BM skandalının ardından Husiler intikam almaya mı hazırlanıyor?

Yemen ordusuna mensup bir asker, ateşkese uyarak silahını örttü (EPA)
Yemen ordusuna mensup bir asker, ateşkese uyarak silahını örttü (EPA)
TT

BM skandalının ardından Husiler intikam almaya mı hazırlanıyor?

Yemen ordusuna mensup bir asker, ateşkese uyarak silahını örttü (EPA)
Yemen ordusuna mensup bir asker, ateşkese uyarak silahını örttü (EPA)

Birlemiş Milletler’in (BM), ‘Husi milislerinin Yemenlilere sağlanan yardımlara yönelik yağma faaliyetleri’ açıklamalarına ve bu çerçevede bazı medya organlarından yapılan haberlere karşı İran destekli darbeciler, üzerlerindeki kara bulutları dağıtmaya çalışıyor.
İsveç istişareleri kapsamında Husilerin Hudeyde’den geri çekileceği ve Hudeyde’ye meşru hükümete ait askerlerin konuşlandırılacağı konusunda uzlaşıya varılmıştı. Ancak anlaşma, Husi ihlallerinin gölgesinde devam ederken, Dünya Gıda Örgütü’nün yayınladığı bir raporla sarsıldı. Çok sayıda Yemenli analist, aktivist ve tarafların BM’ye Husilere karşı "nazlı” tavırlarına yönelik geniş çaplı eleştirilerine rağmen geri adım atmayan BM, Husi milislerinin Yemenlilere sağlanan yardımlara yönelik yağma faaliyetlerinde bulunduklarını açıkladı.
Yemen resmi haber ajansı SABA, Husilerin gerçekleştirdiği yağmalama faaliyetlerini okurlarına duyururken, darbecilerin son iki gündür BM’yi “devrime iftira atmak” ile suçladığını aktardı.
‘Milisler BM ile savaş yürütüyor’
Yemen Gençlik ve Spor Bakanı Hamza el-Kemali, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada “Pekâlâ, milisler Stockholm Anlaşması’nın uygulanabilirliğinden sıyrılmak için BM ile savaş yürütüyor. BM kuruluşları ile bu savaş, bir yüzleşmeye dönüşüyor” dedi. El-Kemali, bazı BM yetkililerinin Husileri buna ittiğini de vurguladı.
Bakan el-Kemali, Hudeyde ve İsveç Anlaşması’nın Yemen siyasi taraflarının ilgisini çektiği belirtilirken, Yeniden Düzenleme Koordinasyon Komitesi’ne (RCC) yakın kaynaklar da komite başkanı General Patrick Cammaert’in her iki taraftan (hükümet ve Husiler) önerilen plan ve haritalar ortaya koyduğunu söyledi.
Kaynaklar, yerel, idari ve güvenlik otoritesi hususundaki taraflar arasındaki farklıklara rağmen yine de görüşlerde yakınlaşma olduğuna dikkati çekti. Anlaşmaya göre Yemen hükümeti, devlet otoritesi ve anayasası dışında hiçbir otoriteyi tanımayan “Yemen yasasına” dayanmakta. Kaynaklar ise, Husilerin kuruluşlardan geri çekilmek istemediğini belirtti.
Hollandalı general hakkında imza kampanyası
Yemenli aktivistler, 2 Ocak’ta Hudeyde’deki yerel meclis toplantısında saldırıya uğradıkları bir zamanda İran destekli grubun, Hollandalı generale karşı imza toplama kampanyasına başladığını aktardı.
Husilere yakın medya organları, (Yemen yasası uyarınca herhangi bir resmi statüsü bulunmayan) meclis toplantısının BM’yi “İsveç Anlaşması’nın uygulanmasını geciktirme” konusunda sorumlu tuttuğunu duyurdu. Toplantıda yayınlanan bildiride, Hollandalı generalin “İsveç Anlaşması’nı ve BM Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 2451 sayılı kararını uygulamak zorunda olduğu, anlaşma ve BMGK kararı dışında hiçbir şeyle meşgul olmaması gerektiği” ifadelerine yer verildi.
Husiler, Cammaert’in Hudeyde limanının teslimi hususunda oynadığı rolün başarısız olduğunu belirtirken, “askerlerin yeniden konuşlandırılmasının” memnuniyetle karşılanmadığı yönünde bir bildiri yayınladı. Husi milisleri, “Herhangi bir yeniden konuşlanma, ancak tüm tarafların ve BM’nin Stockholm Anlaşması ile uyumlu olduğu gözlemlenip doğrulanabildiğinde güvenilir olacaktır” ifadelerini kullandı.
Husilere baskı çağrısı
Öte yandan Yemenli analistler, BM’den Stockholm Anlaşması’nda başarıya ulaşmak için Husilere baskı uygulamayı sürdürme çağrısında bulundu.
Arap Yarımadası Araştırmaları Merkezi Başkanı Necip Gulab, yaptığı açıklamada “BM, gruba yeterince baskı yapmıyor. Eğer Patrick Cammaert, BMGK’ya Husilerin engel oluşturduğunu söylerse baskı somut bir hale dönüşecek. Hudeyde anlaşması başarısız olursa sonuç, siyasi çözümün de başarısızlığı olacaktır. Husiler, Hudeyde’nin ve limanının yerel yönetimini ellerinde tutmaya kararlı. Buradaki soru şu; BM ve beş ülke, siyasi çözüm başarısız olursa askeri çözüm meselesini kabul edecek mi, etmeyecek mi?” dedi.
Yemen Gençlik ve Spor Bakanı Hamza el-Kemali ise “Umarım belirleyici bir pozisyon vardır. Meşru hükümete yer verilmeli ve Yemen’in geri kalanını özgürleştirmek için üzerindeki uluslararası baskı diplomatik ve politik olarak azaltılmalıdır” açıklamasında bulundu.



Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
TT

Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)

Hamas Hareketi’nin 60 günlük ateşkes önerisini kabul etmesi ve dolaylı müzakerelere hazır olduğunu duyurmasıyla Gazze Şeridi'ndeki ateşkes görüşmeleri yeni bir aşamaya girdi. Öte yandan İsrail'in, şimdiye kadar Gazze Şeridi'nin yüzde 65'ini kontrol altına aldığı bölgelerden çekilme konusunda engeller çıkaracağına dair bazı endişeler hakim.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, ABD’nin Gazze’deki savaş konusunda gösterdiği gayret ve krizin iki tarafının da olumlu tepkisinin ‘olası engelleri aşabileceğini, bunların en önemlilerinin ise geri çekilme ve savaşın sona erdirilmesine dair garantiler olduğunu’ düşünüyor. Uzmanlar, ateşkes anlaşmasının yakında, belki de Başbakan Binyamin Netanyahu'nun pazartesi günü Beyaz Saray'ı ziyaret edip Başkan Donald Trump ile görüşmesinden sonra veya kısa bir süre sonra sonuçlanacağını tahmin ediyorlar.

AlQahera News haber kanalının cuma akşamı kimliğini açıklamadığı Mısırlı kaynaklardan aktardığı bilgilere göre Mısır, tüm taraflar arasında mutabakat sağlayacak nihai bir formüle ulaşmak için çeşitli taraflarla yoğun temaslara başlarken taraflar arasında dolaylı müzakereler yeniden başladı. Hamas arabuluculara son tekliflerine cevabını iletti ve cevabında, kabul edilmesi halinde 60 günlük ateşkes sağlanması için dolaylı müzakerelere kapıyı aralayacağını belirtti.

Müzakerelerin gidişatını yakından takip eden Filistinli bir kaynak, dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Hamas'ın öneriyi kabul ettiğini, ancak bazı değişiklikler talep ettiğini söyledi. Bu değişikliklerin başında savaşın sona erdirilmesi, insani yardımların Gazze Şeridi’ne girişiyle ilgili mekanizmanın yeniden düzenlenmesi ve İsrail'in 2 Mart öncesindeki mevzilerine geri çekilmesi geldiğini söyleyen kaynağa göre bu değişikliklerin sebebi ocak ayında varılan ateşkes anlaşmanın çökmesinin ardından İsrail’in daha fazla bölgeye genişlemesi. Kaynak, yeni müzakerelerin Doha ve Kahire arasında yapılacağını, çünkü iki ülke arasında anlaşma maddelerinin uygulanmasına ilişkin ortak dosyalar olduğunu belirtti.

cdfgrtyu
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında öldürülen Filistinliler (AFP)

Hamas tarafından cuma günü yapılan açıklamada, arabuluculara öneriye ilişkin ‘olumlu’ yanıt verildiği ifade edildi. Önerinin içeriğine değinilmeyen açıklamada, ‘önerinin uygulama mekanizması hakkında müzakerelere derhal başlamaya ciddiyetle hazır olduğu’ vurgulandı.

İsrail gazetesi Hayom, müzakerelerin devam etmesindeki en büyük zorluğun İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilme haritası olacağını bildirdi. Hamas tam çekilme talep ederken, İsrail ‘Morag Koridoru’ adı verilen hattı ve onun güneyindeki tüm bölgeleri elinde tutmak istiyor.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee cuma günü X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, ordunun Gazze Şeridi’nin yaklaşık yüzde 65'ini operasyonel olarak kontrol altına aldığını söyledi.

