Sorularla G20 Zirvesi: Neden bu kadar önemli ve kim kiminle neyi görüşüyor?

1990’ların sonuna kadar dönemin en büyük yedi ekonomisinin maliye bakanları ve merkez bankası başkanlarını bir araya getiren G20, 2008'den bu yana liderler seviyesinde gerçekleşiyor. (Reuters)
1990’ların sonuna kadar dönemin en büyük yedi ekonomisinin maliye bakanları ve merkez bankası başkanlarını bir araya getiren G20, 2008'den bu yana liderler seviyesinde gerçekleşiyor. (Reuters)
TT

Sorularla G20 Zirvesi: Neden bu kadar önemli ve kim kiminle neyi görüşüyor?

1990’ların sonuna kadar dönemin en büyük yedi ekonomisinin maliye bakanları ve merkez bankası başkanlarını bir araya getiren G20, 2008'den bu yana liderler seviyesinde gerçekleşiyor. (Reuters)
1990’ların sonuna kadar dönemin en büyük yedi ekonomisinin maliye bakanları ve merkez bankası başkanlarını bir araya getiren G20, 2008'den bu yana liderler seviyesinde gerçekleşiyor. (Reuters)

Dünyanın en büyük 20 ekonomisinin liderleri ve ekonomi yönetimleri, küresel ekonomideki gelişmeleri ve sorunları masaya yatırmak üzere 28-29 Haziran tarihlerinde Japonya’nın Osaka kentinde bir araya geliyor. 
ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşları küresel ekonomi gündeminin en önemli maddesi. İç piyasalar ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ABD Başkanı Donald Trump ile yapacağı görüşmeden Rusya’dan sipariş edilen S-400 füzeleriyle ilgili uzlaşma çıkıp çıkmayacağını takip edecek. 
Tüm dünya basınının kameralarını Asya’ya kilitleyecek zirve önce bilinmesi gereken bazı detaylar ise şöyle: 
1) G20 nedir?
Independent Türkçe'nin haberine göre resmi adı “Finansal Piyasalar ve Dünya Ekonomisi Zirvesi” olan G20,  her yıl düzenlenen ve dünyanın en etkili 20 ekonomisinin temsilcilerini bir araya getiren kritik bir zirve. 
İngilizce "Group of Twenty"nin (Yirmilik Grup) kısaltması G20’nin temeli, İkinci Dünya Savaşı sonrası küresel ekonomi politiği için oluşturulan uluslararası inisiyatiflere (Dünya Bankası, IMF gibi) kadar dayanıyor. 
1990’ların sonuna kadar, söz konusu politikaları tartışmak üzere dönemin en büyük 7 ekonomisinin (G7) maliye bakanları ve merkez bankası başkanları bir araya gelirken ekonomi temsilcileri, 1999’da yeni bir danışma grubunun kurulmasına karar verdi. 
Küresel sistem için önemli ülkelerin dahil edilmesiyle oluşan G20’ye en üst düzeyde katılımın başlaması ise 2008 Küresel Krizi sonrası oldu. 2010’a kadar yılda iki defa toplanan G20 Zirvesi, 2011’den bu yana yılda bir kez düzenleniyor. 
2) Hangi ülkeler katılıyor?
Japonya’da düzenlenecek zirveye katılacak ülkeler alfabetik sırayla şöyle: 
ABD, Almanya, Avrupa Birliği, Arjantin, Avustralya, Birleşik Krallık, Brezilya, Çin, Endonezya, Fransa, Güney Afrika Cumhuriyeti, Güney Kore, Hindistan, İtalya, Kanada, Japonya, Meksika, Rusya, Suudi Arabistan ve Türkiye. 
3) Neden bu kadar önemli?
G20 içerisinde sayılan ülkeler: 
- Küresel gayri safi hasılanın yüzde 85’ini 
- Dünya nüfusunun yüzde 66’sını
- Uluslararası ticaretin yüzde 75’ini
- Uluslararası yatırımın yüzde 80’ini temsil ediyor. 
G20 zirveleri, küresel ekonominin yanı sıra kalkınma, iklim değişikliği, enerji, sağlık, göç ve terör gibi konuları da masaya yatırıyor. 
4) Bu yılın konu başlıkları neler?
2017’de Almanya’daki zirvede yolsuzluk, kara para aklama, vergi kaçırılması gibi konulara odaklanan liderler 2018’de Arjantin’de “adil ve sürdürülebilir kalkınma” başlığını masaya yatırmıştı. 
Bu yıl zirvenin sekiz ana konu başlığı ise şöyle sıralanıyor: Küresel ekonomi, ticaret ve yatırım, inovasyon, istihdam, kadının güçlendirilmesi, çevre ve enerji. 
