Moritanya’da Ramazan’a has gelenekler

Akşam ezanında ez-Zerik içildikten sonra, Moritanyalılar için sıra vazgeçilmez olan Atay çayı geliyor (IndependentArabia)
Akşam ezanında ez-Zerik içildikten sonra, Moritanyalılar için sıra vazgeçilmez olan Atay çayı geliyor (IndependentArabia)
TT

Moritanya’da Ramazan’a has gelenekler

Akşam ezanında ez-Zerik içildikten sonra, Moritanyalılar için sıra vazgeçilmez olan Atay çayı geliyor (IndependentArabia)
Akşam ezanında ez-Zerik içildikten sonra, Moritanyalılar için sıra vazgeçilmez olan Atay çayı geliyor (IndependentArabia)

Moritanyalıların, Ramazan ayı boyunca ibadet ve itikafları diğer Müslümanlardan farklı değil ancak bu mübarek ay ile ilgili kültürlerinin bir parçası haline gelen bazı gelenekleriyle diğerlerinden ayrılıyorlar.
Ramazan Traşı
Moritanyalılar, Ramazan’ın ilk günlerinde çıkan saçların sahibine uğur ve bereket getireceğini düşünüyor. Bu nedenle, çoğunlukla erkek ve çocuklar,yüzyıllardır nesillerden kendilerine miras kalan bu geleneğe bağlı kalarak, şans ve bereket getirecek yeni saçlara kavuşmak için Şaban ayının son gününde traş oluyor.
Ez-Zerik
Moritanyalılar, birçok Müslüman gibi Ramazan ayında içecek ve hurmanın yanında Kuskus ve el-Hasa’a isimli çorba gibi özel yemekler hazırlıyor. Ancak az şekerli süt ve su karışımı olan geleneksel Arap içeceği ‘ez-Zerik’, Moritanya’da Ramazan sofralarının vazgeçilmezi olarak görülüyor.
Çay
Akşam ezanında ez-Zerik içildikten sonra, Moritanyalılar için sıra vazgeçilmez olan Atay çayına geliyor.
Oruçlular, güneş battıktan sonra hemen Atay içmezlerse baş ağrısından kurtulamayacaklarını düşünüyor.
Muhammed el-İmam, Senegal’deki Saint Louis şehrinden 1876’da ülkeye giren çayın, özellikle Beidane toplumu olmak üzere Moritanyalılar için vazgeçilmez olduğunu dile getirdi.
El-İmam’ın aktardığına göre, toplumda yeni kullanılan her şeyde olduğu gibi fakihler arasında Atay çayının da helal veya haram olduğu noktasında ihtilaf yaşanmıştı.
El-Tajin
Genellikle et, soğan, patates, havuç ve et suyu ile pişirilen Tajin, Teravih namazından hemen önce veya sonra yenilir. El-Tajin’in gece yarısından önce kuskus, pirinç veya makarna ile servis edilen ana yemekle ise ilgisi yok.
Şeytanlar serbest kalıyor
Moritanyalılar, Ramazan ayının 27. gecesinin Kadir gecesi olduğuna inanırken, Hz. Peygamber (s.a.v.) "Siz Kadir gecesini Ramazan'ın son on günü içerisindeki tek rakamlı gecelerde arayınız"buyurmuştu.
Moritanyalılar, Ramazan ayının 27. gecesinde, şeytanların zincirlerinden kurtulduğuna inanıyor. Bu nedenle, yerel kültüre göre, her evde şeytanların kokusundan nefret ettiğine inanılan tütsüler yakılıyor.
Meryem Bint Hattari, “Ramazan ayında kadınlar, çocukları tılsım ve muska ile koruyor ayrıca zincirlerinden kurtulan şeytanları kovmak için de tütsüler yakıyor. Bu neredeyse hiç bir evin ihmal etmediği eski bir alışkanlık” dedi.
Moritanyalar ayrıca, gelecek yıl ölecek olan kişilerin listesinin, Kadir gecesinde kaydedildiğine de inanıyor. Bu nedenle, bu gecede arkadaşları, aileleri ve komşularıyla iletişime geçerek helallik istiyor.
Ramazan üç bölüme ayrılıyor
Moritanyalılar, Ramazan ayını her biri on günlük üç bölüme ayırıyor.
Her bölüme bir binek ismi verilirken, oruçlular için en hızlı geçen ve yorgunluğun en az hissedildiği Ramazan’ın ilk on gününe ‘At onluğu’ ismi veriliyor.
İkinci on günde ise oruçluların biraz yorulduğu ve zamanın biraz daha ağır geçmesi nedeniyle bu döneme ‘Deve onluğu’ deniliyor.
Son on günde de, yorgunluğun en fazla hissedildiği ve zamanın en yavaş geçtiği dönem olması nedeniyle ‘Eşek onluğu’ deniliyor.
Endivne geleneği
Afrika kökenli olan bu kelime, bazı bölgelerde bayram harçlığı olarak bilinirken, Ramazan bayramında verilen hediye anlamına geliyor.
Ramazan’ın son gününde, çocuk ve kadınlar yeni elbiselerini giyerek, mahallede tanımadığı kişiden bile isteyebileceği Endivne’yi almak üzere sokağa çıkıyor.
Toplum gelenekleri, kendisinden Endivne istenen kişinin öncelikli para olmak üzere herhangi bir hediyeyi karşısındakine vermesini öngörüyor.
Abdullah Memin - Independent Arabia



