Lübnan’da 'Yeni Hükümet' kurma müzakereleri dondu

Başbakan Saad Hariri, Maliye Bakanı Ali Hasan Halil ile bir araya geldi (Dalati va Nahra)
Başbakan Saad Hariri, Maliye Bakanı Ali Hasan Halil ile bir araya geldi (Dalati va Nahra)
TT

Lübnan’da 'Yeni Hükümet' kurma müzakereleri dondu

Başbakan Saad Hariri, Maliye Bakanı Ali Hasan Halil ile bir araya geldi (Dalati va Nahra)
Başbakan Saad Hariri, Maliye Bakanı Ali Hasan Halil ile bir araya geldi (Dalati va Nahra)

Noel tatili sonrası kurulan temaslara rağmen herhangi bir gelişme yaşanmadan Lübnan’da yeni hükümeti kurma çerçevesinde görüşmeler yapıldı. Kaynaklar, şu ana kadar Maliye Bakanlığı’ndan yapılan uyarılar dışında herhangi bir yeni girişimin ortaya koyulmadığını duyururken, Bakanlık ise “Hükümetin kurulması 1 ay daha ertelenirse, birçok bakanlığa fon sağlanamayabilir ve fonlar için güvence yolu bulmak zorunda kalabiliriz” dedi.
Maliye Bakanı Ali Hasan Halil, yeni hükümeti kurmakla yetkili Başbakan Saad Hariri ile siyasi gelişmeleri ele alırken, “Bütçeyi tartışmak ve onaylamak için bir bakanlar kurulu düzenlene fikri, hiç kimse açısından zor değil” ifadelerini kullandı. Halil, “Bu konuda Başbakan Hariri ile bir anlaşmazlık noktamız yok. Ancak durumu anayasal olarak tanımamıza rağmen durumun, daha fazla çalışma ve istişareye ihtiyacı var. İstifa eden hükümetin çalışmaları, dar bir şekilde 1 ya da 2 ay devam edebilir. Ancak hükümeti kurma sürecinin uzaması veya gecikmesi durumunda Başbakan Raşid Kerami hükümetine itimat edilebilir. Çünkü süreç 1 ay daha uzarsa, birçok bakanlığa fon sağlanamayabilir ve fonlar için güvence yolu bulmak zorunda kalabiliriz” ifadelerini kullandı.
Hükümeti kurma konusunda ise Maliye Bakanı, “İşlerin daha uzun sürmemesi gerektiği kanısındayım, ancak bu konuda dikkatli olmalıyız” dedi.
Diğer taraftan hükümeti kurma çabaları, bağımsız Sünni milletvekillerinin hükümetteki temsili çerçevesinde hala devam ediyor. Müstakbel Hareketi’ne yakın kaynaklar, Bakan Cibran Basil’in Hariri’ye son toplantıları sırasında 36 bakanlıktan oluşan bir hükümet şekli önerdiği iddialarını reddetti. Kaynaklar tarafından Şarku'l Avsat’a yapılan açıklamaya göre, Hariri, Tuğgeneral İbrahim tarafından sunulan 32 bakanlık formülünü de reddetti ve 30’dan fazla bakanı kapsayan bir hükümet şeklini kabul etmediğini belirtti.
Kaynaklar, Saad Hariri’nin tüm yönden girişimleri dinlemeye açık ve düğümün Hariri’de değil, diğer taraflarda olduğunu belirtti. Kaynaklar ayrıca, “Henüz net bir girişim yok. Sunulan girişim, Tuğgeneral İbrahim tarafından taşınan ve Hariri tarafından reddedilen 32 bakanlık girişimiydi” dedi.
Öte yandan bağımsız Sünni milletvekillerini kapsayan Danışma Bloğu da henüz herhangi bir girişim ortaya koymadı. Her ne kadar bazı çevreler Dr. Sami Mankara ismini krizden çıkış yolu olarak belirtse de öneri henüz şeffaf hale dönüşmedi.
Aynı şekilde Temsilciler Meclisi Başkanı Nebih Berri, herhangi bir tarafa hükümette 3 etkisiz bakanlığın verilmesini reddetmeye devam ediyor. Bu çerçevede Berri’yi ziyaret eden bir milletvekili, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Berri, önceki girişimlerin ortaya koyduğu formüle bağlı” ifadelerini kullandı.
Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Elie el-Farzli ise Berri ile görüşmesi sonrasında “Hükümetle ilgili istişareler yapıldı. Ülkede yarından önce bir hükümet kurulması gerektiği konusunda bir görüş birliği var. Süreç, ülkenin tanık olduğu sıkıntıyı aşmaya ve bölgede meydana gelen tüm değişikliklerle yüzleşmeye başlamak için zorunlu bir geçitte” dedi.
Hükümete ilişkin yeni gelişmeler olup olmadığına dair ise el-Farzli, “Bir süredir, bu platformun belirlenmesi gerektiğini söylüyorum. Bakan Basil’in harekete geçmesini söylediğimde, etkin bir şekilde harekete geçti. Hareketinin, buradan, Başkan Berri ile başladığını duyurdu. Bu durum, son derece önemli. Neden? Çünkü hareketliliği, sözde bir başkanlık girişimi başlattı. Peki bu başkanlık girişimi ne? Bu girişim, herkes tarafından sağlanan imtiyazlardır” şeklinde konuştu.
Meclis Başkanı Yardımcısı, “Başbakan, Danışma Bloğu’nun dışarıdan bir bakanlığı temsil etmesini kabul etti. Aynı şekilde cumhurbaşkanı da payından bir bakanlığı vermeyi kabul etti. Başkan Berri’nin de temenni ettiği şey buydu. Bu başkanlık girişimi kaçınılmazdı. Aynı zamanda Bakan Basil’in çabalarından da kaynaklanıyordu” dedi. Başkanlık girişimi ve Danışma Bloğu pozisyonuna ilişkin bir soruya yanıt veren Elie el-Farzli, bloğun bir temsilinin olacağını kesin olarak nitelendirerek, “Başkanlık girişimi bu ayrıntıya değinmedi. Bakan, cumhurbaşkanının payından olacak ve cumhurbaşkanının gereğinden fazlasını yaptığını düşünüyorum. Dolayısıyla bu konu tartışmaya tabidir. Tüm taraflardan bir cevap alınmasını ve ne olacağını görmeyi umuyoruz” dedi.
Öte yandan (Dürzi) İlerici Sosyalist Parti, çeşitli siyasi güçlere hükümetin kurulmasını her türlü zorluk çerçevesinde ve her düzeyde karşılayabilme çağrısını yineledi. Sosyalist Parti, Lübnanlıların karşılaştığı tüm zorlukların üstesinden gelebilmek için siyasi ve ulusal sorumlulukların olması gerektiğini de vurguladı.



Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
TT

Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)

Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında iki yılı aşkın süredir devam eden şiddetli savaşın ardından, Sudan'ın başkenti Hartum'da ticari faaliyetler ve günlük yaşam yavaş yavaş normale dönmeye başladı. Modernliğin ve güzelliğin sembolü olan şehir, bugün yıkımın enkazı üzerinde duruyor ve yeniden ayağa kalkmaya çalışıyor. Binlerce yıkık bina, başkentte Mehdi Devrimi’nden bu yana ilk kez yaşanan savaşın şiddetini gözler önüne seriyor.

uı8o9
Sudan Merkez Bankası binası ve yakınındaki bir otelde meydana gelen hasarın izleri (Şarku’l Avsat)

Savaşın izleri binalarda ve sokaklarda halen açıkça görülüyor. Başkentin birçok simgesel yapısı tamamen veya kısmen yakıldı ya da yıkıldı, binaların duvarlarında kurşun delikleri var. Bankalar ve devlet daireleri kapısız ve penceresiz hale geldi; içlerinden yangın ve is kokusu yayılıyor.

Toplu taşımaya temkinli dönüş

Hartum'un merkezindeki ana ulaşım istasyonu olan ve Jackson durağı olarak bilinen istasyonda, toplu taşıma araçları eyaletin şehirlerinden ve ilçelerinden vatandaşları taşımaya yeniden başladı, ancak Hartum'un en ünlü pazarlarından biri olan Arap Pazarı’na ulaşmak için halen yürüyerek veya özel araçlarla gitmek gerekiyor.

Yetmişli yaşlarında bir adam yorgun adımlarla pazara doğru yürüyordu. Yürümekten yorgun düşen adam, başındaki takkesini kaldırarak terini sildi. Şarku’l Avsat’a eski dükkanını kontrol etmek ve 200 bin Sudan cüneyhi (73 dolar) değerinde mal ve eşya satın almak istediğini söyledi. Şehrin en büyük ve en ünlü ticaret merkezi olan Vaha Hartum’u çevreleyen yıkıma işaret eden yaşlı adam, gözlerinden umut ışığı saçarak, “Bu yıkım yeniden inşa edilecek, önemli olan dersimizi almamız” dedi ve sonra sessizliğe büründü.

Altınlar nereye gitti?

Yanan Vaha Hartum'un yakınında arabalar hareket ediyor ve insanlar dolaşıyor, ancak dükkanlar henüz açılmadı. Bazıları sadece mallarını kontrol etmekle yetiniyor, diğerleri ise el-Fercabi Eczanesi yazan tabelanın altında arabalarının bakımını yapmaya devam ediyor.

frgthyuı
Savaşın izlerini taşıyan yıkık bir ticaret merkezi (Şarku'l Avsat)

Bir zamanlar Sudan'ın en büyük altın ticaret merkezlerinden biri olan Altın Binası, yangına rağmen halen ayakta duruyor. Öte yandan, Hartum Valisi ile şirket sahipleri arasında bölgedeki altın ticaretini canlandırmanın yollarını görüşmek üzere bir toplantı yapılacağı konuşuluyor.

