Körfez’deki saldırılar çatışma riskini artırıyor

Körfez’deki saldırılar çatışma riskini artırıyor
TT

Körfez’deki saldırılar çatışma riskini artırıyor

Körfez’deki saldırılar çatışma riskini artırıyor

Umman Körfezi’nde dün iki tankerin hedef alındığı saldırılar, İran ile ABD ve bölgedeki müttefikleri arasında silahlı çatışma patlak vermesi riskini artırdı. AFP’nin elde ettiği bilgilere göre dünyanın günlük petrol ihtiyacının 3’te biri, saldırılara sahne olan bu hayati bölgeden sağlanıyor.
Bu, son bir ay içerisinde söz konusu stratejik bölgede petrol tankerlerinin hedef alındığı ikinci kimliği belirsiz saldırı oldu. 12 Mayıs’ta Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) sahilinde, aralarında 3 petrol tankerinin bulunduğu 4 gemiyi hedef alan bir saldırı gerçekleştirilmişti. ABD, Birlemiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) İran’ın olayla bağlantılı olduğuna dair delil sunduğunu duyurmuştu.
Londra merkezli Capital Economics’e göre iki tankeri hedef alan saldırı, bölgedeki jeopolitik gerilimin arttığına dair son işaret oldu. Yaşananlar, doğrudan çatışma riskini artırıyor.
Merkez’den yapılan açıklamada "Bir hata veya kötü bir iletişim daha geniş bir çatışmaya yol açabilir. Tekrarlanan saldırılar düzenli olarak bu tehlikenin arttığını gösteriyor” ifadelerine yer verdi.
Capital Economics’e göre çatışma riski, bölgenin ekonomisine de zarar veriyor. Riskin küresel ekonomi ve petrol piyasası üzerinde dolaylı etkileri olabileceği uyarısı yapılıyor.
Uluslararası Krizler Grubu’nda çalışan analist Elizabeth Dickinson, bölgenin oldukça riskli bir dönemden geçtiğini belirtti. Mümkün olan en kısa vakitte bir çıkış yolu bulunmasının tüm taraflar için uygun olacağına işaret eden Dickinson “Mevcut durumda bölge bir yanda İran diğer yandan ABD ve bölgedeki müttefikleri arasındaki gerilim bataklığına saplanıyor” diye konuştu.
 Petrol araştırmaları alanında çalışmalar yürüten Sucden Financial Merkezi’nde uzman olan George Wilkes yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Hürmüz Boğazı’nın bulunduğu bölgede büyük bir tehlike söz konusu. Bu tehlike yalnızca tankerleri değil, petrol piyasasını ve denizcileri de kapsıyor. Sürekli saldırılar riski artırabilir ve gemileri bölgeden geçmemeye itiyor. Bu durum da yatırımcıların endişelerini artırarak yakıt fiyatlarının yükselmesine neden oluyor.”
American Enterprise Institute’den analist Karen Young da konuya dair şunları söyledi:
“Hem Yemen cephesindeki hem de Körfez’deki nakliye rotasında sabit olarak devam eden gerilimler mevcut. Gemileri hedef alan bu kimliği ve hedefi belirsiz saldırılar riski artırıyor. Husiler tarafından gerçekleştirilen saldırılar neredeyse bölgenin tamamını çatışma alanı haline getirdi.”
Petrol tankerlerini hedef alan saldırıları kınayan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres de “Dünya, Körfez'de çıkacak büyük bir çatışmayı kaldıramaz” uyarısında bulundu.



Keşmir, Güney Asya'da Pandora'nın kutusunun açılmasına mı sebep oluyor?

Keşmir’in Pakistan yönetimi altındaki bölgesinden Hindistan tarafına doğru bakan turistler (EPA)
Keşmir’in Pakistan yönetimi altındaki bölgesinden Hindistan tarafına doğru bakan turistler (EPA)
TT

Keşmir, Güney Asya'da Pandora'nın kutusunun açılmasına mı sebep oluyor?

Keşmir’in Pakistan yönetimi altındaki bölgesinden Hindistan tarafına doğru bakan turistler (EPA)
Keşmir’in Pakistan yönetimi altındaki bölgesinden Hindistan tarafına doğru bakan turistler (EPA)

Hindistan, Çin ve Pakistan arasındaki toplam nükleer başlık sayısı yaklaşık 630. Çin, 2035 yılına kadar nükleer cephaneliğini 320'den bin 500'e çıkarmayı hedefliyor. Dolayısıyla, bu üç ülkenin, aralarındaki aşırı düşmanlık nedeniyle ‘nükleer terör üçgeni’ olarak adlandırılan bölgeyi oluşturduğu söylenebilir. Eğer dünya düzeninin, özellikle de ekonomik düzenin ağırlık merkezi doğuya kayıyorsa, Çin ve Hindistan hayal edilen dünya düzeninin iki ana sütununu oluşturacak (demografik olarak: Çin + Hindistan = dünya nüfusunun yüzde 36,21'i). Eğer Çin halen ABD tarafından ilk adalar hattı üzerinden çevreleniyorsa, Tayvan adası çevreleme stratejisinin baş tacı olacaktır. ABD’li düşünür Robert D. Kaplan'a göre Hindistan, Hint Okyanusu'nu engelsiz bir şekilde görebilmektedir, zira bu okyanus yeni dünya düzeninin merkezi olacaktır.

