Arap Birliği: Arap Bakanlar, Yüzyılın Anlaşmasının etkilerini görüşecek

Arap Birliği binası (Gita)
Arap Birliği binası (Gita)
TT

Arap Birliği: Arap Bakanlar, Yüzyılın Anlaşmasının etkilerini görüşecek

Arap Birliği binası (Gita)
Arap Birliği binası (Gita)

Arap Birliği, Filistin’in acil toplantı çağrısında bulunmasının ardından, ABD’nin Yüzyılın Anlaşması adı verilen planını görüşmek için yarın Mısır’ın başkenti Kahire’de dışişleri bakanları katılımıyla toplantı yapacak. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın Arap bakanlara Filistin’in durumu hakkında bilgi vereceği toplantıda, bu durumla mücadele için Arap tutumun harekete geçmesi için çağrıda bulunması bekleniyor.
Arap Birliği Yardımcısı Husam Zeki, dün yaptığı basın açıklamasında anlaşma hakkındaki genel çerçevenin güvenli olmadığını ifade ederek, bu teklifin olumlu ve dengeli olmasının yanı sıra Filistin haklarının da göz önünde bulundurulması gerektiğini söyledi. Zeki, “Filistin tarafı, medyada yer alan Yüzyılın Anlaşması ile ilgili haberlerin ardından bu toplantıyı talep etti. Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın sunacağı yeni gelişmeler var. Filistin tarafının teklif ettiği bu toplantıyı çok önemli görüyoruz. Çünkü Filistin durumu açıklanacak, Abbas, Filistin tarafının önemli gördüğü gelişmeleri sunacak ve Yüzyılın Anlaşması hakkında konuşacak. Neyin öne sürüleceği hakkında kimsenin kesin bilgiye sahip olduğunu sanmıyorum. Hepsi tahmin. Medya iddialarla dolu. İddialar ortaya atılıyor ve kimse ne kadar doğru olduğunu bilmiyor. Ne zaman anlaşmaya dair bir haber çıksa bu ABD tarafından hızla reddedilir ve küçümsenir. Ancak çok sayıda Arap yetkilisi, ABD’lilerin sunduğu unsurları dinledi. Filistin haklarına riayet edileceğine dair umudumuz yok. Bu konu ile ilgilenen Arap dışişleri bakanları ve Arap diplomatların toplantı yapması gerekir” diye konuştu.
Filistin tarafının mali olarak desteklenmesi hakkında konuşan Zeki, “Filistin’e yapılan mali bir destek var ancak ABD baskıları ve İsrail’in Filistin gelirlerine mali kesinti uygulaması nedeniyle bu ihtiyaç daha da büyüdü. Bu, Filistin yönetiminin mali kaynaklarının hızla kurumasına ve yönetimin çökmesine yol açmaktadır. Sadece Filistin yönetimi ve halkın ihtiyaçları için değil tüm Filistin toplumu için bir Arap finansal güvenlik ağı olacağını umuyoruz. Bu konuda destek olan Arap ülkeleri her zaman vardı. Filistin’i desteklemek için milyonlarca dolar yardım yapan ülkeler var. İnşallah, bu büyük Arap uygulamaları Filistin halkını desteklemeye devam edecektir” diye konuştu.
Zeki, yarınki toplantıda Arap dışişleri bakanları tarafından verilen görev ve adımlardan beklentileri hakkında “Toplantının sonucu hakkında bir şey söylemek zor. Bu toplantı Mahmud Abbas’ın brifingini dinlemek için gerçekleşecek. Bu brifinge göre devletlerin neleri değerlendirebileceğini göreceğiz” diye konuştu.



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times