Sudan’da müzakerelerin yarın yeniden başlaması bekleniyor
Sudan’da binlerce eylemci, oturma eylemi gerçekleştirdikleri ordu genel karargahı önünde Cuma Namazı kıldı. Bir gösterici vücuduna isabet eden kurşunla öldü. Eski rejimini destekleyen yüzlerce kişi de eş zamanlı olarak bir camide toplandı. Askeri Geçiş Konseyi ile Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri arasında imzalanan anlaşmayı kabul etmediklerine yönelik yürüyüş düzenledi. Ana arterlerdeki ve Nil Caddesi’ndeki bariyerler kaldırılırken oturma eylemlerinin düzenlendiği çoğu sokakta da hayat normale döndü.
Konsey Başkanı Abdulfettah el-Burhan’ın Sudan’da yapılması beklenen nihai anlaşma için sürdürülen müzakerelerin 72 saat askıya alındığını duyurması sonrasında, ülkenin eski lideri Ömer el-Beşir’i devirerek iktidara el koyan Askeri Konsey ile muhalif Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri arasındaki müzakereler çıkmaza girdi. Sürenin 9 Mayıs’ta sonlanacağı bildirildi.
Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri’ne yakın bir kaynak, eylemcilerin bariyerlerin kaldırılması taleplerine tepkileri göz önüne alınarak müzakerelerin belirtilen sürede yeniden başlamasının beklendiğini aktardı. Kaynak konuya dair şunları söyledi:
“Ordu, hızlı destek güçleri ve polis barikatları kaldırmayı başaramadı. Eylemcilerden dördü, yüzden fazla kişi de yaralandı. Ancak devrim liderliğinin talebi sonrasında barikatlar derhal kaldırıldı.”
Binlerce vatandaş, ordu karargahı ve Savunma Bakanlığı binası önünde oturma eylemi düzenledikleri alanda Cuma Namazı kıldı. İmamlar, verdikleri hutbelerde eylemcilerin öldürülmesini kınayarak tüm insanlara karşı cinayet işlendiğini ifade etti. Hutbeler sırasında ayrıca yönetimin sivillere devredilmesi ve devrimci hareket liderleriyle anlaşmanın tamamlanması çağrısı da yapıldı.
Radikal örgütler de dahil eski rejime destek veren İslamcılar, Hartum’daki bazı camilerin bulunduğu bölgelerde yürüyüş düzenleyerek, “İslam şeriatını baltalama girişimlerini” kınadı. Protestoda Askeri Geçiş Konseyi ile Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri arasındaki anlaşmaya yönelik de öfke vardı.
Eylem alanındaki sakin atmosfere rağmen Sudan Meslek Grupları Birliği (SPA), 17 Mayıs’ta “bazı güçler” tarafından genel komutanlık önündeki barikatların kaldırılmaya çalışıldığını duyurdu. SPA, eylemcilerin dayanışması dolayısıyla bu barikatların kaldırılamadığını belirterek “Girişimler sürüyor. Barikatlar sürekli olarak kaldırılmaya çalışılıyor” dedi.
Sudan’daki ayaklanmanın temel taşını temsil eden SPA, eylemcilere barikatları korumak için barışçıl şekilde toplanma çağrısı yaptı.
Eylemciler de başkent Hartum’un birçok bölgesinde düzenledikleri eylemlerine son günlerde hız verdi. Barikatların zorla kaldırılması girişimi sırasında dört kişi öldü ve yüzden fazla kişi de yaralandı.
Askeri Konsey ve Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri arasında barikatların kaldırılması konusunda uzlaşı sağlanan alanlarda 6 Nisan’dan bu yana oturma eylemi düzenleniyor.
Muhalif Sudan Merkezi Doktorlar Komitesi, 17 Mayıs’ta yayınladığı bir bildiride Ömer el-Beşir rejiminin kurşunuyla yaralanan bir vatandaşın öldüğünü açıkladı.
Komite açıklamasında “7 Nisan’dan bu yana yaralı olan 28 yaşındaki Ahmed Bekri Hayrullah biraz önce Allah’ın izniyle şehit oldu. Hayrullah, İkisi karnından ve biri omzundan olmak üzere üç mermiyle yaralanmıştı” ifadelerini kullandı.
Ahmed Bekri’nin ölümünün ardından Ömer el-Beşir rejiminin kurşunlarıyla ölenlerin sayısı 92’ye yükseldi.
Muhalefetteki koalisyonu, geçen perşembe günü yayınladığı bildiride müzakerelerin askıya alınmasını “üzücü bir karar” olarak nitelendirirken ülkenin birçok bölgesinde eylemlerin devam ettiğini duyurdu. Bildiride, protestoculara eylemleri sürdürerek Askeri Konsey’e baskıları artırma ve yönetim sivillere teslim edilene kadar ordu genel karargahı önünde kalma çağrısı yapıldı.
SPA’nın 17 Mayıs’ta yayınladığı bir bildiride Avrupa Birliği (AB) temsilcilerine “güvenliğin korunmasının ve vatandaşların güvenliğinin Askeri Konsey’in sorumluluğunda olduğunun” aktarıldığı kaydedildi. Yaşanan ihlallerin tekrar edilmemesi için soruşturma yapılması için çağrıda bulunuldu.
Mesajı iletmekle görevlendirilen heyet, müzakerelerin askıya alınması konusunda Askeri Konsey’in ortaya koyduğu gerekçeleri de Batılı temsilcilere iletti.
SPA, Sudan’daki durumu açığa kavuşturmak ve ülkede istikrarlı bir demokrasiye ve sürdürülebilir bir sivil otoriteye ulaşmak için tüm ilgili taraflarla temaslarını sürdürdüklerini kaydetti.
Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı bir insan hakları uzmanı, altı kişinin ölümüne ve yüzlerce kişinin de yaralanmasına neden olan aşırı güç kullanımını kınadı. Uzman, Askeri Konsey’i de barışçıl gösterilerin korunması için sorumluluğunu üstlenmeye çağırdı.
Sudan’daki insan hakları konusunda çalışmalar yürüten bağımsız uzmanlardan Aristide Nonsi, şiddet eylemleri konusunda bir soruşturma komitesi kurulmasını memnuniyetle karşıladığını ifade etti. Nonsi, 19 Aralık 2018’de eylemcilerin ölümü ve güç kullanımı konusunda kapsamlı, bağımsız ve tarafsız soruşturma yapılması ve faillerin adalete teslim edilmesi çağrısında da bulundu.
Aristide Nonsi ayrıca taraflara müzakere etme ve 60 gün içerisinde geçici bir sivil otorite için geçiş düzenlemeleri sürecini hızlandırma çağrısı da yaptı.
