Kan testiyle alzaymır semptomlarını 10 yıl önceden tespit etmek artık mümkün

Kan testiyle alzaymır semptomlarını 10 yıl önceden tespit etmek artık mümkün
TT

Kan testiyle alzaymır semptomlarını 10 yıl önceden tespit etmek artık mümkün

Kan testiyle alzaymır semptomlarını 10 yıl önceden tespit etmek artık mümkün

Alzaymır’ı tetiklediği bilinen genetik mutasyona sahip 247 kişinin incelendiği çalışmada yapılan bir kan testi, bir proteinin normal seviyenin üstünde olduğunu ortaya koydu.
Buna karşılık, genin sağlıklı şeklini miras alan 162 akrabada aynı proteinin seviyelerinin düşük olduğu görülerek, seviyenin büyük ölçüde sabit kaldığı belirtildi.
Halen Alzaymır’ı tedavi edecek bir ilaç bulunmamasına rağmen, bu araştırma sonuçları semptomların hastalarda ne zaman ortaya çıkacağına dair doktorların tahminleri için yardımcı olabilir.
Kan testinin bir nöroloji kliniğinde kolayca yapılabileceğini söyleyen ABD'deki Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Dr. Brian Gordon, “Alzaymır hastalığı olan insanlarda bu kan testini doğruladık, çünkü beyinlerinin çok fazla nörodejenerasyona uğradığını biliyoruz, ancak bu semptom Alzaymır’a özgü değil. Birçok farklı nörolojik hastalığa işaret ediyor olabilir” dedi.
Kan testi aynı zamanda Nature Medicine dergisinin yayınladığı araştırmaya göre, MS (multipl skleroz), felç veya travmatik yaralanma nedeniyle beyin hasarı olan insanları belirlemek için de kullanılabilecek.
Test kullanıma sunulmadan önce, araştırmacıların kandaki proteinin ne kadarının anormal olarak kabul edilmesi gerektiğini ve ne kadar hızlı yükselebileceğini belirlemesi gerekiyor.
Dr. Gordon “Bu test birkaç yıl içinde beyin hasarı belirtilerini tespit etmek için hastanelerde kullanılabilecek” diye konuştu. Araştırmanın bu safhasında insanlara 'beş yıl içinde bunama (demans) hastası olacaksınız' şeklinde kesin bir ifade kullanamayacaklarını söyleyen Gordon “Hepimiz bunun için çalışıyoruz” diye ekledi.
İngiltere Alzaymır Araştırmaları isimli yardım kurumu başkanı Dr. Rosa Sancho ise “Hafıza sorunları başlamadan on yıl önce Alzaymır’la ilişkili beyindeki değişikliklerin başladığını biliyoruz. Hastalığın en erken aşamada tespit edilmesine yardımcı olabilecek bu testler kritik bir imkân sunuyor” diye konuştu.
Araştırmanın önemine dikkat çeken Sancho “Nörofilament hafif zinciri, Birleşik Krallık'ta ve uluslararası alanda çok sayıda araştırma ekibi tarafından keşfedilmiş bir protein ve bununla ilgili çalışmanın hızla geliştiğini görmek güzel” diye ekledi.
Alzaymır hastalığının temel nedenlerini araştıran uluslararası Dominantly Inherited Alzheimer’s Network (Dian) birliği çalışmaya katılan hastaları tedavi etmek için kendi bünyesine aldı.
Bu hastaların tümü 50’li, 40’lı ve hatta 30’lu yaşlarda Alzaymır’a neden olan nadir genetik bozukluklara sahip ailelerden geliyor.
Mutasyonlardan birine sahip bir ebeveynin bu genetik kusuru çocuklarına geçirme ihtimalinin ise yüzde 50 olduğu biliniyor.
Independent Türkçe çeviren: Büşra Kırkpınar



Gençlerdeki sindirim sistemi kanserlerinde çarpıcı artış

Yeni bir incelemeye göre, 50 yaşın altındaki kişilerdeki gastrointestinal kanserlerde çarpıcı bir artış var (Unsplash)
Yeni bir incelemeye göre, 50 yaşın altındaki kişilerdeki gastrointestinal kanserlerde çarpıcı bir artış var (Unsplash)
TT

Gençlerdeki sindirim sistemi kanserlerinde çarpıcı artış

Yeni bir incelemeye göre, 50 yaşın altındaki kişilerdeki gastrointestinal kanserlerde çarpıcı bir artış var (Unsplash)
Yeni bir incelemeye göre, 50 yaşın altındaki kişilerdeki gastrointestinal kanserlerde çarpıcı bir artış var (Unsplash)

Yeni bir incelemeye göre, 50 yaşın altındaki kişilerdeki gastrointestinal (GI) kanserlerde çarpıcı bir artış yaşanıyor.

