Tobruk Hükümeti Kaddafi bürokratlarını serbest bırakmaya çalışıyor

Tobruk Hükümeti Kaddafi bürokratlarını serbest bırakmaya çalışıyor
TT

Tobruk Hükümeti Kaddafi bürokratlarını serbest bırakmaya çalışıyor

Tobruk Hükümeti Kaddafi bürokratlarını serbest bırakmaya çalışıyor

Libya’nın doğusunu kontrol eden Tobruk hükümeti, başkent Trablus’ta hapsedilen Kaddafi rejimine mensup eski yetkilileri serbest bırakmak amacıyla iki karar yayınladı.
Aynı şekilde Birleşmiş Milletler’in (BM) Libya Özel Temsilcisi Gassan Selame 7 Mart’ta da gelecek aşamaya ilişkin düzenlemeleri görüşmek üzere Trablus’taki temaslarını sürdürdü. Selame, Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri ve Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı İmad el-Sayah ile bir araya geldi.
Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi’ne bağlı geçici hükümetin Adalet Bakanlığı, 7 Mart’ta “Adalet Bakanı Muhammed Nuri el-Feturi’nin (eski Askeri İstihbarat Genel Müdürü) Abdullah Muhammed el-Senusi’nin sağlık nedenlerinden dolayı serbest bırakılmasını emrettiğini” açıkladı. Bakanlık, söz konusu karardan 1 gün önce de Kaddafi döneminin son Başbakanı el-Bağdadi el-Mahmudi’nin serbest bırakılması yönünde bir kararın yayınladığını duyurmuştu. Feturi, karar çerçevesinde “el-Bağdadi Ali Ahmed el-Mahmudi’nin sağlık sebepleri dolayısıyla serbest bırakıldığını, kararın yayınlandığı tarihten itibaren yürürlüğe gireceğini ve ilgili taraflarca uygulanacağını” belirtti.
El-Senusi ve el-Mahmudi, Fayiz el-Serrac başkanlığındaki Trablus'taki Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) kontrol altında Trablus’taki bir hapishanede mahkumdu. Trablus Mahkemesi, 2011 yılında eski rejimi deviren isyanı bastırma çabaları kapsamındaki rolleri yargılandıktan sonra el-Senusi ve el-Mahmudi de dahil olmak üzere eski rejimin 9 sembol ismi hakkında idam kararı yayınlamıştı.
İsminin verilmesini istemeyen bir kaynak, el-Senusi ve el-Mahmudi hakkındaki söz konusu kararları siyasi olarak nitelendirirken, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada ise “Trablus’taki başsavcılık bürosu soruşturma başkanı Sıddık el-Sor, mahkumları serbest bırakma kararı yayınlamak zorunda kaldı” ifadelerini kullandı.
Öte yandan BM’nin Libya Özel Temsilcisi, 7 Mart’ta cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri öncesinde yapılması kararlaştırılan Ulusal Forum için bir platform sağlamaya yönelik ikna çabalarını sürdürdü. BM misyonundan 7 Mart’ta yayınlanana göre Salame, bir sonraki aşamaya ilişkin son siyasi gelişmeleri ve umutları ele almak amacıyla Trablus’ta Devlet Yüksek Konseyi Başkanı ile bir araya geldi. Taraflar, Ulusal Forum’a yönelik düzenlemeleri ve başarı sağlama yollarını masaya yatırdı.
Bu çerçevede Gassan Salame’nin, 7 Mart’ta Yüksek Seçim Komisyonu’nun yeni genel merkezine de ziyarette bulunarak, komisyonun başkanı İmad el-Sayah ile görüştüğü ifade edildi. Aktarılana göre el-Sayah, Salame’ye ulusal seçimler için BM ile ortaklaşa yürütülen düzenlemelerin yanı sıra yeni binadaki ekipmanlara dair bilgi verdi.
Seçimlerin tarihine ilişkin, herhangi bir açıklama yapılmazken el-Sayah, toplantı sırasında “Libyalıların talep ettiği şekilde seçimlerin yapılması için ortamın uygun olup olmadığına karar verecek tarafın komisyon olduğuna” dikkati çekti. İmad el-Sayah, komisyonun, çevrenin seçimlerin yapılması için uygun olup olmadığını belirleyebilecek teknik uzmanlığa sahip olduğunu belirtti.
Komisyon başkanı, Selame ile gerçekleştirdiği toplantı sonrasında yaptığı açıklamada da görüşme sırasında “komisyonun hazırlık derecesinin ve bu yıl içerisinde yapılacak seçimler için hazırlıkların” ele alındığını söyledi. Aynı şekilde yetkili, toplantıda “Libya’yı krizden çıkarmak için siyasi taraflara ve BM’ye sunulan öneriler de dahil hassas teknik detayların” da ele alındını ifade etti. El-Sayah, “Komisyon, tarafsızlık ilkesine bağlı kalmakta ve tüm siyasi taraflara aynı mesafede yaklaşmaktadır” dedi.
Diğer taraftan Libya’daki Ulusal Petrol Şirketi, el-Şerare petrol sahasını yöneten yabancı ortaklarıyla, sahaya komşu bölgeleri desteklemek üzere 20 milyon dolarlık bir kalkınma fonu sağlanacağını açıkladı. Şirket, 7 Mart’ta yayınladığı bir bildiride İspanya merkezli Repsol şirketi, Avusturya merkezli OMV şirketi, Fransa merkezli Total şirketi ve Norveç merkezli Statoil şirketi ile temsil edilen bir grup uluslararası ortakla Ulusal Petrol Şirketi’ne bağlı Akakus Oil Operation şirketi tarafından yönetilen alanlara yakın bölgelerde sürdürülebilir kalkınma projesini desteklemek için bir fon oluşturmak amacıyla uzlaşı sağlandığını belirtti.
Günlük 315 bin varil sağlayan petrol sahası, geçen Aralık ayında kabileler ve muhafızlar tarafından kontrol edilmesinin ardından geçen pazartesi günü faaliyete yeniden başladı.
 



