Uzayın milyarlarca yıldır bilinmeyen sırları araştırılacak

“Kuyruklu Yıldız Avcısı” ESA’nın öncelikli uzay görevi olarak seçildi (ESA)
“Kuyruklu Yıldız Avcısı” ESA’nın öncelikli uzay görevi olarak seçildi (ESA)
TT

Uzayın milyarlarca yıldır bilinmeyen sırları araştırılacak

“Kuyruklu Yıldız Avcısı” ESA’nın öncelikli uzay görevi olarak seçildi (ESA)
“Kuyruklu Yıldız Avcısı” ESA’nın öncelikli uzay görevi olarak seçildi (ESA)

Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Rosetta uzay aracıyla yakaladığı başarının ardından hız kaybetmeden bir “kuyruklu yıldız avcısı” inşa etmeye başladı.
İngiltere’nin Mullard Uzay Bilimleri Laboratuvarı’nın öncülük ettiği yeni uzay görevinde, üç farklı uzay aracı Dünya yörüngesine yaklaşan herhangi bir kuyruklu yıldızı karşılamak üzere gökyüzünde olacak.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre üç araç birbirinden ayrı fakat tamamlayıcı incelemeler yapacak ve aynı zamanda bilim insanlarına gök cisimlerinin 3 boyutlu modelini çıkarma imkanı tanıyacak.
ESA’nın bilim müdürü Gunther Hasinger konuyla ilgili şunları söyledi:
Kuyruklu yıldızların çeşitliliğini ve evrimini daha iyi anlamak için hiç bilinmeyen ve zorlayıcı hedefler olan bozulmamış veya dinamik anlamda yeni kuyruklu yıldızları yakın mesafeden uzay araçlarıyla inceleyeceğiz. Geçmişte kuyruklu yıldızlar için gerçekleştirdiğimiz uzay görevleri Giotto ve Rosetta’nın muazzam bilimsel başarıları rakipsizdi ancak şimdi bu başarının üzerine hiç bozulmamış bir kuyruklu yıldızı ziyaret etme veya Oumuamua benzeri yıldızlararası bir cisme hazırlıklı olmayı ekliyoruz.
İncelenecek herhangi bir kuyruklu yıldız muhtemelen Oort bulutundan geliyor olacak. Bu bulutun Güneş Sistemi’nin en dış kısmını sardığı düşünülüyor.
Bu bölgeden gelecek kuyruklu yıldızlar Güneş Sistemi’nin oluşumundan bu yana neredeyse hiç bozulmamış durumdalar. Bu sayede milyarlarca yıl öncesine ait uzay cisimlerinin oluşuna ışık tutabilirler.
Uzay görevinin hedeflerinden birisi de uzay ajansının “yıldızlararası ziyaretçiler” ismini verdiği diğer yıldız sistemlerinden gelen gök cisimleri olacak. Ancak böyle vakalar kuyruklu yıldızların Oort bulutundan kopmasına göre çok daha nadir gerçekleşiyor.
Muhtemelen Kuyruklu Yıldız Avcısı uzaya fırlatılacak ve incelemeye uygun bir kuyruklu yıldızla karşılaşana kadar uzayda bekleyecek.
Hasinger “Bu tür yenilikçi uzay görevlerinin, önümüzdeki on yıllarda evrenin bilimsel keşfini planladığımız ESA’nın uzay programına yaptığı katkı çok önemli” diye konuştu.



Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
TT

Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)

Tom Watling 

Beslenme yoluyla daha fazla bakır tüketen yetişkinlerin hafıza, dikkat ve dil gibi bilişsel testlerde daha iyi performans gösterme eğiliminde olduğu, bir araştırmada bulundu.

60 yaş ve üzeri 2 bin 400'den fazla Amerikalının katıldığı çalışmada, günde yaklaşık 1,4 mg bakır tüketenler, 0,8 mg'den daha az tüketenlere kıyasla bir dizi bilişsel değerlendirmede daha yüksek puan aldı.

Çok düşük miktarda gerekmesine rağmen bakır, sinir hücrelerinde enerji üretimine katkı sağlayarak, temel nörotransmitterlerin oluşumunu destekleyerek ve vücudun doğal antioksidan savunmasını güçlendirerek beyin sağlığında kritik bir rol oynuyor.

Kabuklu deniz ürünleri, tahıllar, fasulye ve kuruyemişler iyi bakır kaynakları fakat uzmanlar dengeli bir diyetin yeterli miktarda bakır sağlaması gerektiğini söylüyor.

Öte yandan yüksek miktarlar gastrointestinal sorunlara yol açabildiğinden bilim insanları, bakırın yaşlanan beyin üzerindeki etkilerinin genel olarak koruyucu mu yoksa zararlı mı olduğu konusunda tartışmaya devam ediyor.

Bakırın faydaları üzerine yapılan son araştırmayı yürüten ekip, katılımcılardan iki ayrı günde yedikleri her şeyi hatırlamasını istedi. Daha sonra bu rakamların ortalamasını alarak her bir kişinin günlük bakır tüketimini hesapladılar.

Bilişsel yetenekleri test eden, iyi bilinen 4 görev arasında hızlı sembol eşleştirmenin yanı sıra anında ve gecikmeli kelime hatırlama vardı ve tüm ölçümleri birleştiren genel bir "küresel" puan kullanıldı.

Sonuçlar net bir örüntü ortaya koydu: Bakır tüketimi arttıkça bilişsel performans iyileşti ve teste bağlı olarak günlük yaklaşık 1,2 ila 1,6 mg'da zirve yaptı.

Bu seviyelerin üzerine çıkıldığında daha fazla fayda sağlanmadı.

Bakır tüketiminde en üst çeyrektekiler, en alt çeyrekte yer alanlara göre eşleştirme testinde yaklaşık 4 sembol daha fazla bildi ve gecikmeli kelime hatırlama testinde yarım kelime kadar daha fazla hatırladı.

Daha önce felç geçirmiş kişilerin daha da fazla fayda sağladığı görüldü: Özellikle bu grupta yüksek düzeyde bakır tüketen kişilerin genel bilişsel puanlarında belirgin bir artış oldu.

Araştırmacılar bunun, bakır tüketiminin bilişsel işlevi geliştirdiğini söylemeye yetecek kadar kanıtı sunmadığını belirtse de bağlantının "biyolojik açıdan makul" olduğunu savunuyor.

Raporda şu ifadelere yer veriliyor: 

Beslenmeyle alınan bakır beyin sağlığı açısından kritik önemde ve antioksidan savunma, nörotransmitter sentezi ve enerji metabolizmasında oyndağu rolle bilişsel işlev üzerinde koruyucu etkiler sağlayabilir.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news