Irak'ta bir alışveriş merkezinde çıkan yangında yaklaşık 60 kişi hayatını kaybetti

TT

Irak'ta bir alışveriş merkezinde çıkan yangında yaklaşık 60 kişi hayatını kaybetti

Yanmış binanın dışından bir fotoğraf... 17 Temmuz 2025 (AFP)
Yanmış binanın dışından bir fotoğraf... 17 Temmuz 2025 (AFP)

Irak İçişleri Bakanlığı tarafından bugün yapılan açıklamaya göre, Bağdat'ın 170 km güneydoğusundaki Vasıt vilayetinin merkezinde beş katlı bir ticaret merkezinde çıkan yangında 61 kişi hayatını kaybetti.

Irak televizyonlarında yer alan haberlere göre Kut kentindeki alışveriş merkezinde çıkan yangında yaşamını yitirenlerin sayısı 77'ye yükseldi.

Vasıt vilayetindeki yerel yetkililer daha önce kentteki bir alışveriş merkezinde gece çıkan yangında yaklaşık 50 kişinin hayatını kaybettiğini ve yaralandığını açıklamıştı.

ukılo
Irak Sivil Savunma İdaresi ekipleri, Kut yangınını söndürmeye ve mahsur kalan vatandaşları kurtarmaya çalışıyor. (INA)

Şarku’l Avsat’ın Irak Haber Ajansı’ndan (INA) aktardığına göre Vali Muhammed Cemil el-Meyyahi yaptığı açıklamada, “Vasıt vilayetindeki büyük bir ticaret merkezinde meydana gelen trajik yangında şehit olan ve yaralananların sayısı yaklaşık 50 kişiye ulaştı” ifadelerini kullandı.

3 günlük yas ilan edildi

Eyalette 3 günlük yas ilan edildiğini belirten Vali, ‘ilgili makamların yangının nedenlerini araştırmaya devam ettiğini ve ilk sonuçların 48 saat içinde açıklanacağını’ kaydetti.

Vali, “Yerel makamlar olayla ilgili olarak bina sahibi ve alışveriş merkezi hakkında yasal işlem başlattı” dedi.

Kut'taki bir AFP muhabiri, ilk raporların yangının altı katlı binanın birinci katında çıktığını ve büyüyerek son kata kadar yayıldığını gösterdiğini belirtti.

AFP muhabiri, şehirdeki bir hastanede yanmış cesetler gördüğünü, hastanenin sabah saat 4’e kadar yaralı taşıyan ambulanslarla dolu olduğunu ifade etti.

Çoğu zaman güvenlik standartlarının göz ardı edildiği ülkede son yangın dün geç saatlerde çıktı. Raporlara göre yangın, 5 katlı binada bulunan Corniche Hipermarket’in birinci katında çıktıktan sonra tüm binaya yayıldı. Yangının nedeni henüz bilinmiyor, ancak kurtulanlardan biri AFP'ye yaptığı açıklamada bir klimanın patladığını söyledi.

