ABD: Rusya nükleer denemelerde bulunuyor

ABD Savunma Bakanlığı İstihbarat Dairesi Başkanı Robert Ashley
ABD Savunma Bakanlığı İstihbarat Dairesi Başkanı Robert Ashley
TT

ABD: Rusya nükleer denemelerde bulunuyor

ABD Savunma Bakanlığı İstihbarat Dairesi Başkanı Robert Ashley
ABD Savunma Bakanlığı İstihbarat Dairesi Başkanı Robert Ashley

ABD Savunma Bakanlığı İstihbarat Dairesi Başkanı Robert Ashley, Rusya’nın nükleer deneme anlaşmasını ihlal etmiş olabileceğini açıkladı. Bu durum, iki nükleer gücün kitle imha silahlarını sınırlandırmak için pazarlık yaptığı bir dönemde yeni bir anlaşmazlığa kapı açtı.
Hudson Enstitüsü’nden düzenlenen silahların denetimi konulu bir forumda konuşan, Ashley, Rusya’nın nükleer tesisini modernize etmesi nedeniyle duyduğu endişeyi dile getirdiği açıklamasında şunları söyledi:
“ABD, Rusya’nın nükleer denemeler konusundaki ihlallere uymadığına inanıyor. Nükleer silah geliştirme konusundaki tecrübelerimize dayanarak şunu söyleyebiliriz ki Rusya’nın deneme faaliyetleri Moskova'nın nükleer silahların yeteneklerini geliştirmesine yardımcı olacak.”
Ashley açıklamasında ayrıca ABD’nin bu yasağa kararlı bir şekilde uyduğuna dikkat çekti.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 1996 yılında imzalanan Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Anlaşması, ister askeri isterse sivil olsun uluslararası alanda tüm nükleer denemeleri engelliyor.
ABD, daha önce Rusya’nın Moskova ve Washington tarafından imzalanan anlaşmaya uyduğunu ve bağlı olduğunu doğrulamıştı. Ancak Senato, 1999 yılında Cumhuriyetçi kanadın muhalefet etmesi nedeniyle anlaşmayı onaylamayı reddetmişti.
 Cumhuriyetçiler, özellikle de ABD Başkanı Donald Trump’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, uygulanamayacağı ve ABD egemenliğini ihlal ettiğini öne sürerek ‘Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Anlaşması’na karşı çıkıyor.
İki ülke, 2021'de sona eren ve Soğuk Savaş süresince mevcut olan nükleer savaş başlıklarına yönelik düzenlemeler getiren START anlaşmasını uzatmak için ön müzakerelere başladı.
Trump yönetimi Çin’i de anlaşmaya dahil etmek istiyor. Ancak Pekin, bu fikre kesin bir şekilde karşı çıkıyor.
ABD’nin suçlamalarına karşılık Rus devlet televizyonu, Rusya’nın Washington Büyükelçisi Anatoly Antonov’un “ABD, Moskova’nın yasaklanmış nükleer testler yaptığını iddia ediyor. Bu nükleer silah kısıtlamasını baltalamak için hesaplanmış bir girişim” açıklamasını aktardı.
Antonov’un ayrıca ABD iddialarını yalnızca Rusya’ya değil, aynı zamanda genel silah kontrol sistemine ve bir bütün olarak stratejik istikrarın yapısına yönelik iyi planlanmış bir saldırı olarak gördüğünü vurguladığı kaydedildi.



Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
TT

Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)

Kritik öneme sahip Maya kenti Caracol'un ilk hükümdarı olduğu düşünülen birine ait mezar keşfedildi. Mezarda bulunan eserler dönemin büyük kentleri arasındaki ilişkiye ışık tutuyor.

Maya dünyasının en büyük ve en önemli şehirlerinden Caracol'un nüfusunun zirve döneminde 100 bine ulaştığı tahmin ediliyor. Ancak diğer pek çok Maya şehrinde olduğu gibi, bilinmeyen nedenlerle MS 900 civarında çöküşe geçti.

