Yemen: BM, Hudeyde sürecini izlemeye devam edecek

Yeniden Düzenleme Koordinasyon Komitesi Başkanı Michael Lollesgaard, 14 Mayıs’ta Hudeyde limanında bir basın toplantısı düzenledi (Reuters)
Yeniden Düzenleme Koordinasyon Komitesi Başkanı Michael Lollesgaard, 14 Mayıs’ta Hudeyde limanında bir basın toplantısı düzenledi (Reuters)
TT

Yemen: BM, Hudeyde sürecini izlemeye devam edecek

Yeniden Düzenleme Koordinasyon Komitesi Başkanı Michael Lollesgaard, 14 Mayıs’ta Hudeyde limanında bir basın toplantısı düzenledi (Reuters)
Yeniden Düzenleme Koordinasyon Komitesi Başkanı Michael Lollesgaard, 14 Mayıs’ta Hudeyde limanında bir basın toplantısı düzenledi (Reuters)

Yeniden Düzenleme Koordinasyon Komitesi (RRC) Başkanı Michael Lollesgaard, 14 Mayıs’ta Husi güçlerin geri çekilme faaliyetlerini denetlemek amacıyla Hudeyde limanlarına ziyarette bulundu. Birleşmiş Milletler (BM) Hudeyde Anlaşması’nı Destekleme Misyonu (UNMHA), BM ekiplerinin Yemenli tarafların ilk aşama kapsamında uzlaşı sağladığı yeniden konuşlanma sürecini takip ettiğini açıkladı.
Lollesgaard’ın ekibi, liman güvenliğinin Sahil Güvenlik’e teslim edilmesi ve tüm askeri tezahürlerin kuruluşlardan kaldırılması çabalarını memnuniyetle karşıladığını belirtti. Ancak iş birliğinin hala son derece iyi şekilde devam ettiği de ifade edildi. Aynı şekilde bu adımların, her iki Yemen tarafının da bağlılığını gösterdiği kapsamlı yeniden konuşlanma sürecinin bir parçası olarak ilk önemli adım olduğu vurgulandı.
Ekip, taraflara Hudeyde Anlaşması’nın ilk ve ikinci aşamalarının tam olarak uygulanması için askıdaki müzakereleri tamamlama çağrısında bulunurken, BM ekiplerinin ilk adımları adil ve şeffaf bir şekilde izlemeyi sürdüreceğine dikkati çekti. Lollesgaard da söz konusu adımların etkili şekilde kullanılmasının, Kızıldeniz limanları şirketleri tarafından yönetimin desteklenmesi amacıyla BM’nin limanlardaki varlığını güçlendireceğini ifade etti. BM denetleme mekanizmasının Hudeyde Anlaşması’na uygun olarak güçlendirilmesi çağrısı yapan Michael Lollesgaard, anlaşmanın tam olarak uygulanmasının, Yemen’de barış ve istikrarı sağlamak, insani yardımları etkili şekilde ülkeye ulaştırmak açısından gerekli olduğunu vurguladı. RRC Başkanı ayrıca, milyonlarca insanın hayatlarının kurtarılmasına ihtiyaç duyduğuna dikkati çekti.
Öte yandan iki taraf arasındaki dolaylı görüşmeler, 14 Mayıs’ta Ürdün’ün başkenti Amman’da BM himayesi altında başladı. Aktarılana göre görüşmelerde, Hudeyde şehrinin ve el-Salif ile Ras İsa limanlarının gelirlerinin tahsilatının ve bu tahsilatları, Stockholm Anlaşması uyarınca Hudeyde ve diğer şehirlerdeki memurların maaşlarını ödemeye katkı sağlamak için Merkez Bankası’nın Hudeyde şubesine aktarma mekanizmalarının araştırılması meselesi ele alındı.
Yemen hükümetinin müzakerelerdeki teknik ofis başkanı ve müzakere heyeti üyesi olan Muhammed el-Umrani, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, toplantının Yemen hükümeti ekibi ve BM Genel Sekreterinin Özel Temsilcisi ekibi arasında IMF, Dünya Bankası, BM Kalkınma Programı (UNDP) ve BM Dünya Gıda Programı (WFP) temsilcilerinin de varlığında tek taraflı olarak gerçekleştiği belirtildi. Umrani, Yemen hükümetinin, geçen yılın sonunda imzalanan Stockholm Anlaşması uyarınca gelir tahsilatı mekanizması ve maddenin gelirler üzerinde uygulanma mekanizmaları hakkında fikirler ortaya koyduğunu söyledi. Yetkili, toplantı gündeminin bir gün daha, yani Çarşamba gününe (bugüne) kadar uzatılabileceğine dikkati çekerek, Husilerle yapılan dolaylı görüşmelerin de hala devam ettiğini gösteren umut verici sonuçların olduğunu ifade etti.
Muhammed el-Umrani, Amman’da gerçekleşen dolaylı müzakerelerin, BM’nin Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths’in himayesinde tüm Yemenli tarafların görüşülen konularda fikir birliğine varmak için katıldığı bir toplantıda sonuçlanacağını vurguladı. Yetkili, “Amman’da şu ana kadar devam eden şey dolaylı müzakerelerdi. Özel Temsilcinin ekibi, her iki tarafla da 14 Mayıs’ta (Salı) ayrı ayrı bir araya geldi” dedi.
Umrani’ye göre ele alınan meseleler arasında, Hudeyde, Ras İsa ve el-Salif limanlarından sağlanan gelirler, bu gelirlerin nasıl harcanacağı, Hudeyde ve diğer şehirlerdeki kamu çalışanlarının maaşlarının ödenmesi konuları da yer aldı. Ürdün, bu yılın başlarında Yemen hükümeti temsilcileri ve Husiler arasında, BM’nin de himayesinde Yemenli esirlerin ve ölenlerin cesetlerinin karşılıklı değiştirilmesi konusunda 3 görüşmeye de ev sahipliği yapmıştı.



