Çin’in teklifi Lübnan’ın demiryolu umudunu canlandırdı

Lübnan’ın kuzeyinde bulunan tren yolu (Train/ Train kuruluşu sayfasından)
Lübnan’ın kuzeyinde bulunan tren yolu (Train/ Train kuruluşu sayfasından)
TT

Çin’in teklifi Lübnan’ın demiryolu umudunu canlandırdı

Lübnan’ın kuzeyinde bulunan tren yolu (Train/ Train kuruluşu sayfasından)
Lübnan’ın kuzeyinde bulunan tren yolu (Train/ Train kuruluşu sayfasından)

1995 yılındaki son tren yolculuğundan bu yana Lübnan halkı, bir toplu taşıma planının ve bu hususta ciddi bir siyasi kararın yokluğunda ulaşımdaki günlük problemler dolayısıyla demiryolu taşımacılığının yeniden canlandırılmasını bekliyor.
Kısa bir süre önce Çin’in, demiryolu ulaşımını canlandırmak amacıyla bölgedeki ulaşım hatları ve alt yapı alanında geniş çaplı bir proje çerçevesinde devreye girdiği belirtildi. Söz konusu proje, haftalar önce, Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Yusuf Fenianos ile masaya yatırıldı. Lübnan Demiryolu ve Ortak Taşıma Kurumu Genel Müdürü Ziyad Nasr, durumu “son derece ciddi” ifadeleriyle niteledi.
Nasr, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Çin’in yeni teklifi, bugün en ciddi mesele ve bu teklif, Lübnan’daki ulaşım sektörüyle ilgili tesislerin geliştirilmesi için Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığının talebi doğrultusunda geldi. Çin, demiryolu rehabilitasyon projesini finanse etmeye yardımcı olacak bir plan sundu” ifadelerini kullandı.
Ziyad Nasr, önceden hazırlanmış ve uygulamaya koyulmayı bekleyen çeşitli projelerin varlığından da söz ederken, “Çin, bölgedeki ulaşım hattını finanse etmekle ilgileniyor. Bu da tekliflerinin, dikkate alınacak önemde olduğunu gösteriyor” dedi.
Yetkili ayrıca, “Lübnan’ın kuzey sahil hattı olan Beyrut-Ubudiye- Trablusşam hattı da dahil olmak üzere tam teşekküllü bir demiryolu projesi başlattık. Ancak Lübnan hükümetinin kararlaştırdığı yöntemlere uygun fon ve açık bir uygulama mekanizması bekliyoruz” şeklinde konuştu.
Trenlerin 1990’lardan bu yana faaliyetlerinin durduğu biliniyor. Bu çerçevede demiryolları hususunda çalışan sadece 9 personele sahip olduklarını belirten Nasr, bu bölümde ayrıca ortak bir Ulaşım Müdürlüğü’nün bulunduğunu ifade etti. Ziyad Nasr, personellerin bir kısmının çalışan yetersizliği nedeniyle ortak ulaşım alanında çalıştığını söyleyerek, demiryolu personellerinde yüzde 95’lik bir düşüş olduğuna, mevcut çalışanların 2017 yılında onaylanan maaş zammından faydalanmadığına dikkati çekti.
Öte yandan Train/Train kuruluşu başkanı ve kalkınma stratejileri araştırmacısı Carlos Naffa, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, 90'lardan günümüze kadar, Lübnan iç savaşının sona ermesiyle birlikte, Lübnan’daki mühendis ve planlamacıların çoğunun Lübnan’ın demiryolu ve trenlerle ilgili tarihini göz ardı ederek otoyol kültürüne yöneldiğini ifade etti.
