Abbas: Kahire’ye Hamasla uzlaşma için heyet göndereceğiz. Trumpla diyalog yok

Önceki gün kurulan yeni Filistin Hükümeti kabinesi ve Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (AFP)
Önceki gün kurulan yeni Filistin Hükümeti kabinesi ve Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (AFP)
TT

Abbas: Kahire’ye Hamasla uzlaşma için heyet göndereceğiz. Trumpla diyalog yok

Önceki gün kurulan yeni Filistin Hükümeti kabinesi ve Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (AFP)
Önceki gün kurulan yeni Filistin Hükümeti kabinesi ve Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (AFP)

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Filistin uzlaşma konusunu takip etmek için iki gün içinde Kahire'ye bir heyet göndereceğini açıkladı. ABD Başkanı Donald Trump ile diyalog kurmadıklarını ifade etti
Abbas, "Gazze ve Batı Şeria arasındaki ulusal birliği yeniden kurmaya kararlıyız ve 2007'den bu güne kadar bildiğiniz gibi Arap kardeşlerimizle uzlaşmaya varmak ve Gazze konusunu çözmek için tüm gayretimizle çalışıyoruz” dedi. “Ancak tüm bu çabamıza rağmen Gazze’deki kontrolü ele geçirdiler ve oraya hükmettiler. Biz ve siz Gazze, Batı Şeria ve Kudüs’te ortak bir kelimeye mi geliyoruz?” diye sordu.  Abbas, Hamas’ı anlaşmayı bozmakla suçlayarak,“2017’de Mısırlılar anlaşma fikriyle bize geldiler. Biz kabul ettik ancak onlar (Hamas) anlaşmayı bozdular.  Bununla birlikte anlaşmaya kararlı olduğumuzu söylüyoruz. Çünkü Gazze’de tek başına bir devlet olması ya da Gazzesiz bir devlet olması mümkün değildir” açıklamasında bulundu.
Ne pahasına olursa olsun ulusal uzlaşma için çaba sarf edeceklerini ifade eden Abbas, iki gün içinde uzlaşma için bir heyetin Mısır’a gönderileceğini söyledi.
Mısır’da sürdürülen uzlaşı müzakerelerinden bir süredir uzak durduktan sonra Mısır’a heyet göndermeye karar veren Abbas, Hamas’la doğrudan görüşmek istemiyor. Hamas’ı Batı Şeria ile Gazze’yi bölmekle suçluyor. Mısır’a gönderilecek heyet kararı Abbas’ın Hamas’ın da yer aldığı Uzlaşı Hükümeti’ni feshedip yeni bir hükümet kurmasının ardından geldi. Abbas, Hamas’ı uzlaşma için yeniden baskı altına almaya çalışıyor.
Başbakan Muhammed İştiyye ve yeni bakanlar Ramallah’da bulunan parti binasında Abbas’ın önünde yemin ettiler. Yeni hükümetin yemin töreninde Abbas şu ifadeleri kullandı; “Bizi zor günler bekliyor. Bu zorlukların başında “yüzyılın anlaşması” geliyor. İnanıyorum ki, bu anlaşmadan açıklanmamış bir şey kalmadı. Biz bu anlaşmayı baştan reddettik çünkü Kudüs’ü Filistin’den hariç tutuyor. Anlaşmanın geri kalanını görmemize gerek yok. Kudüs olmadan Filistin devleti olmaz. Gazze’de ya da Gazzesiz Filistin Devleti olmaz. Trump, Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak kabul ettikten sonra ne hakkında konuşmak istiyor? Bu yüzden onunla konuşup tartışmanın faydalı olacağını sanmıyorum.”
“İsrail, seçimlerden sonra bizimle görüşmek istedi”
Önümüzdeki günlerde yeni kararlar alınacağını ifade eden Abbas, “Önümüzdeki birkaç gün içinde yeni kararlar alınacak. Bizi zor günler bekliyor. Hep birlikte bu kararlara karşı duracağız. İsrail, seçimlerden sonra bizimle görüşmek istedi. Biz de konuşmaya hazır olduğumuzu söyledik, bekliyoruz” şeklinde konuştu.
Filistin’in sabitelerinden geri dönmeyeceğini bir kez daha yineleyen Abbas,  başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız Filistin Devleti’ni kurmak için her türlü yasal yolu kullanıp direneceklerini ifade ederek, ABD ve İsrail anlaşmalara uymazsa anlaşmaların feshedileceğini söyledi.
Abbas, bakanların yemin töreninde yaptığı bu açıklamalar yeni hükümetin programı sayılabilir. Hükümet, hassas ve zorlu bir süreçte görevine başlamış oldu.
Abbas 10 Mart’ta görevini yerine getirmeyen Uzlaşı Hükümetini feshederek yeni hükümeti kurma görevini Muhammed İştiyye’ye vermişti.
Hamas, Abbas’ı suçladı
Bu adımların atılmasından önce Filistin Anayasa Mahkemesi, çoğunluğunu Hamas üyelerinin oluşturduğu Yasama Meclisi’ni feshetti ve altı ay içinde bu meclis için seçim yapılacağını açıkladı. Hamas,  Yasama Meclisi’nin feshini reddettiği gibi İştiyye başkanlığında hükümet kurulması fikrine de karşı çıktı. Hamas  yanlızca meclis seçimlerinin değil genel seçimlerin de yenilenmesini istedi. Hamas, Fetih Hareketi’nin 2007’de kaybettiği rolünü tekrar ele geçirecek bu hamlesini kabul etmiyor.
Hamas yaptığı açıklamada İştiyye hükümetinin kurulmasının dışlayıcılık politikası olduğunu belirterek FKÖ çıkarı için atılmış bu adımın bölünmeyi hızlandıracağını belirtti. Yapılan açıklamada, "Bu ayrılıkçı hükümet, anayasal ve ulusal meşruiyetten yoksundur ve Batı Şeria'yı Gazze'den ayırma ihtimalini artıracak” ifadesine yer verildi.



Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
TT

Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)

Hamas Hareketi ve İsrail’den müzakereciler Katar’ın başkenti Doha'da Gazze'de ateşkes konusunda dolaylı müzakerelere başlamaya hazırlanırken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ordusundan Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını istedi.

Netanyahu'nun adamları, cumartesi akşamı savaşı yönetmek için yapılan güvenlik toplantılarında yaşananları sızdırdılar. Toplantıda şiddetli tartışmalar, bağırışmalar ve masaya vurmalar yaşandığını söylediler. Ayrıca Başbakan’ın Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir'e Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını ve ateşkesin ilan edilmesi muhtemel görünen Washington ziyaretinden döndükten sonra kendisine sunması talimatı verdiğini aktardılar.

İsrailli analistler bu sızıntının amacına ilişkin farklı görüşlere sahipler. Bazıları, bunun sadece ‘Hamas liderliğine Doha turunda önerileri kabul etmesi için son anda baskı yapmayı amaçladığını’ bazıları ise Netanyahu'nun ‘hükümetin kendisine Gazze'yi işgal etmesi ve Filistinlilere karşı şiddetli operasyonlarının dozunu artırması için baskı uyguladığını sızdıran ordu kademesine öfkesini göstermeyi amaçladığını’ söylediler.

Üçüncü bir analist grubu ise bu gidişatın ‘hükümetin ateşkesi reddetme tutumunun gerçeğini’ yansıttığı görüşündeydi.

Birden fazla sebep

Ancak tüm bu nedenlerin bir araya gelmesi Netanyahu'nun Zamir'den taleplerinin arkasında yatan neden gibi görünüyor. Netanyahu, Hamas'a baskı uygulayarak kalıcı ateşkes şartından vazgeçmesinin yanı sıra (Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in temsil ettiği) Dini Siyonizm akımının hükümetten çekilmemesi için işgal ve sürgün tehdidini masada tutmak ve böylece sağcı tabanını memnun etmek istiyor.

