İran asıllı Amerikalı kadın gazeteci 'tanık' sıfatıyla ABD'de gözaltında

ABD’de gözaltına alınan gazeteci Marziye Haşimi (AP)
ABD’de gözaltına alınan gazeteci Marziye Haşimi (AP)
TT

İran asıllı Amerikalı kadın gazeteci 'tanık' sıfatıyla ABD'de gözaltında

ABD’de gözaltına alınan gazeteci Marziye Haşimi (AP)
ABD’de gözaltına alınan gazeteci Marziye Haşimi (AP)

ABD’de İran devlet televizyonu (Press TV) sunucusu Marziye Haşimi'nin bir soruşturma dosyasıyla ilgili ‘maddi tanık’ olarak bir federal mahkeme tarafından gözaltına alındığı belirtildi. Haşimi’ye herhangi bir suçlamanın yöneltilmediği de ifade edildi.
Marziye Haşimi’nin gözaltına alınmasını İran ile ABD arasındaki gerginliği artırdı.
Columbia Bölge Mahkemesi Hakimi Beryl A. Howell, Haşimi hakkında verilen kararın bir kısmı hakkında bilgilendirmede bulundu. Haşimi’nin önceki adının Melanie Franklin olduğu belirtildi.
Haşimi’nin bir soruşturma dosyasıyla ilgili ‘maddi tanık’ olarak gözaltına alındığı, kendisine herhangi bir suçlamanın yöneltilmediği belirtildi.
İran asıllı gazetecinin, ABD ceza hukuku ihlallerini soruşturan büyük bir jüri heyeti önüne çıkarıldıktan sonra serbest bırakılacağı bildirildi. Ancak ne zaman ifade vereceği hakkında herhangi bir bilgi verilmedi.
Hakim Howell, Haşimi’ye bir avukat tahsis edildiğini ve herhangi bir suçlamada bulunulmadığı ifade etti.
Melanie Franklin, İranlı bir kişi ile evlenip İslam’ı kabul etmişti. Ortadoğu'da ABD politikasını eleştiren, Müslüman ve Afrika uyruklu ABD vatandaşlarına nasıl davranıldığını belgeleyen programlar hazırlıyordu.
Press TV tarafından yapılan açıklamada, Haşimi’nin geçtiğimiz Pazar günü ailesinden bir hastayı ziyaret etmek için yolculuğa çıkacağı sırada St. Louis Uluslararası Havaalanında gözaltına alındığı belirtildi.
“İfade özgürlüğünü ihlal eden kabul edilemez bir siyasi eylemdir”
İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, “Marziye Haşimi’nin ABD tarafından gözaltına alınması, ifade özgürlüğünü ihlal eden kabul edilemez bir siyasi eylemdir” şeklinde konuştu.



Afgan kadınlar gizli geçim yolları arıyor

2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)
2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)
TT

Afgan kadınlar gizli geçim yolları arıyor

2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)
2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)

ABD'nin Ağustos 2021'de Afganistan'dan çekilmesiyle önce Kabil'i daha sonra da ülkenin tamamını ele geçiren Taliban, Batı medyasında kadınlara yönelik yasaklarıyla konuşuluyor.

Washington Post, ailesinin geçimini sağlamak zorunda olan kadınların muhtemel cezaları da göze alarak gizli güzellik salonlarında faaliyetlerini sürdürdüğünü bildiriyor. 

22 yaşındaki Simin, otomobillerini evinden birkaç sokak ötede park etmelerini, devriye gezen askerlere dikkat etmelerini ve evine geldiklerinde kısık sesle seslenmelerini müşterilerinden istediğini anlatıyor. 

2020'de liseden mezun olduğunda hayallerini kalp cerrahlığının süslediğini ancak bunu gerçekleştiremeyince rotasını güzellik salonu işletmeciliğine çevirdiğini söylüyor:

Biz bu salonu o kadar büyük bir umut ve sevgiyle açtık ki… Kapatmamız gerektiği söylendiğinde ne hissettiğimi anlatacak herhangi bir kelime yok.

