Petrol, yaptırımlar ve kesintilerden dolayı yükseliyor

Amerika enerji verileri, ABD’nin petrol üretiminin geçtiğimiz hafta rekor seviyede düştüğünü ortaya çıkardı (Reuters)
Amerika enerji verileri, ABD’nin petrol üretiminin geçtiğimiz hafta rekor seviyede düştüğünü ortaya çıkardı (Reuters)
TT

Petrol, yaptırımlar ve kesintilerden dolayı yükseliyor

Amerika enerji verileri, ABD’nin petrol üretiminin geçtiğimiz hafta rekor seviyede düştüğünü ortaya çıkardı (Reuters)
Amerika enerji verileri, ABD’nin petrol üretiminin geçtiğimiz hafta rekor seviyede düştüğünü ortaya çıkardı (Reuters)

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) hâlihazırda uyguladığı kesintiler ve ABD’nin İran ile Venezuela’ya uyguladığı yaptırımların etkisiyle petrol fiyatları dün yükseldi.
15:07 (GMT) itibariyle Brent tipi ham petrol vadeli işlemden varil başına 67.22 doları gördü ki bu, önceki kapanış fiyatıyla arasında 55 sentlik ya da yüzde 0.82’lik bir yükselişe denk geliyor. ABD Batı Teksas tipi ham petroldeki vadeli işlem ise varil başına 57.89 dolara ulaştı ve bu da önceki düzenlemelere kıyasla 1.02 dolar ya da yüzde 1.79’luk bir artışı ifade ediyor.
OPEC’in gözetimindeki tedarik kesintileri nedeniyle petrol fiyatları, bu yılın başından beri artış gösteriyor. Ayrıca ABD’nin iki OPEC üyesi İran ile Venezuela’dan petrol ihracatına uyguladığı yaptırımlardan ötürü de pazarda yaşanan arz eksikliği arttı.
Avustralya Ulusal Bankası’na göre petrol piyasasının geleceği karışık. Nitekim bir yanda ekonomik büyüme ve ABD’nin güçlü arz artışı ile ilgili endişelerden kaynaklanan fiyat indirimi tehlikesi bulunurken diğer yanda OPEC’in tedarik kesintileri ve ABD’nin İran ve Venezuela’ya uyguladığı yaptırımların fiyatları zorlaması durumu söz konusu.
ABD Enerji Bilgi Yönetim İdaresi’nin salı akşamı yaptığı açıklamaya göre ABD’de ham petrol üretiminin 2019’da beklenenden daha yavaş artması ve günlük ortalamanın varil başına yaklaşık 12.30 milyona ulaşması bekleniyor.
Üretimin bir önceki yıla göre varil başına günlük 1.35 milyon yükselmesi bekleniyor ancak bu, İdare’nin varil başına günlük 1.45 milyon olarak yaptığı tahminlerden daha yavaş büyüyeceği anlamına geliyor. İdare, 2020 yılında üretimin varil başına günlük 730 bin artışla günlük 13.03 milyon varile ulaşacağını öngörüyor. Bu daha önceki tahminlere göre günlük 790 bin varilden daha az bir artışı ifade ediyor.
ABD üretiminin rekor seviyeye ulaşarak günlük 13 milyon varili bulması yönündeki tahminleri 2020’nin üçüncü çeyreğine ötelendi. Önceki tahminlere göre ikinci çeyrekte olması bekleniyordu.
ABD, 2020 yılında ham ve rafine ürünlerin ithalatçısı olma yolunda ilerlemesini sağlayan kaya petrolü devrimi sayesinde hâlihazırda dünyadaki en büyük petrol üreticisi konumunda. ABD’nin ham petrol talebinin 2019 yılında günlük 360 bin varil artarak günlük 20.81 milyon varile ulaşması bekleniyor ki Enerji Bilgi Yönetim İdaresi’nin önceki artış beklentisi günlük 350 bin varil yönündeydi.
İdare, 2020 yılı içinse ABD’nin ham petrole yönelik talebinin günlük 220 bin varil artarak günlük 21.03 milyon varile ulaşacağını öngörüyor ki önceki tahminler de bu yöndeydi.
Öte yandan ABD Petrol Enstitüsü çarşamba günü yaptığı açıklamada ABD’deki ham petrol stoklarının geçtiğimiz hafta beklenmedik bir şekilde azaldığını, bununla birlikte benzin stokları azalırken distilat stoklarının arttığını belirtti. 8 Mart’ta hem petrol stokları 2.6 milyon varil azalarak 449 milyon varile ulaştı. Hâlbuki analistler 2.7 milyon varil artmasını bekliyordu.
Enstitü, Oklahoma’daki Dağıtım Merkezi’ndeki ham petrol stoklarının 1.1 milyon varil azaldığını söyledi. Petrol Enstitüsü’nün açıklamaları, ham petrol rafinerilerinin tüketim ortalamasının günlük 29 bin varil yükseldiğini gösteriyor. Reuters’ın yaptığı anket sonuçlarını analiz edenlerin 2.5 milyon varillik bir düşüş bekledikleri benzin stoklarında ise 5.8 milyon varillik düşüş yaşandı.
Enstitü’nün açıklamaları, dizel ve ısıtıcı yağını da içeren distilat stoklarının 195 bin varil yükseldiğini gösteriyor. Beklentiler ise 1.9 milyon varillik bir düşüş yönündeydi. ABD’nin geçtiğimiz haftaki ham petrol gelirleri, günlük 523 bin varil gerileyerek günlük 6.4 milyon varile ulaştı.



Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
TT

Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)

ABD Başkanı Donald Trump, 11 ay sonra görev süresi dolacak olan Jerome Powell'ın yerine FED'in yeni başkanı olarak seçeceği ismi alışılmadık bir şekilde erken açıklamayı düşünüyor.

Wall Street Journal'ın (WSJ) yakın tarihli bir haberinde yer alan bu karar, Trump'ın yönetim kurulunun faiz oranlarını düşürme konusundaki yavaş yaklaşımından duyduğu hayal kırıklığının bir sonucu olarak ortaya çıktı. Powell'ın halefi, üç ila dört aylık geçiş döneminin çok öncesinde, bu yaz ya da eylül veya ekim aylarında açıklanabilir.

ghyj
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu toplantısında (EPA)

Trump'ın mevcut para politikasına karşı sabırsızlığının artması, onu seçim sürecini hızlandırmayı düşünmeye sevk etti. Şarku’l Avsat’ın WSJ’den aktardığına göre erken bir duyuru, başkan adayının mayıs ayında resmi olarak göreve başlamadan önce bile piyasa beklentilerini etkilemesine ve para politikasını yönlendirmesine olanak sağlayabilir.

Favori adaylar

FED başkanlığı için aralarında şu isimlerin de bulunduğu çok sayıda kişi yarışıyor:

  • Kevin Warsh: Eski bir FED yöneticisi ve Başkan George W. Bush'un danışmanı olan Warsh favoriler arasında. Trump, Warsh ile sekiz yıl önce bu pozisyon için ve geçen sonbaharda da Hazine Bakanlığı için görüşmüştü. Geçmişte bir ‘şahin’ (istihdamdan çok enflasyonla ilgilenen) olarak tanınmasına rağmen Warsh geçtiğimiz günlerde Trump'ın erken bir aday göstermesi halinde şaşırmayacağını belirtti. Ancak Trump'a yakın bazı isimler Warsh'ın fazla bağımsız olacağından endişe ediyor.
  •  Kevin Hassett: Ulusal Ekonomi Konseyi'nin şu anki direktörü olan Hassett'in bu göreve ilgisiz olduğu bildirildi.
  • Scott Bessent: ABD Hazine Bakanı'nın ismi çeşitli adayların müttefikleri tarafından dillendiriliyor. Uzun süredir yatırımcı olan Bessent, kamuoyu önünde mevcut görevine bağlı olmasına rağmen FED Başkanı olma fikrine sıcak baktığını ifade etti. Temsilcilere “Başkan Trump ne isterse onu yapmaktan mutluluk duyacağını” söyledi.
  • David Malpass: Trump'ın ilk döneminde atadığı Dünya Bankası eski başkanı, düşük faiz oranlarını desteklemesi ve FED'in ‘eski’ modellerini eleştirmesi nedeniyle Başkan'ın gözüne girmeyi başardı.
  • Christopher Waller: FED Yönetim Kurulu Üyesi Waller, Trump tarafından 5 yıl önce FED Yönetim Kurulu’na atanmış olsa da zayıf bir aday olarak görülüyor. Waller, yönetimin büyüme odaklı bir para politikası arzusu doğrultusunda, temmuz sonundaki bir sonraki FED toplantısında mümkün olan en kısa sürede faiz indirimi çağrısında bulunan ilk isim olarak Beyaz Saray'ın dikkatini çekti.

Beyaz Saray'ın tutumu ve FED'in bağımsızlığı

Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai, yönetimin ‘ekonomik büyümeyi, istihdamı ve yatırımı hızlandırmak için zemin hazırladığını ve para politikasının bu gündemi tamamlama ve ABD'nin ekonomik toparlanmasını destekleme zamanının geldiğini’ belirtti.

dfgrthy
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu'nun bir toplantısına başkanlık ederken (AFP)

Siyasi baskılara rağmen FED Başkanı Jerome Powell, siyasetin Merkez Bankası’nın görüşlerini etkilemediğini sürekli olarak savundu. Powell bir Senato komitesine verdiği demeçte, faiz oranlarını düşürme konusundaki temkinli yaklaşımını şu sözlerle savundu: “Eğer burada bir hata yaparsak, bedelini insanlar öder... ödeyecektir.”

Erken açıklamanın riskleri ve dinamikleri

Erken bir açıklama, hem Trump hem de gelecek başkan için potansiyel dezavantajlar barındırıyor. Bu adım yeni başkanı zor bir duruma sokabilir, potansiyel olarak gelecekteki meslektaşlarının kamuoyu önünde eleştirilmesine yol açabilir veya çok uyumlu olarak algılanabilir, bu da Senato onayını tehlikeye atabilir. Ekonomist Douglas Rediker'in belirttiği gibi, ‘Trump seçimini ne kadar erken yaparsa, o kişinin karşılaşacağı zorluklar o kadar artar ve Powell'ın gerçek halefi olma ihtimali o kadar azalır.’

Dahası, Powell'ın FED'deki görev süresi 2028 yılına kadar devam ediyor, yani başkan olarak görev süresi sona erdikten sonra 18 ay daha Yönetim Kurulu’nda kalmayı seçebilir, ki o bu konuda yorum yapmayı reddetti.

Trump'ın sadık bir başkan arzusu, daha kolay bir faiz politikası isteğiyle uyumlu olsa da, mevcut Yönetim Kurulu üyeleri görevden erken ayrılmadığı sürece üyelerin çoğunluğunu atayamayacağı için, 12 üyeli faiz belirleme komitesini etkilemekte büyük bir zorlukla karşı karşıya. FED, Başkan Richard Nixon'ın faiz oranlarını düşük tutması için FED Başkanı’na gizlice baskı yaptığı 1970'lerden bu yana bağımsızlığını şiddetle koruyor.