​Moritanya Cumhurbaşkanı “radikalizme ve nefrete” karşı yürüyecek

Cumhurbaşkanı Muhammed Veled Abdulaziz
Cumhurbaşkanı Muhammed Veled Abdulaziz
TT

​Moritanya Cumhurbaşkanı “radikalizme ve nefrete” karşı yürüyecek

Cumhurbaşkanı Muhammed Veled Abdulaziz
Cumhurbaşkanı Muhammed Veled Abdulaziz

Moritanya hükümeti bugün, ülkede son aylarda artan ve sosyal medyada hız kazanan “nefret ve radikal söylemlere” karşı yürüyüş çağrısında bulundu. Nuakşot’ta düzenlenecek olan yürüyüşe Cumhurbaşkanı Muhammed Veled Abdulaziz ve hükümet üyelerinin de katılım göstereceği kaydedildi.
Ülkedeki resmi kaynaklar, söz konusu yürüyüşe katılımın “ulusal bir görev” olduğunu belirtirken söz konusu çağrıyı yapan bakanlıktan yapılan açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
“Amaç, her türlü ayrımcılığa, halkımızın uyumuna ve fertlerinin dayanışmasına zarar verebilecek her duruma karşı güçlü ve ortak bir ulusal tutum sergilemektir.”
Açıklamada ayrıca yürüyüşün, kaynağı ne olursa olsun nefret ve bölünmeye teşvik edici söylemlerin karşısında durmak için düzenlendiği belirtildi. Bakanlık dün yayınlanan resmi açıklamasının devamında şunları bildirdi:
“Hükümet, ulusal birliği korumaya ve halkımızın yüzyıllardır taşıdığı barış ve uyum içinde, hoşgörü ve birlikte yaşama değerlerini sürdürmeye kararlıdır.”
Bakanlık, yürüyüşün birçok güç, siyasi parti, sivil toplum kuruluşu ve sosyal medya çağrısına yanıt olduğunu belirtti.
Cumhurbaşkanı Muhammed Veled Abdulaziz’in konuşmasıyla bitecek yürüyüşün özellikle ırkçı ve radikal söylemler ile nefret propagandasına karşı başkent Nuakşot’un en büyük caddelerinden birinde düzenlenmesi bekleniyor.
Resmi Halk gazetesinin başyazısında da konuya dair şu ifadelere yer verildi:
“Bu, bir grubun ya da siyasi bir partinin yürüyüşü değildir. Bu, bütün vatandaşların katılacağı bir yürüyüştür. Bu, ırkçılığı, ırkçılıkla bağlantılı olan ve uyumsuzluk, kaos ve nefreti körükleyen tüm üslupları yüksek sesle reddetmeye susamış tüm Moritanyalıların yürüyüşüdür.”
Resmi gazete yürüyüşün nefret, tehdit ve korkutma söylemini, şiddet çağrısını, vahşeti ve insanlık dışı eylemleri yüceltmeyi, ayrımcılığı ve bölünmeyi artırmayı kınamayı amaçladığını bildirdi. Bunun, bireyler ve gruplar arasında fitneye yol açan tüm kin ve nefret üsluplarını reddeden bir yürüyüş olduğu vurgulandı.
İktidardaki Cumhuriyet İçin Birlik Partisi, ılımlı ve radikal muhalefet partileri de dahil olmak üzere çeşitli siyasi partileri ve sivil toplum gruplarını yürüyüşe katılmaya davet etti. Ilımlı muhalefet partileri yürüyüşe katılmaya karar verirken birçok parti daveti reddetti ve bu çağrınsın arkasındaki gerçek nedenleri sorguladı.
Moritanya’daki en büyük muhalefet koalisyonu olan Ulusal Demokrasi ve Birlik Forumu, iktidar partisinden davet almasına rağmen yürüyüşe katılmayacağını duyurdu. Yalpan açıklamadaşu ifadelere yer verildi:
“Organizasyonda ve amaçlarını belirlemede ortak olmadığımız bir gösteriye katılmamız mümkün değil. Ortada özellikle de zamanlaması, nedenleri ve gerçek amaçları hakkında birçok soru işareti varsa.”
Bu durumu “yönetiminin son günlerindeki bir rejimin milli birliğe yönelik gecikmiş ilgisi” olarak nitelendiren Muhalif Forum şu açıklamada bulundu:
“Bu rejim, ulusal birliği pekiştirmeyi amaçlayan toplumsal projenin olmadığı on yıldan daha fazla bir süre boyunca iktidarda kaldı. Fitne çağrısında bulunan radikal söylemi karşısında durmak, bir şov olmaktan öteye geçemez.”
Forum tarafından yapılan basın açıklamasında gösterilerin ve diğer yüzeysel ve demagojik eylemlerin, ulusal birlik ve sosyal uyum meselesine bir çözüm olamayacağı” vurgulandı. “Şikâyetleri tespit eden ve bunlara yönelik etkili ve fikir birliğine dayalı çözümler üreten ulusal bir diyalog” çağrısında bulunuldu. Açıklamada “Bu diyaloga yandaş ve muhalefet bütün siyasi partileri, tüm sivil ve yasal kuruluşları ve tüm fikir ve düşünce örgütlerini davet ediyoruz” ifadeleri kullanıldı.
Muhalefetteki Demokratik Güçler Birliği Partisi de yürüyüşe katılmayı reddeden taraflardandı. “Zamanlaması ve amaçları şüpheli olan bu yürüyüşe katılmak düşünülemez” denilen açıklamada tüm Moritanyalılara yürüyüşü boykot etme çağrısında bulunuldu. “Çünkü yürüyüş çağrısı yapan rejim, halkı tehdit eden uygulamaları ve sözleri göz ardı ederek ulusal birliği her zaman ihmal etti” ifadesi kullanıldı.
Kültür Bakanı ve resmi hükümet Sözcüsü Vild Maham, muhalefetin yürüyüşe katılmayı reddetmesinin nefret söylemiyle sıkı bir bağlantısı olduğunu söyledi. Maham açıklamasında “Bugünkü yürüyüş, ülkemizin Ruanda olmadığını kanıtlıyor” dedi.