Hartum Ulu Camii

1901 yılında Hidiv Abbas Hilmi Paşa tarafından açılan ve tarihi bir mimari eser olan Hartum Ulu Camii, savaştan nasibini aldı ve çevresi ile birlikte büyük hasara uğradı. Bakım çalışmaları tamamlanmak üzere olan caminin birkaç gün içinde ibadete açılması planlanıyor. Savaştan önce Hartum Ulu Camii, ibadet etmek ve ders halkalarına katılmak için Hartum'un dört bir yanından gelenlerden yoğun ilgi görüyordu.

yjuı
Başkentin merkezindeki bir ticaret merkezinde meydana gelen yıkımdan (Şarku'l Avsat)

Saray Caddesi

Hartum'un merkezindeki ana caddelerden biri olan Saray Caddesi, adını, güney kapısında bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan almıştır. Çatışmalar sırasında büyük bir savaş alanı olan cadde, son dönemde yeniden hareketlendi; özellikle Cumhuriyet Caddesi ile kesiştiği noktada özel araçların gelip gittiği görülüyor.

gthyujı
Cumhuriyet Caddesi'nin çukur kısımlarındaki su birikintileri (Şarku'l Avsat)

Diğer caddelerin aksine Saray Caddesi her iki yanında küçük su birikintileri olmasına rağmen en temiz cadde olarak kabul ediliyor. Seyyid Abdurrahman Caddesi ile kesiştiği noktada ise el-Ehli Bankası binasında bakım çalışmaları başladı; bankanın faaliyetlerine yeniden başlaması için hazırlıklar yapılıyor.

Hürriyet Caddesi

Hürriyet Caddesi, Hartum'un batı kesiminde, elektrikli ev aletleri mağazalarının bulunduğu bölgede yer alıyor. Esnaflardan bazıları dükkanlarına geri döndü; yetkililerin bölgeyi güvenli hale getirecekleri ve yıl sonuna kadar devlet vergilerinden muaf tutacakları sözü vermeleri üzerine, caddede nispeten canlanma başladı.

Dükkân sahipleri kurban kesip, şeker ve meyve suyu dağıttılar. Özgürlük Caddesi'ni Sudan bayraklarıyla süslediler ve hoparlörlerden milli marşlar çalarak Hartum'un ticaret merkezinde hayatın normale döndüğünü ilan ettiler.

jukılo
Başkent Hartum’un batısındaki Hürriyet Caddesi'nde hareketlilik yaşandı. (Şarku'l Avsat)

40 yıldır elektrikli ev aletleri satıcısı olan Babekir Hasan, “Bu dönüş, Hartum'da hayatın normale döndüğü anlamına geliyor. Tüm esnafı geri dönmeye çağırıyorum, çünkü durum şu anda istikrarlı” diyerek mutluluğunu dile getirdi. Bir diğer esnaf Salah Surkti ise, mallarını makul fiyatlarla satabilmek için vergilerin düşürülmesini talep etti ve savaş sırasında 200 milyon Sudan cüneyhi (73 bin dolar) kaybettiğini belirterek, “Tüccar kaybını üzülerek günlerini geçirmemeli, ayağa kalkıp yeniden başlamalı” dedi.

dvfgbh
Başkent Hartum'da işlerine geri dönen dükkanlar (Şarku'l Avsat)

Devlet ayağa kalkmaya çalışıyor

Başkent Hartum’daki yeni boyanmış binalar, istikrara dönüşün işaretlerini yansıtıyor. Öte yandan Hartum genelindeki birçok devlet kurumunda restorasyon çalışmaları başladı. Hartum Yasama Konseyi'ndeki (eyalet parlamentosu) hasara rağmen, bazı çalışanlar elektrik ve su olmadan çalışıyor. Yakındaki Elektrik İdaresi binası ise tamamen yanmış gibi görünüyor.

hyjuk
Başkent Hartum’da yaşanan savaş nedeniyle onlarca dükkân ve alışveriş merkezi yıkıma uğradı. (Şarku'l Avsat)

Bir çalışan, hizmetlerin yeniden sağlanmasının yakın olduğunu, ancak ‘en önemli konunun güvenliğin sağlanması’ olduğunu vurguladı.

Nil Nehri'nin iki kolunun birleştiği nokta, Hartum'un Omdurman'a açılan kapısı

El-Mukran bölgesi, adını Beyaz ve Mavi Nil nehirlerinin kesiştiği noktadan alıyor. Hartum ve Omdurman arasında yoğun trafik hareketliliğine sahne olan bu bölge, Omdurman'a giriş kapısı olmasının yanı sıra, Sudan Merkez Bankası Başkanlığı, Zain Telekomünikasyon Şirketi binaları, oteller, Sudan Müzesi ve diğer büyük kurumların da bulunduğu bir bölgedir. Ancak bu bölge de yıkım ve tahribattan nasibini aldı.

sdfghy
Başkent Hartum’daki bir çarşıda dükkanının yıkıntıları önünde duran bir esnaf (Şarku'l Avsat)

Büyük kayıplara ve geniş çaplı yıkıma rağmen Hartum yavaş ama emin adımlarla yeniden ayağa kalkmaya başladı. Dükkanların ve çarşıların yeniden açılması, camilerin ve devlet binalarının onarılması, savaşın yaralarını yaşayan bu şehrin, halkının desteği ve azmiyle yeniden ayağa kalkabileceğinin işaretleri.