عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

​Tunus Zirvesi’nin gündemi 'Libya krizi'

​Tunus Zirvesi’nin gündemi 'Libya krizi'
    Tunus/Kemal bin Yunus
TT
TT

​Tunus Zirvesi’nin gündemi 'Libya krizi'

​Tunus Zirvesi’nin gündemi 'Libya krizi'

Arap liderler, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Avrupa Birliği’nin (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ve Tunus’taki 30. Arap Zirvesi’nin üst düzey diğer katılımcıları, Libya krizinin siyasi çözümü için güçlü ve benzeri görülmemiş bir destek verdiklerini ifade etti.
Taraflar, şiddet, terörizm ve askeri çözümlere karşı olduklarını vurguladı.
Arap liderler, Fas’ın Suheyrat şehrinde Libya krizinden kurtulmak için imzalanan kapsamlı anlaşmadan yaklaşık 18 ay önce yayınlanan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararının uygulanması çerçevesinde BM’nin Libya Özel Temsilcisi Gassan Salame tarafından ortaya koyulan yol haritasına da desteklerini ifade etti.
Abu Dabi anlaşmasına resmi destek
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi, Afrika Birliği, İslam İşbirliği Teşkilatı ve Arap Parlamenterler Birliği’nden diğer Arap liderlerin müdahalelerinin ardından, Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz ve Tunus Devlet Başkanı Beci Kaid el-Sibsi, yaptıkları konuşmalarda, Mart ayı başlarında Trablus’taki Ulusal Mutabakat Hükümeti Başkanı Fayiz Serrac ve Ulusal Ordu komutanı Halife Hafter arasında Abu Dabi’de imzalanan siyasi anlaşmaya koşulsuz destek verdiklerini ifade etti.
Anlaşma, ABD’li diplomatlar ve ABD Afrika Komutanlığı (AFRICOM) himayesinde imzalandı. Libya Dışişleri Bakanı Muhammed Seyyale, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, 8 yıldır artan, Libya’nın her bölgesinde ölüm, yaralanma ve kayıp vakalarına neden olan, ulusal birliği zayıflatan Libya krizini çözmek için ABD tarafından açık bir yeşil ışık yakıldığını söyledi.
1 buçuk milyon varil petrol
Libya Ekonomi Bakanı Abdul Azizi el-İsavi, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Arap dışişleri bakanları konferansına destek verdiğini ve Abu Dabi’de Libya krizinin siyasi çözümüne dair son anlaşmaları, BM’nin ülke genelindeki siyasi kuruluşlara odaklı adımlarını, iş ortamının iyileştirilmesi, petrol ve gaz üretimi ve ihracatın geliştirilmesi yönündeki faaliyetleri memnuniyetle karşıladığını belirtti.
Bakan İsavi, ‘siyasi istikrarın, kapsamlı çözüm sürecinin başlatılmasının ve devletin egemen kuruluşlarının seçiminin’ Libya’nın petrol üretiminin en erken zamanda bir milyon 200 bin varilden en az 1 milyon 500 bin varile çıkmasına olanak sağlayacağını vurguladı.
Üretim ve ihracat işletmelerine yatırımın yenilenmesi için elverişli koşulların oluşturulduğuna, altyapı ve ekipmanların geliştirildiğine dikkati çeken bakan, Libya ihracatının küresel pazar ihtiyacından daha büyük miktarlara katkı sağlayacağını ifade etti.
Libya Dışişleri Bakanı Muhammed Seyyale ise bu fırsatı memnuniyetle karşıladığını belirtirken, BM yol haritasının ve Suheyrat Anlaşması kapsamındaki diğer anlaşmaların uygulanması çağrısı yaptı.
Seyyale, bir yıl önce Libya’da Petrol Hilali Bölgesi’ni işgal eden tarafa uygulanan baskılara dikkati çekerek, bir veya iki gün içerisinde işgal sürecinin sonlandığını vurguladı.
10 ülkenin Libya müdahalesi
Tunus’taki Libya misyonu başkanı Muhammed el-Malul, Libya’daki siyasi çözümü ve BM yol haritasını destekleyen Arap liderlerin ifadelerine dikkati çekti. Libya krizinin, başta Libyalı mülteci sayısının 2011 yılından bu yana yaklaşık 1 milyona ulaştığı Tunus olmak üzere komşu ülkelerdeki etkisine atıfta bulundu.
BM’nin Libya Özel Temsilcisi Gassan Salame de Arap Zirvesi’nin kapalı hazırlık toplantılarında en az 10 ülkenin Libya iç işlerine ve siyasi taraflarına müdahale ettiğini belirtti. Salame, ulusal konferansın tamamlanması, siyasi sürecin başlaması ve seçimlerin gerçekleştirilmesinin ise Libya- Libya diyaloğunun başarısına ve dış müdahalelerin sona ermesine bağlı olduğunu vurguladı. BM Özel Temsilcisi, söz konusu 10 ülkenin ismini vermezken, bazılarının Arap olduğu ve Libya’nın geleceği ile doğrudan ilgilendiği ifade edildi.
Hegemonyadan uzak çıkar ilişkileri
Libya’nın Dışişleri ve Ekonomi Bakanları, Libya petrolü, doğalgazı ve diğer zenginlikleriyle ilgili Arap ve Batı ülkeleriyle ortaklığı memnuniyetle karşıladıklarını belirtti. Bakanlar, ayrıca Libyalıların, bugün ortak isteklerinin olduğunu ifade etti. Ortadoğu’daki Uluslararası Barış Enstitüsü temsilcisi Necib Ferici ise tüm taraflara, BM Genel Sekreteri Guterres ve bölge temsilcisi Gassan Salame ile işbirliğini artırma çağrısı yaptı. Tüm bölgenin kısır bir döngü içerisinde olduğunu söyleyen Ferici, Libya’daki ve çoğu komşu ülkedeki kalkınma meselelerine müdahalelere, şiddet ve terörizme dikkati çekti.
Necib Ferici, ayrıca Tunus Arap Zirvesi’nde siyasi çözüme verilen desteğin cesaret verici olduğunu ve sahada operasyonel adımlar gerektirdiğini vurguladı.
BM Genel Sekreteri Libya’da
Öte yandan Libya Dışişleri Bakanı, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Çarşamba günü siyasi süreci ve uluslararası çabaları desteklemek amacıyla Libya’ya ziyarette bulunacağını açıkladı. Bakan, Guterres’in Libya ziyareti öncesinde de Suriyeli ve Filistinli mültecilere ilişkin son gelişmeleri, yardım kuruluşlarının müdahalelerini ve uluslararası gelişmeleri takip etmek üzere Tunus’tan Mısır ve Ürdün’e yöneleceğini ifade etti.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Suriye Sahil Olayları Ulusal Soruşturma ve Gerçekleri Araştırma Komitesi, ihlallere karışan 298 şüpheliyi tespit etti