Kültürel kentsel soykırım: Gazze Savaşı tarihi kararlılıkla tahrip ediyor

En dikkat çekici kayıplar arasında yıkılan Aziz Porphyrius Rum Ortodoks Kilisesi, El-Ehli Baptist Hastanesi ve Ömer Camii vardı (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)
En dikkat çekici kayıplar arasında yıkılan Aziz Porphyrius Rum Ortodoks Kilisesi, El-Ehli Baptist Hastanesi ve Ömer Camii vardı (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)
TT

Kültürel kentsel soykırım: Gazze Savaşı tarihi kararlılıkla tahrip ediyor

En dikkat çekici kayıplar arasında yıkılan Aziz Porphyrius Rum Ortodoks Kilisesi, El-Ehli Baptist Hastanesi ve Ömer Camii vardı (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)
En dikkat çekici kayıplar arasında yıkılan Aziz Porphyrius Rum Ortodoks Kilisesi, El-Ehli Baptist Hastanesi ve Ömer Camii vardı (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)

İzzeddin Ebu Ayşe

Gazze'nin Eski Şehir bölgesinde bulunan Büyük Ömer Camii'nin kütüphane kalıntıları üzerinde Enes, bir kısmı yanmış yırtık bir romanın sayfalarını çeviriyor. “Bu, Gazze Şeridi’ndeki en büyük kütüphaneden geriye kalan tek şey. Kütüphanenin içerisinde binlerce kitap, belge, eser ve burada yaşamış kadim halkların medeniyetleri yer alıyordu” diyor.

Enes’in gözleri, molozların ve üst üste yığılmış taşların arasından, Gazze'nin en eski ve en büyük camisi üzerinde geziyor. Eski mimarisi, tarihi taşları ve yabancı ziyaretçilerin sık sık ilgisini çeken, sanatsal ve mimari anlamlarını anlamak için incelemeye geldikleri benzersiz süslemeleri için üzülüyor.