Lübnan’ın demiryolu tarihine değinen Naffa, “Lübnan’daki ilk tren yolculuğu, 3 Ağustos 1985 tarihinde gerçekleşti. O dönemde Fransa’nın Marsilya istasyonunu Beyrut istasyonu ile, Beyrut’u da Şam ile bağlamak amaçlanıyordu. Bu sebeple Beyrut’a Ticaret ve Ekonominin Doğu Kapısı denildi. Trenlerin yeniden faaliyete başlaması, Lübnan ve halkı için önemli birçok kapıyı da açıyor” ifadelerini kullandı.
Carlos Naffa’ya göre Lübnan’daki son tren yolculuğu, 1995 yılında yapıldı. Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı’nın o dönemde demiryollarına yakın birçok yollar inşa etmesi, faaliyetlerin kademeli olarak durmasına yol açtı. Trenler, Beyrut’a günlük 360 yolcunun ve bin ton çimentonun yanı sıra binlerce ton mal taşıyordu.
Tren faaliyetlerinin durmasının bir diğer nedeninin de demiryollarına yönelik rastgele saldırılar ve bu sektörün yeniden canlanması için planlama eksikliği olduğuna dikkati çeken Naffa, Lübnan’da seyir için iyi trenlerin olduğunu ve Avrupa’daki birçok tren gibi mazotla çalıştıklarını söyledi. Yetkili, 2003 yılında satın alınan trenlerinin de bulunduğunu söyleyerek, bunların hala Trablus’ta kullanılmak üzere uygun vakti beklediğini vurguladı.
Carlos Naffa yaptığı açıklamada, Lübnan’daki trenlerin yeniden faaliyete başlamasının avantajlarına da değindi. Bu çerçevede söz konusu projenin, vatandaşların Beyrut ve çevresindeki evlerin güvenliğini sağlamak için başvurdukları konut kredisi sorunu gibi Lübnanlıların karşı karşıya kaldığı birçok temel sorunu çözebileceğini söyledi. Naffa, bu sorunlar kapsamında özellikle de sanayi üzerindeki olumlu etkisinin yanı sıra başkentten uzak bölgelerde yaşayanlara, kırsal kalkınmaya, şehir ve köylerin birbirlerine açılmasına, insanların ekonomik ve toplumsal açıdan büyük ölçüde birbirleriyle bağlanmasına fayda sağlayacağını vurguladı.
Rakamlar, Lübnan’daki otomobil ve araç sayısının yaklaşık 1,8 milyon olduğunu gösteriyor. İstatistiklere göre başkent Beyrut’a günlük olarak yaklaşık 500 bin araç giriyor ve bu durum da şehirde yoğun bir trafiğe yol açıyor.
Sektörün sağlaması gereken istihdam fırsatlarına da değinen Naffa ayrıca, trenlerin Lübnan’da faaliyet gösterdiği sırada yaklaşık 2 bin 800 demiryolu çalışanı olduğunu söyleyerek, bu nedenle bugün bu sektörün yeniden canlandırılması halinde sayısının daha da fazla olacağına dikkati çekti. Carlos Naffa, Train/ Train kuruluşunun uzman ve mühendislerle işbirliği halinde üzerinde çalıştığı bir projeden de söz etti. Naffa, söz konusu projenin, Bekaa, Trablusşam ve Güney Lübnan’daki istasyonları Suriye, Ürdün, Irak ve komşu ülkelerin istasyonlarına bağlayacağını ifade etti.
Yetkili, çalışmaların durdurulduğu tüm yılların ardından demiryollarını ve ortak taşımacılık sektörünü canlandırma projesinin sadece ciddi bir siyasi ve hükümet kararına ihtiyaç duyduğunu vurguladı. Naffa ayrıca, Train/Train kuruluşunun, İtalya ve Almanya gibi projenin finansmanına katkı sağlayabilecek birçok büyükelçiliğin kapısını çaldığını da belirtti.