TT
TT

Suriye Sahil Olayları Ulusal Soruşturma ve Gerçekleri Araştırma Komitesi, ihlallere karışan 298 şüpheliyi tespit etti

Suriye Sahil Olayları Ulusal Soruşturma ve Gerçekleri Araştırma Komitesi Sözcüsü Yaser el-Ferhan (Reuters)
Suriye Sahil Olayları Ulusal Soruşturma ve Gerçekleri Araştırma Komitesi Sözcüsü Yaser el-Ferhan (Reuters)

Suriye Sahil Olayları Ulusal Soruşturma ve Gerçekleri Araştırma Komitesi bugün yaptığı açıklamada, şiddet eylemlerine karışan 298 kişinin kimliğini tespit ettiğini ve bin 426 Alevinin ölümüyle sonuçlanan ‘ağır ihlalleri’ doğruladığını belirtti.

Şarku’l Avsat’ın Suriye resmi haber ajansı SANA’dan aktardığına göre, Komite Sözcüsü Yaser el-Ferhan bugün düzenlediği basın toplantısında, komitenin öldürülen bin 426 kişinin isimlerini doğruladığını, bunlardan 90'ının kadın olduğunu, geri kalanların ise siviller ve yerleşim yerleri kuran eski askeri personel olduğunu bildirdi.

Ferhan, komitenin açık kaynaklardan, mezar kayıtlarında veya görgü tanıklarının ifadelerinde yer almadığı için doğrulamadığı ek ölü sayıları öğrendiğini söyledi. Komite ayrıca, bazıları sivil, bazıları da hükümet güçleri mensubu olan 20 kayıp kişi hakkında da bilgi aldı.

Ferhan, komitenin, dijital delillerin incelenmesi, resmi ve sivil makamlarla yapılan görüşmeler ve yazışmalar da dahil olmak üzere çeşitli yollarla faillerin tespitine odaklandığını ifade etti.

Komitenin ihlallere karıştığından şüphelenilen 298 kişinin kimliğini tespit ettiğini ifade eden Ferhan, Sahil Olayları Ulusal Soruşturma ve Gerçekleri Araştırma Komitesi’nin Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'nın sivillerin korunması ve yasalara uyulmasına odaklanan bir dizi tedbir ve talimatına dikkat çektiğini kaydetti.

Ferhan, “Komite, görevini yerine getirirken genel izleme, bilgi toplama ve soruşturma yöntemlerine dayandı. Bu çalışmalar, yetki alanı çerçevesinde mekânsal olarak Lazkiye, Tartus ve Hama illerinde; zamansal olarak ise mart ayı başında meydana gelen olaylar ve sonrasını kapsayacak şekilde yürütüldü. Ayrıca, olayların meydana gelmesine yol açan koşul ve etkenleri araştırmak, sivillerin maruz kaldığı ihlalleri ve kamu kurumlarına, güvenlik ve ordu mensuplarına yönelik saldırıları soruşturmak, her bir olayın sorumlularını belirlemek ve suçluluğu kanıtlananları yargıya sevk etmek de komitenin çalışma kapsamına dâhildi” ifadelerini kullandı.

dfgthy
Lazkiye'deki bir güvenlik görevlisi (Arşiv – Reuters)

Ferhan, komitenin Suriyelilerle doğrudan ve medya aracılığıyla şeffaf bir şekilde iletişim kurduğunu, çeşitli sivil ve toplumsal taraflarla, meslek birliklerinin temsilcileriyle, elitlerden, eşraftan ve ileri gelenlerden birçok şahsiyetle çok sayıda ve faydalı toplantılar gerçekleştirdiğini açıkladı.

