Sommaroy adası dünyanın ilk 'zamansız' yeri haline gelebilir

​Norveç’teki Sommaroy adası (The Guardian)
​Norveç’teki Sommaroy adası (The Guardian)
TT

Sommaroy adası dünyanın ilk 'zamansız' yeri haline gelebilir

​Norveç’teki Sommaroy adası (The Guardian)
​Norveç’teki Sommaroy adası (The Guardian)

The Guardian gazetesinin haberine göre, Sommaroy sakinleri, zamana bağlı olarak yaşamayıp, Norveç’in bu adayı dünyanın ilk zamansız yeri ilan etmesini istiyor.
Bu öneriyi ortaya atan isimlerden Kjell Ove Hveding yaptığı açıklamada,  “Dünyanın her yerinde insanlar stres ve depresyonla boğuşuyor. Bu durumun ortaya çıkmasında ise saatler büyük bir rol oynuyor. Zamanın olmadığı bir sistemle herkes hayatlarını tam anlamıyla yaşayabilecek. Amacımız 7/24 zaman esnekliği sağlamak. Gece 4'te çimleri mi biçmek istiyorsunuz, yapın gitsin” ifadelerini kullandı.
350 nüfuslu ada halkının başlıca gelir kaynağı turizm ve balıkçılıktır. Ada sakinleri, resmi çalışma saatlerinin iptal edilmesini ve insanların istediği zaman istediğini yapmasını talep ediyor.
Ada sakinleri 18 Mayıs’tan  26 Temmuz'a 69 gün boyunca gündüz, Kasım'dan Ocak ayına kadar da gece yaşıyor.
Hveding halka hitaben yaptığı konuşmada, “Eğer evinizi gece saat 2’de boyamak isterseniz bunda bir sakınca yok. Biz sabah 4’te yüzmek istiyoruz” ifadelerini kullandı.
Turizm uzmanları, bu kampanyanın yaz aylarında daha fazla ziyaretçi çekmek amacıyla yapıldığını iddia ediyor.
Trondheim’deki Norveç Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden Egil Wheeler, “Toplum yalnızca son 2 asırda zaman içinde yönetildi ve özel bir şekilde disiplin altına alındı. Sommaroy halkı zaman kavramı olmadan çok kolay yaşayacak. Bir adanın tamamını zaman ve dünyadan ayırmanın imkansız olduğunu söylemeyeceğim ancak fikrin uygulanması çok zor” ifadelerini kullandı.



Çığır açıcı araştırma: Balinalar ve yunuslar birbirleriyle sürekli oyun oynuyor

Şişe burunlu yunuslar, güney gerçek balinasıyla birlikte yüzüyor (Jaimen Hudson/scimex.org)
Şişe burunlu yunuslar, güney gerçek balinasıyla birlikte yüzüyor (Jaimen Hudson/scimex.org)
TT

Çığır açıcı araştırma: Balinalar ve yunuslar birbirleriyle sürekli oyun oynuyor

Şişe burunlu yunuslar, güney gerçek balinasıyla birlikte yüzüyor (Jaimen Hudson/scimex.org)
Şişe burunlu yunuslar, güney gerçek balinasıyla birlikte yüzüyor (Jaimen Hudson/scimex.org)

Araştırmacılar okyanuslardaki balina ve yunuslar arasındaki düzinelerce eğlenceli etkileşimi belgeleyerek deniz memelilerinin daha önce bilinmeyen bir davranış biçimini gözler önüne serdi.

Hakemli dergi Discover Animals'ta yayımlanan araştırmada, balinalar ve yunuslar arasındaki oyuncu davranışları daha iyi anlamak için halk, turizm acenteleri ve bilim insanları tarafından çekilen yüzlerce video ve görüntü incelendi.

Avustralyalı araştırmacılar toplamda dünya çapında 17 farklı yerde gerçekleşen, 199 ayrı ve bağımsız etkileşime katılan 19 balina ve yunus türünü analiz etti.

Etkileşimlerin 4'te birinin karşılıklı oyun olarak tanımlanabileceğini buldular. Araştırmanın yazarlarından Olaf Meynecke, "Özellikle kambur balinaları içeren olayların üçte birinde, yunuslara yönelik davranışlarının olumlu göründüğünü tespit ettik" diyor.

Kambur balinalar bir o yana bir bu yana dönüyor, karınlarını gösteriyor ve kur yapma veya arkadaşlık kurmayla ilişkili diğer davranışlar sergiliyordu.

Araştırmacılar gözlemlenen her etkileşimde yer, tarih ve saat, türler ve ilgili hayvanların sayısı, yaş grubu ve yunusların balinaların vücudunun ana bölümlerine göre konumlarını kaydetti.

Balina türlerinin yunusların davranışlarına farklı tepkiler verdiğini buldular.

Belgelenen etkileşimlerde 6 türden 425 dişsiz balina vardı. Etkileşimlerin yüzde 68'ini kambur balinalar, yüzde 16'sını gri balinalar ve yüzde 7'sini oluklu balinalar oluşturuyordu.

Çalışmada, gözlemlenen 1570 yunusun yüzde 51'inin şişe burunlu yunus, yüzde 17'sinin bayağı yunus ve yüzde 15'inin Pasifik beyaz yanlı yunusu olduğu belirtiliyor.

Araştırmacılar, yunuslar bazen balinaları rahatsız edip sinirlerini bozduğu için balinaların tepkilerini ve yanıtlarını da belgeledi.

Dr. Meynecke, "Balinalar da başları ve gagalarıyla yunuslara doğru stratejik bir şekilde yavaşça hareket etti" diyor. 

Gözlemlenen etkileşimlerin büyük çoğunluğunda kaçınma davranışı görülmedi.

Araştırmacılar balina ve yunusların etkileşiminde genellikle yunusların, balinaların gagası yakınında yüzerek, teknelerin pruvasının yarattığı dalgaları kullanıp ilerlemelerine benzer şekilde davrandığını gözlemledi. Bu, yunusların tek taraflı bir oyun oynadığını gösteriyor olabilir.

Ayrıca iki videodaki şişe burunlu yunusların, kambur balinaları sadece yüzeyde değil, okyanus tabanına kadar takip ettiği ve orada da dokunma ve sosyal oyun gibi davranışlar sergileyerek yakın mesafede etkileşime girmeyi sürdürdüğü görüldü.

Dr. Meynecke şu ifadeleri kullanıyor: 

Sosyal oyun işbirliğine dayalı ve karşılıklı olsa da sadece bir tarafın durumu oyun olarak algıladığı tek taraflı oyun veya etkileşim de var. Bu durum beslenme sırasında yunusların balinaları kızdırması veya rahatsız etmesi gibi örneklerde görülüyor.

Araştırmacılar bulguların, deniz ekosistemlerinin karmaşık sosyal yapıları ve türler arası etkileşimler üzerine yapılacak gelecekteki çalışmalara temel oluşturmasını umuyor.

Independent Türkçe