Esed rejimi döneminde kaybolan mahkûmların çocuklarıyla ilgili davada hayır kuruluşlarının başkanları tutuklandı

Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
TT

Esed rejimi döneminde kaybolan mahkûmların çocuklarıyla ilgili davada hayır kuruluşlarının başkanları tutuklandı

Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)

Suriye Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ile koordinasyon halinde, Nada el-Gabra, Lema es-Savaf, Rana el-Baba ve devrik rejim döneminde gözaltına alınan ve kaybolan muhaliflerin kayıp çocuklarıyla ilgili dosyada yer alan diğer sanıkların tutuklandığını duyurdu. Kayıp Çocuklar Komitesi Sözcüsü, sanıklara yönelik tutuklama emrinin, çocukların aileleri ve yakınlarının kişisel iddiaları ve açılan davalar üzerine Şam Savcılığı tarafından çıkarıldığını bildirdi.

Kayıp Çocuklar Komitesi Sözcüsü Samir el-Kirbi Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Şam'daki Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi'ni yöneten Nada el-Gabra ve Lema es-Savaf ile Şam'daki el-Mubarrah Yetim Sponsorluk Derneği'ni yöneten Rana Muvaffak el-Baba'nın, ‘Şam Cumhuriyet Savcılığı tarafından çıkarılan bir tutuklama emrine göre, kaybolan çocukların dosyasının saklanmasına karışan diğer sanıklarla birlikte tutuklandığını’ belirtti.

El-Kirbi bu önlemin, önceki dönemlerde mahkûmların çocuklarının kaybolmasıyla ilgili davalara karıştıkları yönündeki suçlamaların arka planında geldiğini söyledi. El-Kirbi, “Resmi ve sivil makamların yanı sıra konuyla ilgili herhangi bir bilgiye sahip olan herkesi, bu çocukların akıbetini aydınlatmak ve haklarını güvence altına almak için soruşturma komitesiyle iş birliği yapmaya çağırıyoruz” dedi.

Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, çocukların dosyasıyla ilgili bir dizi kişi tutuklandı ve bu kişiler, ‘çocukların akıbetiyle ilgili olası suiistimal ve ihlallere karıştıklarından şüphelenildiği için resmi soruşturma altına alındı.’ Söz konusu adımlar, Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı’nın 2025 tarihli ve 1806 sayılı kararı uyarınca, bu dosyayı araştırmak ve çocukların akıbetini takip etmek üzere özel bir komite oluşturulmasını takiben atıldı.