2021'de iktidarı yeniden ele geçiren Taliban, kadınların 6. sınıftan sonra eğitim almasını, devlet dairelerinde çalışmasını ve belirlenenlerin haricinde kıyafetler giymesini hızlıca yasakladı. 

Kuaförler ve güzellik salonlarının bir süre vitrinleri kapalı hizmet vermesine müsaade edilirken Simin de bu sektöre girmiş. 

Ancak Temmuz 2023'te alınan kararla birlikte ülkedeki yaklaşık 12 bin salon kapatılmak zorunda bırakıldı. 

Taliban makyaj, kaş aldırma ve peruğu hem "şeriata aykırı" buluyor hem de evlilik öncesi damat aileleri için maddi bir yük sayıyor.

Simin, babası ve erkek kardeşinin işsiz olması nedeniyle, gizli de olsa kız kardeşiyle birlikte hizmet vermeyi sürdürdüğünü belirtiyor:

Taliban bizi bulacak diye korkuyorum ama başka bir çarem yok. Ailemizin tek gelir kaynağı bu.

Taliban, Simin gibi kadınlara ne gibi cezalar verileceğini net bir şekilde açıklamadı. Birleşmiş Milletler raporları, 2023'te güzellik salonunu kapatmayan kadınların gözaltına alındığını bildiriyor. 

30 yaşındaki Sawita, Taliban'dan korkanlardan. Yasak üzerine salonunu kapatıp deri ürünlerine odaklanan bir terzi olmuş.

Tek başına engelli annesine ve 5 kardeşine bakmak zorunda kaldığını zira babasının da 8 yıl önce Taliban'ın düzenlediği bir intihar saldırısında öldüğünü aktarıyor. 

Kabil'deki bir bodrum katında diğer kadınlara nasıl ayakkabı ve çanta yapılacağını öğreten Sawita, o kadar az para kazanıyor ki ailesiyle birlikte tek odalı bir eve taşınmak zorunda kalmış:

Erken uyanıp Kuran okuduktan sonra kendi işime gittiğim eski hayatımı özlüyorum. Benim özgürlük anlayışım buydu.

Taliban, kadınları işgücünden çıkarma niyetini gizlemiyor. Çalışma ve Sosyal İşler Bakan Yardımcısı Mevleviddin Muhammed Hakbin, 2023'te "Afganların yüzde 95'i kadınlarının işe gitmesini istemiyor" derken geriye kalan yüzde 5'in beyinlerinin Batı tarafından yıkandığını savunmuştu. 

Son dönemdeyse cinsiyet ayrımcılığı politikalarına karşı çıkmayacak şekilde, kadınların "yalnızca onlara yönelik sektörlerde" çalışmasına izin veriliyor. 

Kadınlar erkeklerin giremediği pazarlar, okullar, hastaneler ve cezaevlerinde görev yapabiliyor. 

Fariba Nuri, bu durumdan memnun olanlardan. 50 yaşındaki girişimci, kadınlara pazar tezgahı açma gibi iş kurma tavsiyeleri veriyor. Taliban için "Bize çalışmamızı söylüyorlar ve yardımcı da oluyorlar" diyor. 

Bazı kadınlar da internet üzerinden ticarete başlamış. 23 yaşındaki Beheşta, kozmetik ürünleri ve takı sattığını anlatıyor. Ancak Donald Trump'ın iktidara gelişinin dış yardımları da azaltmasıyla birlikte ülkenin ekonomisi kötüye gidince onların da işleri azalmış.

Adını vermek istemeyen bir kadınsa eskiden Dünya Bankası'nda çalıştığını belirterek "İşe başvurmayı bıraktım. Burada umut kalmadı" ifadesini kullanıyor. 

Independent Türkçe, Washington Post, AP