İsrail Yayın Kurumu’nun kaynaklardan aktardığına göre ‘Hamas’ın yanıtında önerilen değişikliklerin İsrail karar vericileri için bir zorluk oluşturacağı’ düşünülüyor. İsrail hükümeti Bakanlar Kurulu, anlaşmayı görüşmek üzere cumartesi akşamı toplanacağını açıkladı.

İsrail ve Filistin meselelerinde uzman olan siyaset bilimi profesörü Dr. Tarık Fehmi, İsraillilerin geri çekilme konusunda biraz oyalanacağını, ancak Hamas'ın anlaşmaya varmaya yönelik esnek tutumunu göz önünde bulunduracağını, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmeden önce bir miktar uzlaşma göstermeye mecbur kalacağını ve savaşan tarafların ABD Başkanı’nı kazanmak ve ona olumlu mesajlar vermek için çaba göstereceğini tahmin ediyor.

Her iki tarafın da çekinceleri nedeniyle Kahire ve Doha'da düzenlenen müzakerelerde tam çekilme konusunun gündeme gelmeyeceğini düşünen Dr. Fehmi’ye göre buna karşın İsrail güçlerinin yeniden konuşlandırılması ve nüfuslu bölgelerin dışına ve bazı koridorlardan çekilmesi söz konusu olabilir.

Ana çekilme noktalarının mevcut müzakereleri engellemesini beklemeyen Dr. Fehmi, savaşan tarafların önerilen çerçeve anlaşmasına onay verdiğini ve ayrıntıların taktiksel noktalar içerdiğini, gerçek anlamda radikal olmadığını, özellikle de Hamas'ın insani yardımların girişini öncelikli gördüğünü ve ABD ve İsrail destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF) dışında uluslararası kuruluşların da insani yardım çalışmalarına dahil edilmesi için baskı yapacağını belirtti.

frgtyhu7
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye’ye düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, anlaşmanın şu anki en önemli engelinin Hamas'ın işgalcilerin 2 Mart öncesindeki durumuna geri dönmesini talep etmesi olduğunu düşünüyor. İsrail, bu konudaki anlaşmayı kabul ederse, özellikle de Gazze Şeridi'nin yaklaşık yüzde 20'sini oluşturan Refah'ta kalma niyetinde olduğu için, büyük bir taviz vermiş olacak. Nihai durum ve tam çekilme konusundaki tartışmaların, yaklaşan ateşkes dönemine ertelenmesi bekleniyor. Bu ateşkes, ilerleyen aşamalarda İsrail'in uluslararası ve Arap güçlerinin varlığı karşılığında tam çekilmeyi kabul etmesini içerebilir.

İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, kimliği açıklanmayan İsrailli yetkililere dayandırdığı haberinde Trump'ın Netanyahu ile görüşmesi sırasında Gazze'de ateşkes anlaşması yapıldığını açıklayabileceğini yazdı.

ABD Başkanı Trump, geçtiğimiz cuma günü, Hamas'ın Gazze'deki ateşkes önerisine ‘olumlu’ yanıt vermesinin ‘iyi’ olduğunu söyledi. Başkanlık uçağı Air Force One’da gazetecilere açıklamalarda bulunan Trump, Gazze konusunda ‘birkaç gün içinde’ bir anlaşma sağlanabileceğini belirtti.

ABD merkezli televizyon ağı CNN’nin cuma günü aktardığına göre İsrailli 10 rehine canlı olarak, 18 rehine ise ölü olarak tam zamanında serbest bırakılacak ve herhangi bir tören veya kutlama yapılmayacak. Ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte Gazze'ye insani yardım akışı hemen başlayacak.

Dr. Fehmi’ye göre Beyaz Saray’a gitmek isteyen Netanyahu, Trump’ı ziyaret etmeden önce ateşkes anlaşmasının ilan edilmesini engelleyen ve formalitede kalan tüm anlaşmazlıkları, tüm sorunları ve önemli fikir ayrılıklarını bir kenara bırakarak siyasi çıkarlarına, İran dosyasına ve yeni Ortadoğu düzenlemelerine odaklanıyor.

Dr. Rakab ise önümüzdeki günlerde özellikle Netanyahu’nun Beyaz Saray ziyareti sırasında, 60 günlük ateşkesin yakında yürürlüğe girmesinden sonra ABD'nin savaşı kesin olarak durdurma arzusunun gerçek olup olmadığının daha net bir şekilde anlaşılacağına dikkati çekti.