3 bin 700 çocuk yetimhanelere yerleştirildi

İnsan hakları örgütleri ve medya raporları, eski rejime muhalif mahkûmların Şam'daki yetimhanelere veya çocuk esirgeme kurumlarına yönlendirilen 3 bin 700 çocuğu olduğunu gösteriyor. Esed'in devrilmesi ve kaçışından sonra yayınlanan gizli Suriye istihbarat belgelerine göre, yaklaşık 400 çocuk tutukluluk yılları boyunca muhaliflerin ailelerinden ayrılarak Şam'daki Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi, Daru’r Rahme Yetimhanesi ve Çocuk Köyleri de dahil olmak üzere dört yetimhaneye yerleştirildi.

 Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi (SANA)

Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi (SANA)

Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi bir televizyon röportajında, eski rejimin yıkılmasından önce 2015-2024 yılları arasında 27 çocuğun kendisiyle birlikte yetimhanede kaldığını ve güvenlik güçlerinin bu çocukları gizli notlarla şube mahzenlerinden yetimhaneye gönderdiğini itiraf etti. Güvenlik güçleri bu çocukları gizli emirlerle yetimhaneye gönderiyor, isimlerini değiştiriyor ve Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı'ndan yazılı onay almadıkça kimsenin onları ziyaret etmesine izin vermiyordu.

Esma Esed yetimlerle ilgilenmek üzere Şam kırsalındaki SOS Çocuk Köyleri’ni ziyaret etti. (SANA)Esma Esed yetimlerle ilgilenmek üzere Şam kırsalındaki SOS Çocuk Köyleri’ni ziyaret etti. (SANA)

Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi Müdürü Meys Acib bir televizyon kanalında yayınlanan açıklamalarında, kompleksin geçmişte özel durumları olan çocukları kabul ettiğini ve devrik Devlet Başkanı’nın eşi Esma Esed'in bu çocukların dosyalarını bizzat takip ettiğini itiraf etti. Öte yandan SOS Çocuk Köyleri yetkilileri de 2014-2018 yılları arasında resmî belge ve kayıtları olmayan 139 çocuğu kabul ettiğini ve bunların çoğunu Esed'in yetkililerine iade ettiğini ve o dönemde bakanlıktan bu tür vakaların gönderilmemesini istediğini kabul etti.

Samir el-Kirbi, çocukların akıbetinin belirlenmesi ve halen hayatta olup olmadıkları ya da toplu mezarlara gömülüp gömülmedikleri konusunda, bu çocuklar için özel toplu mezarların varlığının söz konusu olmadığını vurguladı. El-Kirbi, “Bugüne kadar yaptığımız dikkatli araştırma ve incelemeler sonucunda çocuklar için toplu mezarların varlığına rastlamadık, ancak bu çocukların yetimhanelere ve çocuk derneklerine yönlendirildiğini kanıtlayan belge ve kanıtlara sahibiz. Kayıp Çocuklar Komitesi, gerçeği ortaya çıkarmak ve çocukların ailelerine ve yakınlarına adalet sağlamak amacıyla bu dosyaları ilgili bakanlıklarla paylaşıyor” ifadelerini kullandı.

 Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) Suriye'de Çocuklara Yönelik İhlallere İlişkin 13’üncü Yıllık Raporu, Kasım 2024Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) Suriye'de Çocuklara Yönelik İhlallere İlişkin 13’üncü Yıllık Raporu, Kasım 2024

Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), Mart 2011'den bu yana Suriye'de Esed rejimi tarafından en az 23 bin çocuğun öldürüldüğünü, bunlardan 190'ının işkence altında hayatını kaybettiğini ve 5 bin 200 çocuğun da zorla kaybedildiğini belgeledi.

Sosyal İşler ve Çalışma Bakanı Hind Kabavat tarafından kurulan Kayıp Çocuklar Komitesi'nde Adalet, İçişleri ve Vakıflar bakanlıklarından birer temsilci ile devrik rejim döneminde kaybolan kişiler ve mahkûmlar konusunda çalışan sivil derneklerin başkanları yer alıyor.