Çin’in teklifi Lübnan’ın demiryolu umudunu canlandırdı

Lübnan’ın kuzeyinde bulunan tren yolu (Train/ Train kuruluşu sayfasından)
Lübnan’ın kuzeyinde bulunan tren yolu (Train/ Train kuruluşu sayfasından)
TT

Çin’in teklifi Lübnan’ın demiryolu umudunu canlandırdı

Lübnan’ın kuzeyinde bulunan tren yolu (Train/ Train kuruluşu sayfasından)
Lübnan’ın kuzeyinde bulunan tren yolu (Train/ Train kuruluşu sayfasından)

1995 yılındaki son tren yolculuğundan bu yana Lübnan halkı, bir toplu taşıma planının ve bu hususta ciddi bir siyasi kararın yokluğunda ulaşımdaki günlük problemler dolayısıyla demiryolu taşımacılığının yeniden canlandırılmasını bekliyor.
Kısa bir süre önce Çin’in, demiryolu ulaşımını canlandırmak amacıyla bölgedeki ulaşım hatları ve alt yapı alanında geniş çaplı bir proje çerçevesinde devreye girdiği belirtildi. Söz konusu proje, haftalar önce, Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Yusuf Fenianos ile masaya yatırıldı. Lübnan Demiryolu ve Ortak Taşıma Kurumu Genel Müdürü Ziyad Nasr, durumu “son derece ciddi” ifadeleriyle niteledi.
Nasr, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Çin’in yeni teklifi, bugün en ciddi mesele ve bu teklif, Lübnan’daki ulaşım sektörüyle ilgili tesislerin geliştirilmesi için Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığının talebi doğrultusunda geldi. Çin, demiryolu rehabilitasyon projesini finanse etmeye yardımcı olacak bir plan sundu” ifadelerini kullandı.
Ziyad Nasr, önceden hazırlanmış ve uygulamaya koyulmayı bekleyen çeşitli projelerin varlığından da söz ederken, “Çin, bölgedeki ulaşım hattını finanse etmekle ilgileniyor. Bu da tekliflerinin, dikkate alınacak önemde olduğunu gösteriyor” dedi.
Yetkili ayrıca, “Lübnan’ın kuzey sahil hattı olan Beyrut-Ubudiye- Trablusşam hattı da dahil olmak üzere tam teşekküllü bir demiryolu projesi başlattık. Ancak Lübnan hükümetinin kararlaştırdığı yöntemlere uygun fon ve açık bir uygulama mekanizması bekliyoruz” şeklinde konuştu.
Trenlerin 1990’lardan bu yana faaliyetlerinin durduğu biliniyor. Bu çerçevede demiryolları hususunda çalışan sadece 9 personele sahip olduklarını belirten Nasr, bu bölümde ayrıca ortak bir Ulaşım Müdürlüğü’nün bulunduğunu ifade etti. Ziyad Nasr, personellerin bir kısmının çalışan yetersizliği nedeniyle ortak ulaşım alanında çalıştığını söyleyerek, demiryolu personellerinde yüzde 95’lik bir düşüş olduğuna, mevcut çalışanların 2017 yılında onaylanan maaş zammından faydalanmadığına dikkati çekti.
Öte yandan Train/Train kuruluşu başkanı ve kalkınma stratejileri araştırmacısı Carlos Naffa, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, 90'lardan günümüze kadar, Lübnan iç savaşının sona ermesiyle birlikte, Lübnan’daki mühendis ve planlamacıların çoğunun Lübnan’ın demiryolu ve trenlerle ilgili tarihini göz ardı ederek otoyol kültürüne yöneldiğini ifade etti.