Komitenin raporunu tamamladığını ve eş-Şera'ya teslim ettiğini belirten Ferhan, güney bölgesindeki olayların raporun tesliminin açıklanmasını geciktirdiğini ifade etti.

Komitenin 33 bölgeyi ziyaret ettiğini, olay yerlerini incelediğini, mezarlıkları ve çoklu defin alanlarını denetlediğini ve gözlemlerini muhtarlar, din adamları ve çok sayıda aile temsilcisinin huzurunda anlattığını belirten Ferhan, komitenin her bir kasabada onlarca şahsiyetle çeşitli toplantılar düzenlediğini de belirtti.

Ferhan, komitenin ayrı oturumlarda aile üyelerinin tanıklıklarını dinlediğini ve 452'si cinayet, 486'sı silahlı soygun, hırsızlık, ev ve dükkanların yakılması veya işkenceyle ilgili olmak üzere 938 ifade aldığını söyledi.

Ferhan, ifadelerin yazıya dökülmesinde komitenin, etkilenen Alevi toplumundan yedi uzman hukuk asistanından ve er-Rusafa'daki duruşmalara katılan kurbanların ailelerinden üç kadından yardım aldığını bildirdi.

Ferhan ayrıca, komitenin resmî kurumlardaki görevlilerden 23 brifing ve açıklama dinlediğini, tutuklanan şüphelilerin sorgulandığını ve yargıya sevk edilmeleri için gerekli tedbirleri aldığını kaydetti.

Komite, Birleşmiş Milletler’deki (BM) ilgili uluslararası taraflarla yoğun istişarelerde bulunduğunu açıkladı. Bu kapsamda, BM İnsani İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı, BM Uluslararası Bağımsız Suriye Araştırma Komisyonu Başkanı, BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Ofisi, BM Suriye Özel Temsilciliği Ofisi, İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) ve Uluslararası Af Örgütü ile üst düzey toplantılar gerçekleştirdi. Komite, bu toplantılarda, soruşturmalarda mümkün olan en iyi yöntem, standart ve prosedürlerin nasıl benimsenebileceğini tartıştı.

Ferhan, “Geçtiğimiz 6 Mart’ta rejim kalıntıları geniş çaplı saldırılar düzenledi. Ağır, orta ve hafif silahlarla ordu ve genel güvenlik merkezlerini, kontrol noktalarını ve devriyeleri hedef aldılar, ana yolları kestiler. Komitenin ulaştığı bilgilere göre, Lazkiye, Tartus ve Hama illerinde iç güvenlik güçleri ve orduya mensup 238 genç öldürüldü” ifadelerini kullandı.

Ferhan sözlerine şöyle devam etti: “Bunların bazıları, silahlarını bırakmalarına rağmen öldürüldü; bazıları ise yaralı halde tedavi görürken öldürüldü; diğerleri ise esirken infaz edildi. Rejim kalıntıları, ölenlerin bir kısmını toplu mezara gömdü. Ayrıca kamu yollarını ve hastaneleri hedef aldılar, altı hastaneyi hizmet dışı bıraktılar ve komitenin kaydını tutamadığı bazı Sünni sivilleri öldürdüler.”

Kurbanların ailelerinden, bölge halkından ve kamu çalışanlarından alınan ifadeler, gözaltındaki kişilerin sorgu tutanakları, dijital kanıtların incelenmesi ve diğer delil ve bulgular doğrultusunda komite, yasa dışı silahlı isyancı gruplara (rejim kalıntıları) katıldığı düşünülen 265 potansiyel şüphelinin ismine ulaştı. Bu kişilerin ağır suçlar ve ciddi insan hakları ihlallerine karıştığına dair makul gerekçelerin bulunduğu belirtildi.

Ferhan, “Bu olaylar sırasında ve sonrasında rejim kalıntıları bazı şehir, kasaba, köy ve yolları tamamen ya da kısmen ele geçirdi. Geriye kalan devlet kurumlarını kuşatarak Suriye’nin sahil bölgesini geri kalanından ayırmayı hedeflediler. Amaçları, eğitimli ve birbirine bağlı gruplar tarafından dikey ve yatay örgütsel bir yapıyla planlanan, finanse edilen ve uygulamaya konulan bir Alevi devleti kurmaktı” şeklinde konuştu.

Suriye kıyılarında yer alan Tartus ve Lazkiye, mart ayında devrik lider Beşşar Esed'e bağlı gruplar ile ülkenin yeni yönetimine bağlı güvenlik güçlerinin saldırılarına sahne oldu. Gruplar yaptıkları açıklamada, Suriye'yi mevcut yönetimden ‘kurtarmak’ istediklerini duyurdu. İki taraf arasında çıkan çatışmalarda her iki taraftan da yüzlerce kişi öldü ve yaralandı.