Kültürel kayıplar can kayıplarıyla paralellik gösteriyor

Enes, Filistin kültürünü ve mirasını seviyor ve Gazze'de yaşamış medeniyetlerin kadim tarihini takip etmeye meraklı. “Kültürel alanlar sadece tarihi alanlar değil, aynı zamanda antik ve eski dünyaya açılan bir pencereydi” diye ekliyor.

Enes, Gazze'nin en büyük kütüphanesinin yıkıntıları arasında bulduğu romanın yırtık sayfalarını katlıyor ve “Gazze'nin kültür penceresi bombardımanlar altında kapandı” diyor. Buradan ayrılıp Gazze'nin eski mimarinin hakim olduğu Eski Şehri’ndeki diğer tarihi alanlara doğru yola koyulup ayakta kalanları inceliyor.

Gazze savaşı sadece insanları öldürmedi, aynı zamanda bu yıkımın, kanın, patlamaların ortasında altta bir yerde, çok büyük kültürel ve sanatsal kayıplara da yol açtı. Kültür Bakanı Atıf Ebu Seyf, “İsrail'in Gazze'de gerçekleştirdiği soykırıma paralel olarak, trajik yönleri olan kültürel bir soykırım da yaşanıyor” dedi.

Gazze'nin özel konumu

Gazze, coğrafi konumu itibarıyla şanslı. Kendisi Afrika kıtasının Asya'ya açılan kapısı ve iklimi güzel, denize kıyısı var, arazisi engebesiz ve toprağı verimli. Bu nedenle Mısır, Yunan, Roma, Bizans, Kenan ve Fenike uygarlıklarına ev sahipliği yaptı. Aynı şekilde Memlük, Abbasi ve Osmanlı İslam devletlerinin de önemli merkezlerinden biri oldu.

u78ıkıo
Gazze Şeridi'ndeki kültürel kentsel soykırım (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)

Topraklarında tarih boyunca birbirini izleyen medeniyetler, mimari ve tarihi eserler ile nadir eserlerden ve harikulade taşlardan oluşan bir arkeolojik miras bıraktılar. Bu da Gazze'ye kültürel ve tarihi bir değer kattı, onu kadimliği her geçen gün daha da derinleşen bir yapıya kavuşturdu. Ama kitap, mimari ve tarihi eserlerden oluşan tüm bu zengin kültür harabeye dönüştü.

En önemli kayıplar

7 Ekim 2023'te başlayan savaşın ilk gününden itibaren Filistin kültürü ve tarihi mirası, İsrail bombardımanlarından doğrudan etkileniyor. Gazze'nin Eski Şehir bölgesi, bu dönemde en çok tahrip edilen yerlerden biri olabilir.

UNESCO verilerine göre İsrail ordusu 146 tarihi eser, 114 tarihi cami ve kütüphanelerin aralarında bulunduğu 200 kültür alanını tahrip etti.

Savaşın en önemli sonuçlarından biri, MS 5. yüzyıldan kalma Aziz Porphyrius Rum Ortodoks Kilisesi'nin yıkılmasıydı. Gazze tarihinin en eski hastanesi olan el-Ehli Baptist Hastanesi’nin, Gazze Şeridi'ndeki en eski cami olup MS 7. yüzyılda inşa edilen Büyük Ömer Camii’nin hedef alınmasıydı. İçinde bir tarihi eser koleksiyonu olan Paşa Sarayı Müzesi'nin yanı sıra Kenan ve Yunan dönemlerine ait binlerce eserin yer aldığı “Mataf el-Funduk” adlı müze de bombalandı. Bölgenin en eski Hristiyan manastırlarından biri olan ve 2024 yılında Dünya Miras Listesi'ne alınan St. Hilarion Manastırı yıkıldı. Bir asırdan fazla bir geçmişe ait binlerce tarihi ve ulusal belgenin bulunduğu Gazze Belediyesi merkez arşiv binasının yanı sıra yüzlerce tarihi, arkeolojik ve kültürel miras tahrip edildi.

