Yüksek lifli gıdalar kansere yakalanma riskini azaltıyor

Yüksek lifli gıdalar kansere yakalanma riskini azaltıyor
TT

Yüksek lifli gıdalar kansere yakalanma riskini azaltıyor

Yüksek lifli gıdalar kansere yakalanma riskini azaltıyor

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) adına gerçekleştirilen kapsamlı incelemeye göre insanların çoğu, ölüm riski olan hastalıklardan korunmalarını sağlayacak kadar lifli gıda tüketmiyor.
Beslenmeyle ilgili son 40 yılda yapılan 185 çalışma ile 58 klinik deneyi içeren WHO’nun incelemesi, Otago Üniversitesi’nden araştırmacılar tarafından kaleme alındıktan sonra tıp dergisi The Lancet’te yayımlandı.
Araştırma yeme içme alışkanlıklarının sağlık üzerindeki etkisine dair oldukça çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. Araştırmadan derlenen bilgilere göre, günde 25-29 gram arası lifli gıda tüketmek, kanser, felç ve kalp rahatsızlıkları gibi yaşamı tehdit eden hastalıklara yakalanma oranını yüzde 15 ila 30 arasında azaltıyor.  
Araştırma, daha çok lifli gıda alan insanlar arasında ölüm vakasının ve koroner kalp hastalığına yakalanma oranının daha düşük olduğunu gösteriyor.
Bununla birlikte dünya genelinde insanların çoğu, günde 20 gramın altında lifli gıda tüketiyor.
İngiltere’de 2015 yılından bu yana yürürlükte olan yönergeler, insanlara günde 30 gram lifli gıda almaları tavsiyesinde bulunuyor. Ancak ülkede yetişkinlerin yalnızca yüzde 9’u bu hedefe ulaşabildi.
Amerikalılar günde 15 gram lifli gıda yiyor
ABD’deki oranlar ise çok daha vahim. Amerikalı yetişkinler, günde yalnızca 15 gram lifli gıda tüketiyor.
Uzmanlar, günlük lif tüketimindeki her 8 gramlık artışın, koroner kalp hastalığı, Tip 2 diyabet ve kalın bağırsak kanserinden ölümleri yüzde 5 ila 27 arasında düşürdüğünü belirtti.
Lif tüketmenin insanlar için herhangi bir risk taşımadığını ifade eden araştırmacılar, ancak beslenme incelemesinin yazarları, çok fazla lifli gıda almanın, demir ya da mineral seviyesi düşük insanlar için olumsuz etkileri olabileceğine dikkat çekti.
Lif zengini tam tahıllar, vücutta demir oranının düşmesine yol açabiliyor.
Çalışmayı kaleme alan yazarlar, araştırmanın lif bakımından zengin gıdaları baz aldığını, çalışmaların yemeklere atılan tozlar gibi yapay liflerle ilgili olmadığını vurguladı.
Cambridge Üniversitesi MRC Epidemiyoloji Birimi’nden Prof. Dr. Nita Forouhi, “Bu çalışma, İngiliz hükümetinin günde 30 gram lifli gıda tüketilmesi yönündeki tavsiyesinin ne kadar isabetli olduğunu gösteriyor” dedi. 
Bu konuda kamu kurumlarına olduğu kadar bireylere de görevler düştüğünü ifade eden Forouhi, “Yapılan araştırma, toplam karbonhidrat tüketimiyle ilgili değildi. Fakat toplumda giderek yaygınlaşan düşük karbonhidrat tüketimine dayalı diyetler, insanları tam tahıllı gıdalardan alınacak liflerden mahrum bırakıyor” ifadelerini kullandı.



Musul'da nadir rastlanan bir Asur taş levhası bulundu

Taş levhanın bir parçası (Schmitt)
Taş levhanın bir parçası (Schmitt)
TT

Musul'da nadir rastlanan bir Asur taş levhası bulundu

Taş levhanın bir parçası (Schmitt)
Taş levhanın bir parçası (Schmitt)

Arkeologlar Irak'ta, MÖ 7. yüzyılda yaşamış bir Asur imparatorunu, Mezopotamya uygarlığında tapınılan tanrılarla çevrelenmiş halde tasvir eden ilginç bir antik taş levhayı gün yüzüne çıkardı. 

Yaklaşık 5,5 metre uzunluğunda ve 3 metre genişliğindeki dev levha, Musul yakınlarında yer alan Ninova antik kentindeki Kral Asurbanipal'ın Kuzey Sarayı'nın taht odasında keşfedildi.

Kuzey Mezopotamya'nın en önemli bölgelerinden biri kabul edilen antik kent, MÖ 8. yüzyılın sonlarında Kral Sanherib döneminde Asur İmparatorluğu'nun başkenti olmuştu.

Son kazıda yer alan araştırmacılar taş levhayı sadece büyüklüğünden dolayı değil, aynı zamanda tasvir ettiği sahneler açısından da "olağanüstü" buluyor.

Bunun başlıca nedeni, Asur İmparatorluğu'na ait bugüne kadarki dini kabartma resimlerinde tanrılara pek yer verilmemesiydi.

Prehistorya, Protohistorya ve Antik Yakın Doğu Arkeolojisi Enstitüsü'nden Aaron Schmitt, "Bildiğimiz Asur saraylarına ait çok sayıda kabartma resim arasında büyük tanrıların tasvirleri yok" diyor.

o9p0thyj
Kabartmanın 3D modelinde rekonstrüksiyon koyu renkte gösteriliyor (Michael Rummel)

Kral Asurbanipal'ın yaptırdığı Kuzey Sarayı'nın merkezi bir bölümündeki kazılar 2022'den bu yana devam ediyor. Yeni ortaya çıkarılan levhanın merkezinde, Asur İmparatorluğu'nun son büyük hükümdarı Asurbanipal'ın, iki yüce tanrı tarafından çevrelendiği tespit edildi: Aşur ve Ninova'nın koruyucu tanrıçası İştar.

Ayrıca tanrılara ve hükümdara kurtuluş ve hayat bahşeden balık benzeri bir tanrının yanı sıra büyük olasılıkla bir akrep-adam olarak restore edilmesi gereken, kollarını kaldırmış bir destek figürü de yer alıyor.

Dr. Schmitt, "Bu figürler, kabartmanın üzerine ilk başta devasa bir kanatlı güneş diskinin yerleştirildiğine işaret ediyor" diyor.

defrgthyu
Antik Ninova'daki kazı çalışmaları (Schmitt)

Araştırmacılar gelecek aylarda levhayı detaylıca incelemeyi, tasvirlerin ardındaki bağlamı bulmayı ve sonuçları bilimsel bir dergide yayımlamayı umuyor.

Levha ilk başta, araştırmacıların saraydaki en önemli yer olabileceğini söylediği taht odasının ana girişinin karşısındaki bir alandaydı.

Levhanın parçaları bu girintinin arkasındaki toprak dolu bir çukurda ortaya çıkarıldı.

Araştırmacılar bu çukurun MÖ 3. ya da 2. yüzyılda Helenistik dönemde kazıldığından şüpheleniyor.

Dr. Schmitt şu ifadeleri kullanıyor: 

Britanyalı arkeologların yüz yıldan uzun bir süre önce bunları bulamamasının nedenlerinden biri, kuşkusuz bu parçaların gömülü olmasıydı.

Independent Türkçe