Nesli tükenmekte olan siyah gergedan İngiltere’den Afrika’ya götürülürken uçakta öldü

Siyah gergedanların boynuzu Çin ve Vietnam'da geleneksel ilaçlar için kullanılıyor. Fotoğraf: The Independent
Siyah gergedanların boynuzu Çin ve Vietnam'da geleneksel ilaçlar için kullanılıyor. Fotoğraf: The Independent
TT

Nesli tükenmekte olan siyah gergedan İngiltere’den Afrika’ya götürülürken uçakta öldü

Siyah gergedanların boynuzu Çin ve Vietnam'da geleneksel ilaçlar için kullanılıyor. Fotoğraf: The Independent
Siyah gergedanların boynuzu Çin ve Vietnam'da geleneksel ilaçlar için kullanılıyor. Fotoğraf: The Independent

Nadir görülen bir siyah gergedan İngiltere’nin Kent şehrinden Afrika’ya yapılan 8 bin km’lik uçuşta öldü. Gergedan Afrika’ya vardığında vahşi doğaya salınacaktı.
17 yaşındaki erkek gergedan Zambezi, Aspinall Vakfı’nın kontrolündeki hayvan barınağında doğup büyüdü. Öldüğünde tehlike altındaki nüfusu artırmak için süregelen koruma çabalarının bir parçası olarak Tanzanya'ya götürülüyordu.
Independent Türkçe'nin haberine göre Zambezi’ye ayrıca serbest bırakılacağı bölgeyle ilgilenen Grumeti Vakfı’ndan deneyimli veterinerlerin bulunduğu bir ekip de eşlik ediyordu.
Aspinall Vakfı’nın yöneticisi Damian Aspinall, “Ölüm sebebini henüz bilmiyoruz. Kaybıyla şoka uğradık ve harap olduk” dedi.
Aspinall, Zambezi’nin ölümünü “alınacak dersler olup olmadığını görmek için” soruşturduğunu belirtti.
Gergedanın taşınması kararını savunan vakfa göre esaret altında doğan siyah gergedanların Afrika'ya gönderilme uygulaması güvenli ve giderek de yaygınlaşıyor.
“Aspinall Vakfı daha önce başarılı bir şekilde 8 siyah gergedanı ana vatanlarına teslim etti” diyen Aspinall, sözlerini şöyle sürdürdü:
Dünya çapındaki diğer organizasyonlar da 19 siyah gergedanı başarıyla nakletti.
Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) siyah gergedanları “yüksek tehlike altında” diye nitelendiriyor.
Türün nüfusu 20. yüzyılda Avrupalı ​​avcıların ve yerleşimcilerin etkisiyle ciddi biçimde azaldı.
WWF'ye göre 1960-1995 yıllarında sayıları yüzde 98 oranında azalan siyah gergedanlar böylece yok olmaya yaklaştı.
Çeşitli çabalar sonucunda türün sayısı 5 bin ila 5 bin 500’e ulaşsa da habitat kaybı ve kaçak avlanma tehdidi hala sürüyor. Siyah gergedanın boynuzu geleneksel ilaçlar için kullanıldığı Çin ve Vietnam'da ucuz fiyatlarla satılıyor.
Beyaz gergedanlardan daha küçük olan tür dudaklarının kare değil, sivri uçlu olmasıyla ayırt ediliyor.
Aspinall Vakfı Zambezi'yi Afrika’ya götürme kararını 26 Haziran'da Facebook hesabında duyurmuştu.
Vakfın kurucusu Aspinall de hayvanın ölümünden sonra nesli tükenmekte olan türleri doğal yaşam alanlarındaki korunaklı bölgelere götürmeye devam edeceğini açıkladı.
“Genel olarak, epey başarılıydık” diyen Aspinall sözlerini şöyle noktaladı:
Bu hayvanların esaret altında kalmaması gerektiğine inanıyorum. Uzun vadeli hedefimiz tüm hayvanat bahçelerini kapatmak. Kapatamazsak da bu kurumların hayvanları korumaya çalıştığını görmek istiyoruz.