Alt başlıklara baktığımızda ise, küresel eşitsizlik, yaşlanan nüfus, gelişmekte olan ülkeler için “Evrensel Sağlık Koruma Programı”, sürdürülebilir kalkınma için “Kaliteli Altyapı Yatırımları”, ticaret ve dijital ekonomi arasında bir arayüz oluşturulması, Dünya Ticaret Örgütü’nde yapılacak reformlar, yapay zeka, eşyaların interneti gibi teknolojiler, Toplum (Society) 5.0, denizlerdeki plastik kirliliği, kız çocuklarının teknoloji, mühendislik, fen bilimleri ve matematik alanında alacakları eğitimin güçlendirilmesi, ücretlerdeki cinsiyet eşitsizliği gibi konular iki günlük zirvede tartışılacak. 
5) Kritik ikili görüşmeler 
ABD Başkanı Donald Trump’ın göreve gelmesinden bu yana geçen iki buçuk yılda ticaret savaşı gerginliğinin gündemden hiç inmemesi nedeniyle Trump ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile yapacağı ikili görüşme tüm dünyanın odağında. 
G20 zirvesi dolayısıyla Japonya’da bulunan Trump, basına yaptığı açıklamada Eğer bir anlaşma olmazsa, bu sağlanamadığı takdirde, ben ilave vergiler, çok önemli vergiler uygulayacağım” ifadesini kullandı. Trump, Çin'den gelen mallara anlaşma sağlanamaması halinde yüzde 10 ilave vergi getirmeyi planladığını söyledi.
ABD Başkanı Trump ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, 2017'de Pekin'de bir araya gelmişti / Fotoğraf: Reuters 
ABD, Çin'i haksız rekabetle suçlayarak, 250 milyar dolar değerindeki Çin ürününe vergi getirmiş, Pekin yönetimi de buna karşılık 110 milyar dolar değerindeki Amerikan ürününe gümrük vergisi uygulamaya başlamıştı. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi ABD'yi "Ekonomi tarihindeki en büyük ticaret savaşını başlatmakla" suçlamıştı. 
Trump, son görüşmesini Erdoğan ile yapacak
Türkiye ise Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Trump’ın yapacağı görüşmeye odaklanacak.
ABD’nin itirazlarına rağmen Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı ve temmuzda Türkiye’ye getirilmesi beklenen hava savunma sistemi S-400’lerin iki ülke arasında neden olduğu gerginlikten bir sonuç çıkıp çıkmayacağı en fazla merak edilen konu. 
NTV’nin Washington temsilcisi Hüseyin Günay’ın ulaştığı bilgiye göre iki lider 29 Haziran Cumartesi, Türkiye saati ile sabah 07:00’de görüşecek. Trump’ın G20’deki son görüşmesi Erdoğan’la olacak ve zaman sınırlaması olmayacak. 



Kaynaklar: Trump, Azerbaycan ve bazı Orta Asya ülkelerini İbrahim Anlaşmaları’na dahil etmek istiyor

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 15 Eylül 2020'de Washington'da İbrahim Anlaşmaları’nın imzalanmasının ardından ABD Başkanı Donald Trump ile birlikte (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 15 Eylül 2020'de Washington'da İbrahim Anlaşmaları’nın imzalanmasının ardından ABD Başkanı Donald Trump ile birlikte (Reuters)
TT

Kaynaklar: Trump, Azerbaycan ve bazı Orta Asya ülkelerini İbrahim Anlaşmaları’na dahil etmek istiyor

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 15 Eylül 2020'de Washington'da İbrahim Anlaşmaları’nın imzalanmasının ardından ABD Başkanı Donald Trump ile birlikte (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 15 Eylül 2020'de Washington'da İbrahim Anlaşmaları’nın imzalanmasının ardından ABD Başkanı Donald Trump ile birlikte (Reuters)

Reuters’a konuşan bilgi sahibi beş kaynak, ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin, Azerbaycan ve Orta Asya'daki bazı müttefiklerini İbrahim Anlaşmaları’na dahil etme olasılığını aktif olarak müzakere ettiğini ve bununla mevcut İsrail ile ilişkileri güçlendirmeyi umduğunu bildirdi.