Kültürel soykırım

Araştırmacılar, kültürel bağları ortadan kaldırmak, toplumun hafızasını silmek ve kültürel yapının temellerini sarsmak amacıyla, Gazze kültürüne yönelik tahribatın boyutunun, sivil altyapının kasıtlı ve sistematik bir şekilde tahrip edilmesini ifade eden bir terim olan “kültürel kentsel soykırım” noktasına vardığını belirtiyor.

Güney Afrika'nın Uluslararası Adalet Divanı'nda İsrail'e karşı açtığı dava kapsamında, “kültürel soykırım" suçlamasında da bulunuldu. Mirasın tahribattan veya askeri kullanımlardan korunmasını sağlamayı amaçlayan “Silahlı Çatışma Durumunda Kültürel Mirasın Korunmasına Dair Lahey Sözleşmesi’ne atıf yapıldı.

“Soykırım” teriminin formüle edilmesine yardımcı olan Polonyalı avukat Raphael Lemkin'in tanımına göre, kültür tahribi soykırımın bir parçası olup savaş suçu teşkil etmektedir ve bu tür ihlaller cezalandırılmalıdır.

Filistin tarihinin sonu

Filistin tarihi ve mirası  profesörü İbrahim el-Mısri, “Kültürel ve tarihi yapıların tahribi, ulusal kimliğin doğrudan hedef alınması anlamına geliyor. Kültür, Filistin halkının kolektif ruhunu koruyan son duvardır. Bu duvar hedef alındığında toplum çöküşe daha fazla açık hale gelir” dedi.

“İsrail'in Gazze'de tarihi eserleri ve kültürel mirası hedef alması ve yıkması, belirli bir bölgede belirli bir insan grubunun varlığına dair tüm kanıtların silinmesini içermektedir. Bu kültürel soykırım anlamına gelmektedir ve kütüphanelerin, kültür merkezlerinin yıkılması Filistin kimliğini yok etme girişimidir” diye ekliyor.

5y6h
İsrail ordusu 146 tarihi eseri tahrip etti (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Kültür Bakanı Atıf Ebu Seyf, Filistin kültürel yaşamının ve kültürel miras kurumlarının yanı sıra kültür, bilim ve eğitim alanlarındaki varlıklarının hedef alınmasının ve kasıtlı olarak tahrip edilmesinin, İsrail stratejisinin bilinçli bir parçası olduğunu ifade ediyor.

Şunu da ekliyor “Sürekli devam eden bombardıman Gazze'deki sanat ve edebiyat camiasında yaralar bıraktı. Yaşanan şey, anıtların fiziksel olarak yok edilmesinin veya bireylerin öldürülmesinin çok ötesine geçen çok katmanlı bir eylem. Bu uygulamalar, yerel toplumun mirasını, kimliğini ve varlığını zayıflatan daha geniş kapsamlı yıkıcı süreçlerin çerçevesinde yer alıyor. Bunun Filistinliler üzerinde sembolik ve psikolojik yansımaları da bulunuyor.”

Şöyle devam ediyor: “Gazze'deki kültürel alanların fiziki olarak tahrip edilmesi, Filistin tarihi anlatıları araştırmaları açısından tehlikeli sonuçlara yol açıyor. Gazzeliler, Gazze'nin kültürel gelişimini ve tarihini anlamamıza yardımcı olan asırlık el yazmalarını ve değerli kaynakları kaybettiler.”

UNESCO, Gazze'deki arkeolojik, tarihi ve kültürel alanları korumaya çalıştı ancak savaş nedeniyle başarısız oldu. Kuruluşun medya sorumlusu Julian Mercouri, “Bazı kütüphanelerin yeniden inşası için acil yardım sağladık. Ancak ihtiyaç duyulan destek bizim sağlayabileceğimizden çok daha fazla ve Gazze'deki zor koşullar kültürel mirasın korunmasını engelliyor” dedi.

İsrail'e gelince Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, ordunun kasıtlı olarak Filistin kültürel mirasını hedef aldığı iddialarını yalanladı. “Bu bölgelere yakın yerlere saldırılar yapılmışsa, Hamas ve diğer örgütler bu yerleri kendi faaliyetleri için kullanmış oldukları için yapılmıştır. Biz asla Gazzeli sivillerle savaşmıyoruz” dedi.