseyi kararının üstünü örtmeye çalışıyor.
Husi milisleri, Hudeyde şehrini ve kıyı bölgelerinin geri kalan kısımlarını Sana, Amran, Saada ve Hacca'dan getirdiği binlerce unsurla askeri kışlalara dönüştürmeyi başardı. Sonrasında ise yüzlerce kişiyi, aralarında Hudeyde ve diğer limanlarında bulunduğu yerlerin idari, mali ve güvenlik departmanlarına yerleştirdi.
Taiz dosyası, esirler ve Hudeyde…
Taiz kuşatmasının kaldırılması, esir mübadelesi ve Hudeyde dosyalarını içeren İsveç anlaşmasıyla bağlantılı olarak, Husi grubunun esirlerin, tutukluların ve cesetlerin mübadelesini öngören anlaşmayı bozmaya çalıştıkları görünüyor. Bu dosya ile sorumlu olan Husi yetkilisi, dün Sana’da düzenlenen bir basın toplantısında, Husi grubunun söz konusu dosya ile ilgili olarak eksiksiz, doğru ve profesyonel bir ifade verdiğini söyledi. Yetkili, hükümet tarafından sunulan ve tutuklular ile kaçırılanların isimlerinin bulunduğu listedeki 9 bin isimden 2 binden fazlasının aynı olduğunu ve bin 500 ismin ise sahte olduğunu iddia etti.
Husi yetkilisi ellerinde DEAŞ ve el-Kaide örgütlerine mensup kişilerinde olduğunu iddia ederken, 111 kişinin yanı sıra cezai suçlamalar nedeniyle tutulan 47 kişiyi teslim etmeyeceklerini vurguladı.
Husi lideri, hükümete sunulan 2 bin 700 ismin yanı sıra aralarında onlarca cesedin de bulunduğu bin kadar tutuklu ve mahkûmun da ellerinde bulunduğunu itiraf etti.
Esir ve tutuklu dosyasına ilişkin açıklamalarda bulunan Husi yetkilisi, ellerinde hükümet tarafına isimlerini vermedikleri yüzlerce esir olduğunu belirterek, hükümetin elindeki bütün mahkûmları serbest bırakması halinde onları serbest bırakmaya hazır olduklarını söyledi.



Finansman kaynakları tükenen Hamas, gençleri silah altına almaya yöneldi

Hamas, savaşın uzamasıyla birlikte ağır krizlerle karşı karşıya kaldı (AFP)
Hamas, savaşın uzamasıyla birlikte ağır krizlerle karşı karşıya kaldı (AFP)
TT

Finansman kaynakları tükenen Hamas, gençleri silah altına almaya yöneldi

Hamas, savaşın uzamasıyla birlikte ağır krizlerle karşı karşıya kaldı (AFP)
Hamas, savaşın uzamasıyla birlikte ağır krizlerle karşı karşıya kaldı (AFP)

Hamas Hareketi, Gazze Şeridi’nde 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana aralıksız devam eden savaşın uzamasıyla birlikte İsrail'e karşı savaşı finanse etmek için kaynaklarının tükenmesi sorunuyla karşı karşıya kaldı. Bu durum, Hamas’ın 40 yıllık tarihinde en büyük zorlukları yaşayarak savaşmaya devam etmek ve Gazze'nin işlerini yönetmek zorunda kalmasına neden oluyor.

İsrailli eski ve mevcut yetkililer, Hamas'ın askeri kanadının zayıflaması ve mali kaynaklarının tükenmesi nedeniyle savaşçılarına yeterli maaş ödeyemez hale gelmesi üzerine gözetleme ve İsrail askerlerinin kullandığı yollara patlayıcı yerleştirme gibi görevler için gençleri silah altına almaya çalıştığını öne sürdüler.

Şarku’l Avsat’ın ABD merkezli Washington Post gazetesinden aktardığı ha bere göre, Hamas'ın tarihindeki en kötü mali ve idari krizi yaşadığını ve İsrail'e karşı savaşmaya devam etmek ve Gazze Şeridi'ni yönetmek için gerekli kaynakları sağlamakta büyük zorluk çekiyor. Gazeteye göre Hamas, İsrail güçleri tarafından tahrip edilen tünelleri ve yeraltı komuta merkezlerini de telafi edemedi. İsrailli eski bir üst düzey istihbarat subayı olan Oded Ailam gazeteye verdiği demeçte, Hamas'ın tünellerini yeniden inşa edemediğini ve yüksek eğitimli savaşçılarına maaş ödemediğini, sadece hayatta kalmaya çalıştıklarını söyledi.

Ailam, Filistin polisi ve Gazze'den iki kaynak, Hamas yönetiminin 2007 yılından beri iktidarda olduğu Gazze'de polis ve bakanlık çalışanlarının maaşlarını ve öldürülen üyelerinin ailelerine ölüm tazminatı ödemelerini sürdüremez hale geldiğini vurguladı.

Filistinli yazar İbrahim el-Medhun, Washington Post’a yaptığı açıklamada, Hamas’ın bir yıldan fazla sürecek bir savaşa hazırlıklı olmadığını belirterek bazı temel hizmetleri sürdürmeye çalışırken ve iktidarının imajını korumak amacıyla, çöp toplama ve jeneratör yakıt yönetimi gibi temel yerel hizmetleri sunan acil durum komiteleri kurarken, idari harcamaları ve maaşları düşürmek gibi kemer sıkma önlemleri almak zorunda kaldığını belirtti.

Hamas, 7 Ekim 2023'te İsrail'e saldırarak Gazze'de yıkıcı bir savaş başlattı. Bu saldırı sonucunda yaklaşık bin 200 kişi öldü ve 250 kişi esir alınarak Gazze'ye rehin olarak götürüldü. O tarihten beri İsrail'in Gazze Şeridi'nde yürüttüğü savaş çoğu kadın ve çocuk olmak üzere58 binden fazla Filistinlinin ölümüne yol açtı.

İsrailli askeri yetkililer, Hamas'ın çatışmalar sırasında liderlerinin ve silah stoklarının yüzde 90'ını kaybettiğini söylüyor. Savaşın ilk aşamasında Hamas, para ve malzemeleri yeraltında depolamak gibi bir önlem alsa da bu kaynaklar tükenmeye başladı. İsrail ordusunun WhatsApp grubunda geçtiğimiz yılın mart ayında yayınlanan bir açıklamaya göre İsrail askerleri Gazze'nin kuzeyindeki Şifa Hastanesi'nin altındaki tünellerden 3 milyon dolardan fazla para ele geçirdi.

Arabulucular, Hamas Hareketi ve İsrail arasında 60 günlük ateşkesin sağlanması için müzakereleri sürdürürken bir yandan İsrail, Hamas üzerindeki baskısını korumak garantilemek istiyor, diğer yandan Hamas bir çıkış yolu arıyor. Tüm taraflar müzakerelerde ilerleme kaydedildiğini vurgulasa da anlaşmaya varılması halen uzak bir ihtimal olarak görünüyor.