Jfkfjf
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Kudüs'ün eski kentinde dolaşıyor (Arşiv - Reuters)

Son olarak Netanyahu, ordunun kendini savunma konumunda kalmasını istiyor ve başarısızlıkla suçlanmaktan korkuyor. Ayrıca, ABD Başkanı Donald Trump’a da Netanyahu’nun kendisi gibi ‘sadece güç yoluyla barış istediği’ mesajını veriyor.

Toplantıda neler oldu?

Toplantı, ateşkes anlaşmasına varılamaması durumunda askeri planların görüşülmesi üzerineydi. İsrail merkezli televizyon kanalı Kanal 12'nin haberine göre toplantı, İsrail ordusunun ‘Gideon'un Arabaları Operasyonu’nun hedeflerine ulaşmaya yaklaştığını açıklamasının ardından, ‘savaşın, rehineleri kurtarma ve Hamas'ı hezimete uğratma hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla siyasi düzeyde sunacağı çeşitli olasılıkların ve planların ortaya çıkmasının ardından gerçekleşti.

Kanal 12, toplantıda Başbakan Netanyahu ile Genelkurmay Başkanı Zamir arasında sert bir tartışma yaşandığını, bakanlar Ben Gvir ve Smotrich'in ise başbakanı desteklediğini bildirdi.

Ben Gvir ve Smotrich'in Genelkurmay Başkanı'nı siyasi düzeydeki tavsiyeleri uygulamamakla suçladığını aktaran Kanal 12, Genelkurmay Başkanı'nın ise “Gazze'de oyalanacak zaman yok... Sözlerinize dikkat edin. Savaşlarda askerler ölüyor” şeklinde yanıt verdiğini kaydetti.

Toplantı sırasında Netanyahu'nun sesini yükselterek masaya yumruğunu vurduğunu ve Gazze halkı için geniş çaplı bir tahliye planı hazırlanarak onların Gazze'nin güneyine yerleştirilmesini talep ettiğini iddia eden Kanal 12’ye göre Netanyahu, “Taviz vermeyeceğim. Hamas hiçbir koşulda Gazze'de kalmayacak” dedi.

Kanal 12 ayrıca Genelkurmay Başkanı Zamir’in İsrail'in Gazze halkı üzerinde kontrolünü sürdürmesine karşı çıktığını ve kontrolün kaybedileceği konusunda uyardığını bildirdi.

İsrail Genelkurmay Başkanı toplantıda, “Askeri yönetim mi istiyorsunuz? İki milyon aç ve aşağılanmış insanı kim yönetecek?” diye sordu. Bunun üzerine Netanyahu yüksek sesle “Ordu ve İsrail Devleti” yanıtını verdi ve ardından “Askeri yönetim istemiyorum, ancak Hamas'ı hiçbir şekilde kabul etmeyeceğim” diye ekledi.

Zamir, Netanyahu'nun sözlerine “Bunu konuşmalıyız, bu konuda anlaşamadık. Aç ve öfkeli insanları kontrol etmek, kontrolün kaybedilmesine ve ordunun saldırıya uğramasına yol açabilir” diye yanıt verdi. Zamir ayrıca, bu planın İsrail ekonomisi ve toplumu üzerinde muazzam etkileri olacağını ve düzenli ve yedek kuvvetlerin konuşlandırılması açısından büyük kaynaklar gerektireceğini belirtti.

Netanyahu, toplantı sırasında Zamir'den, ABD Başkanı Donald Trump ile Gazze ve İran konusunda görüşmeler yapmak üzere Washington'a gittikten sonra geri dönene kadar Gazze Şeridi için tahliye planı hazırlamasını istedi. Netanyahu, hafta sonuna kadar Washington'da kalacak.