Suriyeli Yahudiler Şam'daki Faranj Sinagogu’nda ibadet ediyor

Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)
Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)
TT

Suriyeli Yahudiler Şam'daki Faranj Sinagogu’nda ibadet ediyor

Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)
Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)

AFP fotoğrafçısı, ABD'de yaşayan Suriyeli Yahudilerden oluşan bir heyetin bugün Şam'ın eski şehrindeki el- Faranj Sinagogu’nda (Frenk sinagogu) ibadet ettiğini ve bunun Beşşar Esed rejiminin devrilmesinden bu yana Suriye'nin başkentine yapılan bir dizi ziyaretin parçası olduğunu söyledi.

Ziyaret, Suriye'deki Yahudi topluluğunun lideri Bahur Chamntoub’un geçen hafta ortasında kimliği belirsiz saldırganların Yahudi mezarlığına girerek Yahudi mistisizminin sembolü olan Haham Hayyim Vital'in mezarını tahrip ettiklerini açıklamasının ardından gerçekleşti.

Görsel kaldırıldı.Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda Tevrat'ın el yazmasını taşıyan bir haham, 29 Nisan 2025. (AFP)

Ziyaret heyetinde, Suriye'yi terk eden son haham olan ve 1990'ların başında ülkeyi terk eden binlerce Suriyeli Yahudi arasında yer alan Yusuf Hamra'nın oğlu Haham Henry Hamra da yer aldı. Yusuf Hamra, ayrılışından bu yana ilk kez geçtiğimiz şubat ayında oğluyla birlikte Şam'ı ziyaret etmişti.

Henry Hamra, Suriye'deki 20'den fazla sinagogdan biri olan el- Faranj Sinagogu’nda, aralarında Brooklyn'deki Suriye Yahudi cemaatinden Victor Kemil'in de bulunduğu heyet üyelerinin huzurunda sabah ibadetini yönetti.

Görsel kaldırıldı.Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden Yahudi erkekler, 29 Nisan 2025. (AFP)

Kemil AFP'ye yaptığı açıklamada, ziyaretin ‘yakında Suriye'yi ziyaret edecek daha büyük bir heyetin hazırlıklarının’ parçası olduğunu söyledi.