Araştırmacılar perşembe günü The Journal of the American Medical Association'da (JAMA) yayımlanan incelemede, kalınbağırsak veya pankreas kanseri gibi gastrointestinal kanserlerin "ABD'de erken yaşta ortaya çıkan kanserler arasında en hızlı artış gösterenler" olduğunu belirtiyor.

Erken yaşta ortaya çıkan gastrointestinal kanserler arasında ABD birinciliğini, kolon veya rektumda gelişen kalınbağırsak kanseri 2022'de aldı ve 20 bin 800'ü aşkın kişiye teşhis kondu.

Mide zarında gelişen mide kanseri o yıl 2 bin 689 kişide teşhis edilirken, onu 2 bin 657'yle pankreas kanseri ve 875'le yemek borusu kanseri izledi.

Erken yaşta görülen gastrointestinal kanserlerin çoğu obezite, kötü beslenme ve orta derecede hareketsiz bir yaşam tarzı gibi, değiştirilebilecek risk faktörleriyle bağlantılı. Sigara ve içki içmek de diğer risk faktörleri arasında.

Dana-Farber Kanser Enstitüsü Genç Yaşta Ortaya Çıkan Kalınbağırsak Kanseri Merkezi Direktörü Dr. Kimmie Ng, ortak yazarlarından olduğu inceleme hakkında NBC News'a yaptığı açıklamada, "İnsanların bebekken, çocukken ve ergenlik çağındayken yaptıkları ya da maruz kaldıkları şeyler, muhtemelen genç yetişkinlikte kansere yakalanma risklerine katkı sağlıyor" diyor.

Aile geçmişi ve kalıtsal sendromlar gibi, hastaların üzerinde kontrol sahibi olmadığı risk faktörleri de var. Erken yaşta görülen kalınbağırsak kanserinden muzdarip kişilerde bağırsak iltihabı olabilir.

Araştırmacılar incelemede şöyle yazıyor:

Erken yaşta ortaya çıkan GI kanser hastalarının durumu, daha geç yaşta ortaya çıkan GI kanser hastalarına benzer veya daha kötü seyrediyor. Bu da gelişmiş önleme ve erken teşhis yöntemlerine duyulan ihtiyacı vurguluyor.

Amerikan Kanser Derneği (American Cancer Society/ACS), kalınbağısak kanseri riski ortalama düzeyde olan kişilerin 45 yaşında düzenli taramaya başlamasını öneriyor. ACS, 2018'den önce taramaların 50 yaşında başlamasını tavsiye ediyordu.

Kâr amacı gütmeyen Kalınbağırsak Kanseri Birliği'nin baş tıbbi danışmanı Dr. John Marshall, yer almadığı inceleme hakkında NBC News'a "Eskiden bu yaş grubunda hiç görülmezdi ama şimdi 20, 30 ve 40'lı yaşlarında kolon kanserine yakalananların sayısında kayda değer bir artış var" diyor.

Gastrointestinal kanseri olan genç hastaların hayatta kalma oranlarının, neden yaşlılardan daha kötü olduğu belirsizliğini koruyor.

New Jersey'deki Rutgers Kanser Enstitüsü ve RWJBarnabas Health'ten gastrointestinal onkoloji direktörü Dr. Howard Hochster, NBC News'a, dahil olmadığı inceleme hakkında şu ifadeleri kullanıyor: 

Bana göre bu, hastalığı daha ileri bir aşamada saptamamızdan kaynaklanıyor çünkü spesifik olmayan bu şikayetlerde bulunan genç bir kişiyi görünce, gerçekten kolon veya diğer GI kanserler akla gelmiyor.

Ancak Ng, kanserin evresi hesaba katıldığında bile genç hastaların hayatta kalma oranlarının daha kötü göründüğünü söyleyerek bunun biyolojik bir nedeni olup olmadığını sorguluyor.

Independent Türkçe