Suudi Arabistan-Türkiye ilişkilerinde ekonomik ısınma

Görsel: Shutterstock
Görsel: Shutterstock
TT

Suudi Arabistan-Türkiye ilişkilerinde ekonomik ısınma

Görsel: Shutterstock
Görsel: Shutterstock

Turki el-Harbi

Suudi Arabistan-Türkiye ilişkilerinde son yıllarda yaşanan soğukluk, iki ülke arasındaki ticaret hacmini kısıtladı. Ancak 2023 yılına gelindiğinde ilişkiler eski haline dönerken daha da iyiye gitmesi için bir başlangıç noktası oluşturdu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki hükümet, iki ülke arasındaki ihracat hacminin azalmasının ardından özellikle yükselen enflasyon ve Türk lirasındaki gerileme çerçevesinde Suudi Arabistan'a yönelik düşmanca tutumunu bir kenara bıraktı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan geçtiğimiz yıl Riyad'a yaptığı ziyaret sırasında, iki ülke arasındaki bağların güçlendirilmesinde en önemli faktör olan ekonomik faktörü temel alarak ilişkileri güçlendirmeye çalıştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu girişiminde, Türk milliyetçiliğinin ve Araplar üzerindeki üstünlüğünün geri gelmesinin yanı sıra Türkiye'yi turizm ya da iş için ziyaret eden Arapları, özellikle de Körfez ülkelerinden gelenleri dışlama çağrısında bulunan aşırı sağcı partilerin yönlendirdiği ırkçı bir akımla karşı karşıya.

Pozitif iş birliği ve iyimserlik

Dünya son aylarda münferit olaylara tanık oldu. Türkiye’deki bu aşırı sağcı partiler, Türkiye'nin Suudi Arabistan ile kısa sürede inşa ettiği güven ve dayanışmayı yok etme riski oluşturuyor.

Riyad, döviz rezervlerini arttırmak amacıyla geçtiğimiz yıl TCMB’ye 5 milyar dolarlık bir mevduat sağlayarak Türkiye'nin ekonomik toparlanmasına katkıda bulundu.

Ankara, gerek Suudi Arabistan'ın stratejik konumuna duyduğu ihtiyaçtan gerek Ortadoğu ve Afrika'nın en zengin ülkelerinden biri ve güvenilir bir dost olmasından dolayı Riyad'ın Türk ekonomisinin gidişatı üzerindeki etkisinin boyutunu, özellikle de bu yıl yavaş yavaş toparlanmaya başladığı ekonomik kriz sırasında net bir şekilde anladı.

Riyad, döviz rezervlerini arttırmak amacıyla geçtiğimiz yıl Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na (TCMB) 5 milyar dolarlık bir mevduat sağlayarak Türkiye'nin ekonomik toparlanmasına katkıda bulundu. TCMB, 24 Temmuz'da söz konusu mevduatı kapatarak Suudi Arabistan Kalkınma Fonu'na iade etti.

Suudi Arabistan, Türkiye'nin ilişkileri geliştirme girişimini olumlu karşıladı. Sonuncusu geçtiğimiz temmuz ayında Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan'ın ziyareti olmak üzere, aralarında bakan ve yatırımcıların da bulunduğu kalabalık bir heyeti Türkiye'ye gönderdi. Ziyaret sırasında, iki ülke arasında çeşitli alanlarda ve bölgesel ve uluslararası konularda iş birliğini derinleştirmek amacıyla bir koordinasyon konseyi kurulmasına yönelik bir mutabakat zaptı imzalandı.

dcdev
Suudi Arabistan Savunma Bakan Yardımcısı Halid bin Hüseyin el-Bayari, Cidde'de Baykar Genel Müdür Haluk Bayraktar ile İHA üretimi ve teknoloji transferi anlaşmasının belgelerini değiş tokuş ederken, 18 Temmuz 2023 (Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı)

En önemlisi geçtiğimiz şubat ayında düzenlenen ve her iki ülkeden bin 240'tan fazla işadamının katıldığı Suudi Arabistan-Türkiye İş Forumu olmak üzere, Suudi Arabistan'ın uluslararası şirketlerle yaklaşık 1 trilyon 800 milyar dolarlık yatırım fırsatları belirlediği çeşitli etkinlikler düzenlendi. Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid bin Abdulaziz el-Falih, bu yatırım alanlarının en büyük faydalanıcısının Türk şirketleri olacağını söyledi.