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığına göre Kemil, “Sinagogu ve buradaki toplumu en azından ziyaretçi kabul etmeye hazırlamak istiyoruz. Umuyoruz ki, ülkedeki durum iyileşir ve geri dönmeyi ya da turizm için gelmeyi daha fazla düşünmeye başlarlar. Biz gururlu Suriyeli Yahudileriz ve çocuklarımız da bizim ne kadar gururlu olduğumuzu biliyorlar. Bu mirası ve bu tarihi kesinlikle sevecekler” ifadelerini kullandı.

Kemil, heyetin dün Şam'da, Şam'daki Yahudi mezarlığında gömülü olan Haham Vital'in ölüm yıldönümünü andığını söyledi.

Anma töreni, geçen hafta kimliği belirsiz saldırganların mezarlıkta Vital'in mezarının bulunduğu bölüme girmelerinin ardından gerçekleşti.

Görsel kaldırıldı.ABD'de yaşayan Suriyeli Yahudilerden oluşan bir heyet, Eski Şam'daki el- Faranj Sinagogu'nda ibadet ediyor. (AFP)

Suriye'deki Yahudi topluluğunun lideri Bahur Chamntoub cuma günü Facebook'ta yaptığı paylaşımda, kimliği belirsiz kişilerin ‘tarihi eser aramak için Haham Vital’in mezarının yanındaki alanı kazdıklarını’ belirtti. Chamntoub, “Bölgeden sorumlu yetkilileri bilgilendirdik. Onlar da vandalizmin gerçekleştiği yeri incelediler ve olayın sorumlularını bulacaklarına dair söz verdiler” dedi.

İslam Ülkeleri Hahamlar İttifakı adına geçtiğimiz pazar günü Chamntoub tarafından yayınlanan açıklamada, “Haham Hayyim Vital'in mezarına yapılan saygısızlık karşısında derin bir şok ve üzüntü duyuyoruz” denildi. Açıklamada ayrıca, ‘Suriye hükümeti, Yahudi kutsal mekanlarını, sinagoglarını ve mezarlıklarını acilen emniyete almaya” çağrıldı.

AFP'ye konuşan Kemil, “Olayın amacını bilmiyoruz ve amacın hahamın kemiklerine dokunmak, taşımak ya da saygısızlık etmek olup olmadığını öğrenmeye çalışıyoruz. Bu hiçbir şeyi değiştirmeyecek. Haham bizim için çok önemli ve gömülü olduğu yer bizim için sonsuza kadar önemli kalacak” ifadelerini kullandı.

Suriye’deki çatışma yıllarında, Şam’ın Cobar mahallesinde bulunan ve dünyanın dört bir yanından gelen Yahudiler için kutsal bir yer olan eski bir sinagog yağmalanmış ve ağır hasar görmüştü.

Suriye'deki varlıkları milattan önceki yüzyıllara kadar uzanan Yahudiler, Esed ailesinin yönetimi sırasında dinlerinin gereklerini yerine getirme özgürlüğüne sahipti. Ancak Esed rejimi 1992 yılına kadar hareketlerini kısıtladı ve seyahat etmelerini engelledi. Seyahat etmelerine izin verildikten sonra sayıları yaklaşık 5 binden şu anda Şam'da ikamet eden 7 yaşlı kişiye düştü.

Görsel kaldırıldı.Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda Tevrat'ın el yazmasını taşıyan bir Yahudi, 29 Nisan 2025.

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera liderliğindeki yeni yetkililer, Suriye'nin geleceğinin inşasına ve güvenliğinin sağlanmasına tüm toplulukları dahil etme sözü verirken, azınlıklar arasında zaman zaman yaşanan ihlaller nedeniyle kaygılar yaşanıyor.

Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan eş-Şeybani, New York'a yaptığı bir ziyaret kapsamında, New York'taki Suriyeli Yahudi toplumundan bir heyetle görüştü. Şarku’l Avsat’ın Suriye resmi haber ajansı SANA’dan aktardığına göre Şeybani, görüşmede ‘iletişim ve anlayış köprülerinin güçlendirilmesinin önemini’ ele aldı.