Kalıntıları Belize'de yer alan antik kentin harabelerindeki kazılar en az 40 yıldır sürüyor. Fakat bugüne kadar yapılan çalışmalarda hiçbir kraliyet üyesine ait mezara rastlanmamıştı. 

Kazılara liderlik eden Houston Üniversitesi arkeologları Diane ve Arlen Chase, etkileyici bir keşifle bu durumu değiştirdi. 

İlk kez Caracol'da bir kraliyet mezarı ortaya çıkaran ekip, bunun kentin bilinen ilk hükümdarına ait olduğunu düşünüyor.

Houston Üniversitesi'nden yapılan açıklamaya göre Te K'ab Chaak adlı kralın mezarı yaklaşık MS 350'ye tarihlendi. Araştırmacılar tahta 331'de çıkan Te K'ab Chaak'ın hanedanının en az 460 yıl varlığını sürdürdüğünü söylüyor.

Field Museum'dan arkeolog Gary Feinman, yer almadığı çalışmanın bulguları hakkında "Çok erken bir döneme ait hükümdar buldular, ki bu çok önemli ve bir hanedanın kurucusu olduğu iddia ediliyor" diyerek ekliyor: 

Bu büyük bir bulgu.

Araştırmacılar mezarda bulunan kalıntılara dayanarak Te K'ab Chaak'ın 1,7 metre boyunda ve öldüğünde dişi olmayan yaşlı bir adam olduğunu tespit etti.

Chase çifti kalıntılarla birlikte gömülen seramik kapların tarzından mezarın son derece eski olduğu sonucuna vardı. Kırmızı zincifre mineraliyse, çok yüksek statüye sahip birine ait olduğunu anlamına geliyordu.

Arlen Chase "Eşyalar zincifreyle kaplanmışsa kraliyet ailesinin en üst seviyedeki kişileri sözkonusu demektir" diye açıklıyor.

Ekip mezarda yeşim taşından yapılmış üç set kulak süsü de buldu. Maya elitlerinin kullandığı bu değerli eşyalara pek sık rastlanmıyor. 

ghyjudcfv
Çömlek kaplar üzerinde daha önce görülmeyen tasvirler bulundu (Houston Üniversitesi)

Ayrıca mozaik bir ölüm maskesi de keşfeden araştırmacılar bunun çok daha nadir olduğunu belirtiyor. Chase çifti daha önce sadece bir adet ölüm maskesi bulmuştu.

Arkeologlar mezarda gördükleri çömleklerin de etkileyici olduğunu ifade ediyor. Bu kaplarda Mayaların ticaret tanrısı, bir sinek kuşu ve mızrak tutan bir hükümdarla ona adak adayan kişiler resmedilmişti. Bazılarında maymun, baykuş ve nasua gibi hayvanlar tasvir edilmişti. 

Arlen Chase bazı tasarımlar için "Bunları daha önce hiç görmemiştik" diyor.

Araştırmacılar mezardaki bazı eserlerin, yine MS 350'lere tarihlenen diğer iki Caracol mezarındakilere çok benzediğini söylüyor. Bunlar arasında Meksika'nın orta kesiminden gelen yeşil obsidyen bıçaklar ve mızrak fırlatmak için kullanılan bir alet de vardı. 

Ekip bu aletlerin genellikle Caracol'un 1200 kilometre uzağındaki Teotihuacán kentiyle ilişkilendirildiğini belirtiyor. 

Chase çiftine göre bu durum iki kent arasındaki büyük mesafelere rağmen erken Maya halkının, Orta Meksika topluluklarıyla sanılandan onlarca yıl önce ilişki kurduğuna işaret ediyor. Te K'ab Chak zamanında Teotihuacán'dan Caracol'a yürümek muhtemelen en az 150 gün sürüyordu.

İkili, ellerindeki bulgulara dayanarak kentler arasında ticari ve diplomatik ilişkiler kurulduğunu düşünüyor. Öte yandan bazı uzmanlar net çıkarımlar yapmadan önce daha net kanıtlara ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.

Independent Türkçe, Live Science, New York Times, Smithsonian Magazine, Houston Üniversitesi