T.C. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ve Suudi Arabistan Genel Dış Ticaret Dairesi: Türkiye'nin Suudi Arabistan'a ihracatı 2022 yılında sadece 800 milyon dolarken 2023 yılında yüzde 100'ün üzerinde bir artışla 2,6 milyar dolara ulaşırken, Riyad ile Ankara arasındaki ticaret hacmi 7 milyar dolara yükseldi.

Ticaret Bakanı Ömer Bolat tarafından gelecek yılın ‘Suudi Arabistan'la altın yıl’ olarak nitelendirdiği açıklamalarından da anlaşıldığı üzere Ankara, Riyad'la ilişkilerin gelecekte daha da güçleneceği konusunda iyimser. Bolat'a göre iki ülke, ticaret hacmini kısa vadede 10 milyar dolara, uzun vadede ise 30 milyar dolara çıkarmayı hedefliyor.

Türkiye ile iş birliğinin güçlendirilmesi sadece Suudi Arabistan ile sınırlı kalmayıp, Türkiye ile stratejik ortaklık geliştirme sürecine katılan komşu Körfez ülkelerini de kapsıyor. Bu çerçevede ilk adım olarak geçtiğimiz temmuz ayında iki ülke arasında serbest ticaret anlaşması için müzakereler başlatıldı. Anlaşmanın başarılı olması halinde hem mal hem de hizmetlerden oluşan yerli ürünler için ek bir avantaj sağlayacak ve bunların hem Türkiye hem de Körfez ülkelerindeki yerel pazarlara akışı kolaylaşacak. Ayrıca yatırımların teşvik edilmesine ve korunmasına katkıda bulunacak ve böylece iki taraf arasındaki ticari alışveriş oranı da aratacak.

Bayraktar, iki ülke arasındaki bağları güçlendiriyor

Ankara son yıllarda insansız hava aracı (İHA) sektöründe uzmanlaştı ve Bayraktar İHA üretimi Türkiye'nin en önemli sektörlerinden biri haline geldi. Baykar şirketi tarafından üretilen Bayraktar İHA’nın etkinliği, birden fazla alanda test edildi.

Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı geçtiğimiz yıl Baykar şirketi ile İHA üretiminde kullanılan sistemlerin ve teknolojinin transfer edilerek İHA endüstrisinin yerelleştirilmesini içeren bir satın alma sözleşmesi imzaladı.

İki ülke arasında derinleşen ilişkiler çerçevesinde Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı ve Baykar şirketi, geçtiğimiz yıl, İHA üretiminde kullanılan sistemlerin ve teknolojinin Suudi Arabistan devletine ait savunma şirketi Suudi Arabistan Askeri Sanayii’ne (SAMI) transfer edilerek İHA endüstrisinin yerelleştirilmesini içeren bir satın alma sözleşmesi imzaladı. Sözleşmeye iki ülke arasında savunma alanında yapılan diğer anlaşmalar eşlik etti.

xascdfve
Görsel: Al Majalla

SAMI CEO’su Velid Ebu Halid'e göre bu tür sözleşmeler, Suudi Arabistan 2030 Vizyonu çerçevesindeki savunma harcamalarının yüzde 50'sinin yerelleştirilmesi hedefine katkıda bulunuyor.

Türkiye'de bir milyon Suudi turist

Diğer taraftan turizm, özellikle Türk lirasının değer kaybettiği bir dönemde Türkiye’nin gelirlerinin büyük bir bölümünü oluştururken turistler ülkeye döviz girişinin önemli bir kaynağı olmaya devam ediyor.

Suudi Arabistan dünyada Türkiye'ye en çok turist gönderen ülkeler arasında birinci sırada, Arap dünyasında ise ikinci sırada yer alıyor. Türkiye Turizm ve Kültür Bakanlığı'na göre Türkiye'ye gelen Suudi turist sayısı geçtiğimiz yıl yüzde 70 artışla 784 bini geçti.

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Londra  merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.