Lübnan’ın demiryolu tarihine değinen Naffa, “Lübnan’daki ilk tren yolculuğu, 3 Ağustos 1985 tarihinde gerçekleşti. O dönemde Fransa’nın Marsilya istasyonunu Beyrut istasyonu ile, Beyrut’u da Şam ile bağlamak amaçlanıyordu. Bu sebeple Beyrut’a Ticaret ve Ekonominin Doğu Kapısı denildi. Trenlerin yeniden faaliyete başlaması, Lübnan ve halkı için önemli birçok kapıyı da açıyor” ifadelerini kullandı.
Carlos Naffa’ya göre Lübnan’daki son tren yolculuğu, 1995 yılında yapıldı. Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı’nın o dönemde demiryollarına yakın birçok yollar inşa etmesi, faaliyetlerin kademeli olarak durmasına yol açtı. Trenler, Beyrut’a günlük 360 yolcunun ve bin ton çimentonun yanı sıra binlerce ton mal taşıyordu.
Tren faaliyetlerinin durmasının bir diğer nedeninin de demiryollarına yönelik rastgele saldırılar ve bu sektörün yeniden canlanması için planlama eksikliği olduğuna dikkati çeken Naffa, Lübnan’da seyir için iyi trenlerin olduğunu ve Avrupa’daki birçok tren gibi mazotla çalıştıklarını söyledi. Yetkili, 2003 yılında satın alınan trenlerinin de bulunduğunu söyleyerek, bunların hala Trablus’ta kullanılmak üzere uygun vakti beklediğini vurguladı.
Carlos Naffa yaptığı açıklamada, Lübnan’daki trenlerin yeniden faaliyete başlamasının avantajlarına da değindi. Bu çerçevede söz konusu projenin, vatandaşların Beyrut ve çevresindeki evlerin güvenliğini sağlamak için başvurdukları konut kredisi sorunu gibi Lübnanlıların karşı karşıya kaldığı birçok temel sorunu çözebileceğini söyledi. Naffa, bu sorunlar kapsamında özellikle de sanayi üzerindeki olumlu etkisinin yanı sıra başkentten uzak bölgelerde yaşayanlara, kırsal kalkınmaya, şehir ve köylerin birbirlerine açılmasına, insanların ekonomik ve toplumsal açıdan büyük ölçüde birbirleriyle bağlanmasına fayda sağlayacağını vurguladı.
Rakamlar, Lübnan’daki otomobil ve araç sayısının yaklaşık 1,8 milyon olduğunu gösteriyor. İstatistiklere göre başkent Beyrut’a günlük olarak yaklaşık 500 bin araç giriyor ve bu durum da şehirde yoğun bir trafiğe yol açıyor.
Sektörün sağlaması gereken istihdam fırsatlarına da değinen Naffa ayrıca, trenlerin Lübnan’da faaliyet gösterdiği sırada yaklaşık 2 bin 800 demiryolu çalışanı olduğunu söyleyerek, bu nedenle bugün bu sektörün yeniden canlandırılması halinde sayısının daha da fazla olacağına dikkati çekti. Carlos Naffa, Train/ Train kuruluşunun uzman ve mühendislerle işbirliği halinde üzerinde çalıştığı bir projeden de söz etti. Naffa, söz konusu projenin, Bekaa, Trablusşam ve Güney Lübnan’daki istasyonları Suriye, Ürdün, Irak ve komşu ülkelerin istasyonlarına bağlayacağını ifade etti.
Yetkili, çalışmaların durdurulduğu tüm yılların ardından demiryollarını ve ortak taşımacılık sektörünü canlandırma projesinin sadece ciddi bir siyasi ve hükümet kararına ihtiyaç duyduğunu vurguladı. Naffa ayrıca, Train/Train kuruluşunun, İtalya ve Almanya gibi projenin finansmanına katkı sağlayabilecek birçok büyükelçiliğin kapısını çaldığını da belirtti.



Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
TT

Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)

ABD Başkanı Donald Trump, 11 ay sonra görev süresi dolacak olan Jerome Powell'ın yerine FED'in yeni başkanı olarak seçeceği ismi alışılmadık bir şekilde erken açıklamayı düşünüyor.

Wall Street Journal'ın (WSJ) yakın tarihli bir haberinde yer alan bu karar, Trump'ın yönetim kurulunun faiz oranlarını düşürme konusundaki yavaş yaklaşımından duyduğu hayal kırıklığının bir sonucu olarak ortaya çıktı. Powell'ın halefi, üç ila dört aylık geçiş döneminin çok öncesinde, bu yaz ya da eylül veya ekim aylarında açıklanabilir.

ghyj
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu toplantısında (EPA)

Trump'ın mevcut para politikasına karşı sabırsızlığının artması, onu seçim sürecini hızlandırmayı düşünmeye sevk etti. Şarku’l Avsat’ın WSJ’den aktardığına göre erken bir duyuru, başkan adayının mayıs ayında resmi olarak göreve başlamadan önce bile piyasa beklentilerini etkilemesine ve para politikasını yönlendirmesine olanak sağlayabilir.

Favori adaylar

FED başkanlığı için aralarında şu isimlerin de bulunduğu çok sayıda kişi yarışıyor:

  • Kevin Warsh: Eski bir FED yöneticisi ve Başkan George W. Bush'un danışmanı olan Warsh favoriler arasında. Trump, Warsh ile sekiz yıl önce bu pozisyon için ve geçen sonbaharda da Hazine Bakanlığı için görüşmüştü. Geçmişte bir ‘şahin’ (istihdamdan çok enflasyonla ilgilenen) olarak tanınmasına rağmen Warsh geçtiğimiz günlerde Trump'ın erken bir aday göstermesi halinde şaşırmayacağını belirtti. Ancak Trump'a yakın bazı isimler Warsh'ın fazla bağımsız olacağından endişe ediyor.
  •  Kevin Hassett: Ulusal Ekonomi Konseyi'nin şu anki direktörü olan Hassett'in bu göreve ilgisiz olduğu bildirildi.
  • Scott Bessent: ABD Hazine Bakanı'nın ismi çeşitli adayların müttefikleri tarafından dillendiriliyor. Uzun süredir yatırımcı olan Bessent, kamuoyu önünde mevcut görevine bağlı olmasına rağmen FED Başkanı olma fikrine sıcak baktığını ifade etti. Temsilcilere “Başkan Trump ne isterse onu yapmaktan mutluluk duyacağını” söyledi.
  • David Malpass: Trump'ın ilk döneminde atadığı Dünya Bankası eski başkanı, düşük faiz oranlarını desteklemesi ve FED'in ‘eski’ modellerini eleştirmesi nedeniyle Başkan'ın gözüne girmeyi başardı.
  • Christopher Waller: FED Yönetim Kurulu Üyesi Waller, Trump tarafından 5 yıl önce FED Yönetim Kurulu’na atanmış olsa da zayıf bir aday olarak görülüyor. Waller, yönetimin büyüme odaklı bir para politikası arzusu doğrultusunda, temmuz sonundaki bir sonraki FED toplantısında mümkün olan en kısa sürede faiz indirimi çağrısında bulunan ilk isim olarak Beyaz Saray'ın dikkatini çekti.

Beyaz Saray'ın tutumu ve FED'in bağımsızlığı

Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai, yönetimin ‘ekonomik büyümeyi, istihdamı ve yatırımı hızlandırmak için zemin hazırladığını ve para politikasının bu gündemi tamamlama ve ABD'nin ekonomik toparlanmasını destekleme zamanının geldiğini’ belirtti.

dfgrthy
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu'nun bir toplantısına başkanlık ederken (AFP)

Siyasi baskılara rağmen FED Başkanı Jerome Powell, siyasetin Merkez Bankası’nın görüşlerini etkilemediğini sürekli olarak savundu. Powell bir Senato komitesine verdiği demeçte, faiz oranlarını düşürme konusundaki temkinli yaklaşımını şu sözlerle savundu: “Eğer burada bir hata yaparsak, bedelini insanlar öder... ödeyecektir.”

Erken açıklamanın riskleri ve dinamikleri

Erken bir açıklama, hem Trump hem de gelecek başkan için potansiyel dezavantajlar barındırıyor. Bu adım yeni başkanı zor bir duruma sokabilir, potansiyel olarak gelecekteki meslektaşlarının kamuoyu önünde eleştirilmesine yol açabilir veya çok uyumlu olarak algılanabilir, bu da Senato onayını tehlikeye atabilir. Ekonomist Douglas Rediker'in belirttiği gibi, ‘Trump seçimini ne kadar erken yaparsa, o kişinin karşılaşacağı zorluklar o kadar artar ve Powell'ın gerçek halefi olma ihtimali o kadar azalır.’

Dahası, Powell'ın FED'deki görev süresi 2028 yılına kadar devam ediyor, yani başkan olarak görev süresi sona erdikten sonra 18 ay daha Yönetim Kurulu’nda kalmayı seçebilir, ki o bu konuda yorum yapmayı reddetti.

Trump'ın sadık bir başkan arzusu, daha kolay bir faiz politikası isteğiyle uyumlu olsa da, mevcut Yönetim Kurulu üyeleri görevden erken ayrılmadığı sürece üyelerin çoğunluğunu atayamayacağı için, 12 üyeli faiz belirleme komitesini etkilemekte büyük bir zorlukla karşı karşıya. FED, Başkan Richard Nixon'ın faiz oranlarını düşük tutması için FED Başkanı’na gizlice baskı yaptığı 1970'lerden bu yana bağımsızlığını şiddetle koruyor.