E-yakıt devrimi kapıda: Uçaklar yakın gelecekte havayla çalışabilir

Havayla çalışan uçaklar gelecekte yakınınızdaki bir havalimanına gelebilir (Unsplash)
Havayla çalışan uçaklar gelecekte yakınınızdaki bir havalimanına gelebilir (Unsplash)
TT

E-yakıt devrimi kapıda: Uçaklar yakın gelecekte havayla çalışabilir

Havayla çalışan uçaklar gelecekte yakınınızdaki bir havalimanına gelebilir (Unsplash)
Havayla çalışan uçaklar gelecekte yakınınızdaki bir havalimanına gelebilir (Unsplash)

Uçakların sadece havadan yakıt alması bilimkurgu gibi gelse de çok da uzak olmayan bir gelecekte bu bilimsel bir gerçeğe dönüşebilir.

Nasıl mı? E-yakıt veya "elektrikten üretilen sıvı" yakıt diye adlandırılan üçüncü nesil sürdürülebilir havacılık yakıtı (sustainable aviation fuel / SAF) sayesinde.

Uzmanlar, bu teknolojinin aslında şaşırtıcı derecede basit olduğunu söylüyor. Havacılık endüstrisinin aşması gereken en büyük engel ise maliyet.

Avrupa Hava Emniyeti Ajansı'na göre e-yakıtların tonu 8 bin 720 dolar, biyolojik bazlı SAF'in tonu 2 bin 365 dolar ve geleneksel jet yakıtının tonu 830 dolar.

Aether Fuels CEO'su Conor Madigan, e-yakıtın atmosferdeki veya endüstriyel emisyonlardan elde edilen karbondioksitin (CO2) doğrudan elektroliz yoluyla veya hidrojenle birleştirilerek karbonmonoksite (CO) dönüştürülmesiyle üretildiğini açıklıyor.

fghyju
Aether Fuels CEO'su Conor Madigan, havadan jet yakıtı üretmenin arkasındaki bilimin aslında epey basit olduğunu açıklıyor (Aether Fuels)

Daha sonra karbondioksit ve hidrojen birleştirilerek çeşitli hidrokarbon bileşikleri oluşturulabiliyor ve bunlar rafine edilerek jet yakıtına dönüştürülebiliyor.

Sustainable Aviation CEO'su Duncan McCourt, yakıldığında karbon saldığını belirtiyor. Bu, üretiminde yenilenebilir enerji santrali kullanılırsa tamamen net sıfır olduğu anlamına geliyor. Ayrıca biyolojik kaynaklı SAF'ten farklı olarak hammadde sınırlamaları ve arazi kullanımı sorunları da sözkonusu değil.

The Independent'a konuşan McCourt, "ticari seviyeye ölçeklendirmenin ve bunu makul bir maliyetle yapmanın" engel teşkil ettiğini söylüyor.

Madigan daha ayrıntılı bir şekilde, e-yakıt tesislerinin maliyetinin "yüksek olduğunu ve mevcut politikalar kapsamında gereken türde hidrojenin kıtlığının projeleri daha küçük ölçekli operasyonlarla sınırladığını" açıklıyor.

Bunun "maliyet verimliliğinin düşmesine ve kabul edilebilir sermaye getirisi elde etmek için çok yüksek fiyatlara yol açtığını" ifade ediyor.

Madigan şöyle devam ediyor:

CO2 artı H2 yakıtlarını teşvik eden politikaların olduğu sadece iki pazar var (Birleşik Krallık ve AB) ve bunlar sadece atık hidrojen veya yeşil hidrojenin kullanımına izin veriyor. Birçok şirket sermaye harcamalarını azaltmanın yollarını arıyor ancak çoğu yaklaşım bu süreçte verimlilikten ödün veriyor.

Madigan, atmosferden CO2 yakalamanın "çok fazla enerji gerektirdiğini ve dolayısıyla çok pahalı" olduğunu ancak bu sorunun yakıt fiyatına daha az etki ettiğini söylüyor.

Peki çözüm ne?

Bu kısmen politikacıların elinde.

McCourt "Hidrojen üretmek ve karbonu büyük ölçekte yakalamak için gereken enerjinin maliyeti, başlıca zorluklardan biri" diyor.

Bu sorunun üstesinden gelmek için kayda değer yatırımlar ve destekleyici hükümet politikalarına ihtiyaç var.

Peki havacılık endüstrisi "havadan yakıt"ı benimseyecek mi? Birkaç havayolu şirketi uçuşları için alternatif yakıtlar denediğinden, bu olası görünüyor.

Virgin Atlantic 2023'te Heathrow'dan New York'a yemeklik yağla çalışan bir Boeing 787 Dreamliner uçurdu ve United, Emirates ve British Airways gibi havayolu şirketleri de SAF kullandı.

Independent Türkçe