Xxscdfrgt
Hindistan sınırına yakın bir askeri karakolda asılı Pakistan bayrağı (Reuters)

Çin, Batılı sömürgeciler tarafından içine sokulduğu yüzyıllık aşağılanmadan kurtulmaya çalışıyor. Ayrıca hem yakın çevresinde hem de diğer kıtalarda etki alanları yaratmaya uğraşıyor. Aksi takdirde Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in Kuşak ve Yol Girişimi’nin ne anlamı kalır? Öte yandan Hindistan, ulusal güvenliğine yönelik üç yönden gelen hayati risk ve tehditleri bertaraf ederek jeopolitik konumunu güvence altına almaya çalışıyor. Pakistan'ın bulunduğu kuzeybatı cephesi, özellikle de Babürlerin Hindistan'ı Babür Sultanlığı olarak 300 yıl boyunca yönetmek için bu ovalık bölgeden gelmeleri nedeniyle söz konusu bölge yumuşak karın olarak kabul ediliyor. Kuzeydoğu tarafında Hindistan'ın Çin ile bir sınır anlaşmazlığı var, ancak uzmanlar iki devi ayıran Himalaya sıradağlarını yarattığı için doğaya teşekkür ediyor. Son olarak, Hindistan'ın 7 bin 516 kilometre uzunluğundaki kıyı şeridi, Hindistan'ın ulusal güvenliği için denizcilik açısından sürekli bir tehdit oluşturuyor. İngilizler Babür İmparatorluğu'nu denizden yıkmadı mı? İngilizler Lord Louis Mountbatten aracılığıyla Hindistan'ı bölerek Hindistan'ın baş düşmanı Pakistan'ı yaratmadı mı? İngiliz Lord Mortimer Durand, Orta Asya'daki Büyük Oyun sırasında İngilizler ve Rusya arasındaki ayrım çizgisini (Durand Hattı) çizerek bugünkü Afganistan'ı o zamanki büyük güçler arasında bir tampon devlet olarak kurmadı mı?

Bir sonraki jeopolitik oyun Doğu Asya'nın da katılımıyla Güney Asya'da oynanıyor:

Çin, ister karada ister denizde olsun Hindistan'ı çevrelemek için harekete geçti. Çin, Hindistan'ın Hint Okyanusu'ndaki hareket kabiliyetini sınırlandırarak Sri Lanka adasına dolaylı olarak hâkim olmaya çalışıyor. Böylece Çin, Palk Boğazı'nı kontrol ederek ve Hindistan'ın güneyine 80 kilometreden daha uzak olmayan bir mesafede, Çin'in yakın çevresinde ve yakın etki alanlarında yoğunlaşıyor.

dwefew
Hintli aktivistler bugün Ahmedabad'da Pakistan bayrağı yaktı. (Reuters)

Kuşak ve Yol Girişimi yatırımlarının bir parçası olarak Çin, Umman Körfezi'ne doğrudan bakan Pakistan'ın Gwadar Limanı’na karadan ulaşmak amacıyla Pakistan'a yaklaşık 60 milyar dolar yatırım yaptı. Çin bunu yaparken dünya denizlerine hâkim olan ABD'nin deniz gücünü ve tüm boğazları bypass etmiş oluyor. Ancak en önemli husus Hindistan'ı çevrelemek ve kontrol altına almak.

dert5y6
Çinliler, ülkelerinin bayraklarını sallıyor. (AFP)

Hindistan Batı, özellikle de ABD ile ittifak arayışında olup, tarihi bağlaşıklık kültürünü her zaman korumaya çalışıyor. Japonya ile ittifak arayışında ve ortak deniz manevralarına katılıyor. Hindistan ayrıca, Afganistan ve Pakistan arasında 1893 yılında Mortimer tarafından çizilen ve Peştun ulusunu ikiye bölen (Afganistan ve Doğu Pakistan) hattan kaynaklanan tarihi düşmanlıktan faydalanarak Afganistan ile de ittifak arayışında. Hindistan'ın amacı elbette Pakistan'ı çevrelemek.

Hindistan, Çin gibi kıtasal bir deniz devleti olduğu için daha fazla uçak gemisi inşa ederek (şu anda iki tane var) deniz kuvvetlerini modernize etmeye ve geliştirmeye çalışıyor. Ayrıca batıya yönelerek silah kaynaklarını çeşitlendirmeye çalışıyor.

Hindistan, ABD ile iş birliği içinde, koşullar uygun olduğu takdirde Hindistan'ın Mumbai kentinden Arap Körfezi bölgesi üzerinden Avrupa'ya uzanan ekonomik koridora katılmayı prensipte kabul ederek Kuşak ve Yol Girişimi’ni etkisiz hale getirmeye çalışıyor. Bu, Hindistan'ın Dörtlü grup üyeliğine ek bir adımdır.

Sonuç olarak, Hindistan'ın Keşmir'deki son terör saldırısına verdiği tepki aşırı bir tepki olabilir, ancak jeopolitik derinliği itibariyle Güney Asya'nın Pandora'nın kutusunda gizlenen kötülüklerini yansıtıyor.

*Bu makale, Şarku’l Avsat için bir askeri analist tarafından yapıldı