Trump'ın ilk başkanlık döneminde, 2020 ve 2021 yıllarında imzalanan İbrahim Anlaşmaları uyarınca, Müslüman çoğunluğa sahip dört ülke, ABD'nin arabuluculuğuyla İsrail ile diplomatik ilişkilerini normalleştirmeyi kabul etti.

Kimliklerinin açıklanmamasını isteyen kaynaklar, Azerbaycan ve bazı Orta Asya ülkelerinin İsrail ile zaten uzun süredir ilişki içinde olduğunu belirtti. Bu da, anlaşmaların bu ülkeleri de kapsayacak şekilde genişletilmesinin büyük ölçüde sembolik bir adım olacağı, ticaret ve askeri iş birliği gibi alanlarda ilişkilerin güçlendirilmesine odaklanılacağı anlamına geliyor.

Gazze Şeridi'nde artan vefat sayısı, bölgeye yardım girişinin engellenmesi ve İsrail'in askeri operasyonları nedeniyle bölgede yaşanan kıtlık, Arap öfkesini daha da artırdı. Bu durum, İbrahim Anlaşmaları’na daha fazla Müslüman çoğunluklu ülke ekleme çabalarının aksamasını beraberinde getirdi.

Gazze Şeridi’ndeki sağlık yetkilileri, Gazze savaşının on binlerce kadın ve çocuk dahil olmak üzere 60 binden fazla kişinin hayatına mal olduğunu ve bunun dünya çapında öfkeye yol açtığını belirtti. Kanada, Fransa ve Birleşik Krallık son zamanlarda bağımsız bir Filistin devletini tanıma niyetlerini açıkladı.

Üç kaynak, diğer bir ana anlaşmazlık noktasının Azerbaycan'ın komşusu Ermenistan ile olan çatışması olduğunu söyledi. Trump yönetimi, Kafkasya bölgesinde bulunan iki ülke arasındaki barış anlaşmasını İbrahim Anlaşmaları’na katılmak için ön koşul olarak görüyor.

Trump yönetimi yetkilileri, anlaşmaya katılabilecek birkaç ülkenin adını kamuoyuna açıklarken, kaynaklar Azerbaycan'a odaklanan görüşmelerin en organize ve ciddi olanlar arasında olduğunu belirtti. İki kaynak, birkaç ay hatta birkaç hafta içinde bir anlaşmaya varılabileceğini söyledi.

Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, mart ayında Azerbaycan'ın başkenti Bakü'ye giderek Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile görüştü. Üç kaynak, Witkoff'un en önemli yardımcılarından biri olan Aryeh Lightstone'un bahar aylarında Aliyev ile bir araya gelerek İbrahim Anlaşmaları’nı görüştüğünü belirtti.

Şarku'l Avsat'ın Reuters'ten aktardığına göre aynı kaynaklar, bu görüşmeler kapsamında Azerbaycanlı yetkililerin komşu Kazakistan da dahil olmak üzere Orta Asya ülkelerindeki muhataplarıyla temasa geçerek, İbrahim Anlaşmaları'nın kapsamının genişletilmesine ne kadar ilgi duyduklarını ölçtüler.

Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan, Tacikistan ve Kırgızistan'ı içeren Orta Asya'da diğer hangi ülkelerle iletişime geçildiği henüz belli değil.

ABD Dışişleri Bakanlığı, yorum istendiğinde belirli ülkelere değinmedi, ancak anlaşmaların kapsamının genişletilmesinin Trump'ın ana hedeflerinden biri olduğunu bildirdi. Bir ABD'li yetkili, “Daha fazla ülkeyi dahil etmek için çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.

Azerbaycan hükümeti ise yorum yapmaktan kaçındı. Beyaz Saray, İsrail Dışişleri Bakanlığı ve Kazakistan'ın Washington Büyükelçiliği de yorum taleplerine yanıt vermedi.