Zafer pozu arayışı

İsrail ordusu Gazze'deki operasyonlarını korkunç bir şekilde yoğunlaştırdı. Çünkü savaşı güçlü bir zafer pozuyla bitirmek istiyor.

Şimdiye kadar onun Lübnan, Suriye ve İran cephelerinde ‘başarılı’, ancak Gazze cephesinde ‘başarısız’ olduğu yönünde bir tablo ortaya çıktı. Savaşın Hamas'a ağır darbeler indirilmeden sona ermesini hayal edemeyen İsrail ordusu, Gazze'de şimdiye kadar elde ettiği başarıların hükümet tarafından siyasi kazanca dönüştürülmesi için yeterli olduğuna inanıyor.

Netanyahu’nun öfkesinin sebebi de tam olarak bu eğilim. Çünkü bu durum topu kendi sahasına atıyor. Oysa sorumluluğu başkalarına yükleme konusunda gerçek bir usta olan Netanyahu 7 Ekim 2023’ten bu yana görevden aldığı çoğu komutan ve güvenlik yetkilisiyle de aynısını yapmıştı.

Hem Netanyahu hem de Zamir, Hamas'ın İsrail askerlerinin hayatına kasteden operasyonlarını sürdürmesinden dolayı bir miktar hayal kırıklığı yaşıyor. Halbuki Hamas büyük suikastlara uğramış, kalesi olan Gazze ile halkı katliama ve yıkıma maruz kalmıştı.

Kcjfj
Gazze'de yaralanan bir İsrail askerini taşıyan İsrail Hava Kuvvetleri askerleri, Ocak 2024 (AFP)

Ancak Genelkurmay Başkanı Zamir, Gazze'deki başarısızlıkları diğer cephelerdeki kazanımlarla telafi etmenin mümkün olduğunu düşünüyor. Savaşı bu aşamada sona erdirmeyi tercih eden Zamir, “Gazze'de kalmak bir kumar ve dünyanın en güçlü orduları bile işgalci örgütlerle savaşamaz” diyor.

Bununla birlikte Zamir, farklı bir görüşe sahip olsa bile siyasi liderliğin emirlerine uymaya hazır olduğunu söyledi.

Sızıntılar öfkeye neden oldu

Ancak sorun şu ki, Netanyahu'nun hükümetteki arkadaşları, sadece Ben-Gvir ve Smotrich değil, Likud Partisi’nden milletvekilleri ve bakanlar da Netanyahu'nun açıklamalarıyla yetinmiyor ve bunları Beyaz Saray'da olacakları örtbas etme girişimi olarak görüyorlar.

Bu yüzden pazar günü Zamir ve Netanyahu'yu eşit şekilde eleştiren açıklamalarda bulunan Smotrich, “Kabinet’ten sızdırılan bilgiler, devletin güvenliğini tehdit eden kabul edilemez bir durumdur ve buna bir son verilmeli” ifadelerini kullandı.

Jgjfj
Netanyahu ve Smotrich Kabinet toplantılarından birinde (Reuters)

İsrail Maliye Bakanı Smotrich, eleştşirilerini şöyle sürdürdü:

“Gerçek şu ki tüm cephelerdeki büyük başarılara rağmen, insani yardımların Hamas'a ulaşmasını engellemek konusunda Genelkurmay Başkanı görevini yerine getirmiyor ve siyasi liderliği Hamas'a yardım ulaştırmaya zorluyor. Bu yardımlar savaş sırasında düşmanın lojistik tedarikine dönüşüyor. Tüm saygımla, eleştirilerim aynı zamanda savaşın sürdüğü aylar boyunca siyasi düzeyde alınan kararları uygulamaya koyamayan ve ordunun üst düzey komutanlarına dayatamayan Başbakan’a da yöneliktir. Bu kararlar, Hamas'ı ortadan kaldırmak ve rehineleri geri almaktı.”