ıdfgbh
Yangında hayatını kaybeden kurbanların cenaze töreninden... 17 Temmuz 2025. (Reuters)

51 yaşındaki Ali Kazım, alışveriş merkezi ile kurbanların nakledildiği hastane arasında gidip geldi ve kaybolan akrabasını, eşini ve üç çocuğunu aradı. Alışveriş merkezinde, kurtarma ekipleri enkaz altında kurbanları ararken, bir ambulans da yakınlarda bekliyordu. Akrabasının cep telefonunun olayın başından beri kapalı olduğunu söyleyen Kazım, “Ailesi dünden beri ona ulaşmaya çalışıyor ama başaramıyor. Onlara ne olduğunu bilmiyoruz” dedi. AFP muhabiri olay yerinde yangının kontrol altına alındığını, ancak binanın cephesinin kül olduğunu bildirdi. İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, “Bu acı yangın, çoğu yoğun duman nedeniyle boğularak hayatını kaybeden 61 masum vatandaşın hayatına mal oldu. Bunların arasında kimliği bilinmeyen 14 yanmış ceset de bulunuyor” denildi.

kıloşp
Yangında hayatını kaybedenlerin cenaze törenine katılan yakınları... 17 Temmuz 2025 (Reuters)

“Kaçamadık”

INA daha sonra bir sağlıkçı kaynaktan ‘kurbanların sayısının 63 ölü ve 40 yaralı olduğunu’ aktardı. AFP’ye konuşan bir sağlıkçı kaynak, kimliği belirlenemeyen çok sayıda ceset olduğunu doğruladı. İçişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, sivil savunma ekiplerinin restoran ve süpermarket bulunan binada mahsur kalan ‘45'ten fazla kişiyi’ kurtardığını belirtti. AFP muhabiri, adli tıp kurumunda sevdikleri hakkında bilgi almak için bekleyen kurbanların yakınlarını gördüğünü bildirdi. Bazıları yıkılmıştı. Yerde oturan bir adamın kendine vurup bağırdığı görüldü. 50'li yaşlarında bir doktor olan Nasır el-Kureyşi, yangında 5 aile ferdini kaybettiğini söyledi. AFP’ye konuşan el-Kureyşi, “Başımıza bir felaket geldi... Evdeki elektrik kesintilerinden kaçmak için akşam yemeği yemek üzere alışveriş merkezine gittik... İkinci katta bir klima patladı, ardından yangın çıktı ve kaçamadık.”

Gevşek güvenlik kuralları

45 yaşındaki Mutaz Kerim, üç akrabasının kayıp olduğunu öğrendikten sonra gece yarısı alışveriş merkezine koştu. Saatler sonra, ikisinin cesetleri yanmış haldeyken kimliklerini tespit etti. Bunlardan biri, üç gün önce bu alışveriş merkezinde çalışmaya başlamıştı. Adli tıp kurumunun önünde, kayıp olan üçüncü akrabası hakkında bilgi almak için beklerken öfkeyle şöyle dedi: “Yangınları söndürmek için bir sistem yok.”

df bgfr
Yanmış binanın dışından bir fotoğraf... 17 Temmuz 2025 (AFP)

Son günlerde sıcaklıkların yükselmesi ile Irak'ın çeşitli bölgelerinde mağaza ve depolarda yangınlar çıktı.

Petrol kaynakları açısından zengin olan Irak'ta, özellikle inşaat ve ulaştırma sektörlerinde güvenlik kurallarına çoğu zaman uyulmuyor. Ayrıca ülke, on yıllardır süren çatışmaların sonucu olarak çökmüş bir altyapıya sahip ve bu da sık sık yangınların ve diğer ölümcül felaketlerin meydana gelmesine neden oluyor.

Eylül 2023'te, Irak'ın kuzeyindeki Kerkük’te bir düğün salonu yangını çıktı ve 134 kişi hayatını kaybetti. Yetkililer, yangının havai fişekler ve yanıcı inşaat malzemeleri nedeniyle çıktığını bildirdi.