Trump'ın İran'a müdahale yetkisi Kongre'de tartışma konusu

ABD Başkanı Donald Trump’ın Tahran’ın tehditlerine ve provokasyonlarına karşı uyguladığı yaptırım politikası Kongre'de tartışma konusu olmaya devam ediyor.
ABD Senatosu, geçtiğimiz hafta herhangi bir askeri müdahale olmadan önce Trump’ın Kongre'nin onayını almasını gerektiren yasa değişikliği için yapılan oylamada 60 oy alma konusunda başarısız oldu. Karar çoğunluk tarafından desteklenmesine rağmen, Başkanlık vetosunu kırmayı başaramadı.
ABD’de hakim olan görüşe göre, muhalefetteki Demokratlar, Trump’ın kararlarını ve politikalarını engellemenin yanı sıra Cumhuriyetçilerden de oy almak için çalışıyor. Demokrat Parti, Trump yönetiminin İran’a karşı askeri harekat başlatmayı planladığı ve saldırıyı haklı çıkarmak için tüm yasal güçlerin kullanımına başvuracağı yönündeki endişeleri nedeniyle birkaç Cumhuriyetçi üyeyi desteklemeye devam ediyor.
Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve ABD'nin İran Özel Temsilcisi Brian Hook Kongre'de, herhangi bir eylemin ABD yasaları ile tutarlı olacağına dair güvence veriyorlar. Ancak İran’a saldırmanın yasal gerekçeleri konusunda doğrudan eleştirilerin hedefindeler.
Burada konuşulacak şey 11 Eylül saldırılarından sonra El Kaide ve İran ile bağlantı kurma girişimi kapsamında 2001 yılında çıkarılan kanunun kullanılması ihtimali. Bu ihtimal kapsamında ise Trump, savaşın uzun sürmeyeceği ve ABD kara kuvvetlerinin konuşlandırılmayacağına dair güvenceler veriyor.
Trump’ın İran’ın ya da bölgedeki uzantılarının ABD güçlerine ya da çıkarlarına karşı saldırı hazırlığında olduğuna dair istihbarat alındığını bildirmesinin ardından ABD ile İran arasında askeri çatışmanın patlak verebileceğine dair endişeler arttı.
Ayrıca Washington, Hürmüz Boğazı yakınlarındaki petrol tankerine yapılan saldırılar ve ABD uçağının uluslararası hava sahasında düşürülmesinden Tahran’ı suçladı. Uçağın düşürülmesine karşılık verilen saldırı emri Trump tarafından iptal edilmesine rağmen ABD yönetimi hala saldırı için yasal dayanak oluşturma amacıyla suçlamalarına devam ediyor.
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), El Kaide saldırılarına karşılık vermek için yürürlüğe giren 2001 yasasını kullanmak isteyen Trump yönetimini hedef alan Demokrat Parti'nin iddialarını reddetti.
Pentagon, El Kaide ve İran arasında bağların olduğunu reddetmiyor ancak bazı taraflar bu durumunun yetersiz ve askeri harekatın nedeni olarak kabul edilemeyeceğini düşünüyor.
Pentagon sözcüsü Albay Rebecca Rebarich yaptığı açıklamada, Bakanlığ'ın 2001 yasasının İran aleyhine kullanılabilme imkanının olduğuna inanmadığını söyledi.
Ancak bu güvenceler, Demokratların Trump yönetimine karşı kışkırtmalarına devam etmesini engellemedi. Irak işgaline izin veren 2002 yasasını kullanma olasılığı yakın zamanda artırıldı. Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi Başkanı Eliott Engel, Dışişleri Bakanlığı'ndan bu yasanın uygulanabilir olup olmadığını açıklamasını talep etti.
Dışişleri Bakanlığı’ndaki Yasama İşleri Bürosu, ABD yönetiminin şimdiye kadar istikrarlı ve demokratik bir Irak devletinin kurulması amacıyla terörle mücadele güçlerine katılan müttefik güçler ve ABD kuvvetlerinin savunması için hangi yasaların kullanılacağının henüz belirlenmediğini bildirdi. Bu yasalara, Trump yönetiminin gelecekte İran'a karşı askeri harekat için kullanması ihtimaline açık olduğunu belirtilerek tepki gösterildi.
Saldırı kararı, Trump’ın Silahlı Kuvvetler Başkanı ve anayasal olarak ABD çıkarlarını korumakla sorumlu olan kişi sıfatıyla alınabilir. Yasal yetkiler Başkan'ı bu kararı alırken Kongre'ye bağlı kılmıyor.
Tansiyon düşebilir
Bu dönemde kimse ABD ile İran arasında hızlı bir gelişme beklemiyor. Uçurumun kenarında oynama politikası, İran rejiminin istediğini elde etmek için garanti sonuçlar vermiyor. Uyarılar, Tahran'ın tırmanışa doğru ilerleyerek Trump yönetimi tarafından kurulan gerçek bir tuzağa düşmesine neden olabilir.
Nükleer anlaşmayı imzalayan taraflar arasındaki uzaklaşma hızı arttı. Avrupalılar, Tahran'ın bölgede yarattığı krizi çözmeden önce kendileri ile finansal ve ticari değişim mekanizması aktivasyonunun dondurulduğunu açıkladı. Herhangi bir İran askeri saldırısı veya eylemi, ABD yaptırımlarının etkisi üzerindeki şikayetleri ile yüzleşmede, İran’a sempati duymak yerine onu kınamak için bir sebep sunabilir.
Öte yandan, Trump yönetimi siyasi olarak rahat ve İran aleyhindeki herhangi bir eylemi haklı göstermek için hazır görünüyor. İran’a karşı askeri harekatı kapsayacak hazır yasalara izin verilmesi, Clinton dönemindeki Bosna savaşına müdahale izninden, 2001’de El Kaide’ye ve 2002’de Irak’ın işgaline karşı savaşın yanı sıra 2011 yılında Başkan Obama döneminde Libya’da Hava Müdahale İzin Yasası’na kadar uzanıyor.
Bu yasa, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in kimyasal silahlarının kullanımından sonra 2017 ve 2018 yıllarında Suriye'ye yönelik füze saldırılarını haklı çıkarmak için Trump tarafından kabul edilen ile aynı yasa.

Avustralya Savunma Sanayii Bakanı Pat Conroy bugün yaptığı açıklamada, Avustralya'nın herhangi bir çatışmaya asker gönderip göndermeme konusunda zamanı gelince karar vereceğini söyledi. Bu açıklama, ABD Savunma Bakanlığı'nın (Pentagon) müttefikinden, ABD ile Çin arasında Tayvan konusunda bir savaş çıkması durumunda oynayacağı rolü netleştirmesini istediği yönündeki bir habere yanıt niteliğindeydi.

Conroy, Avustralya Yayın Kurumu’na (Australian Broadcasting Corporation – ABC) verdiği demeçte, “Avustralya egemenliğine öncelik verir… Biz varsayımları tartışmayız” ifadelerini kullandı. Şarku’l Avsat’ın Reuters’tan aktardığına göre Conroy, “Avustralya birliklerini herhangi bir çatışmaya gönderme kararı hükümet tarafından önceden değil, o anda verilecektir” dedi.

Financial Times dün, Pentagon Savunma Politikaları Müsteşarı Elbridge Colby'nin Avustralyalı ve Japon savunma yetkililerini, ABD Tayvan'ın savunması için mutlak garantiler sunmasa da, Tayvan'la ilgili bir çatışma durumunda nasıl bir rol oynayacaklarını netleştirmeye çağırdığını bildirdi.

Colby X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, Pentagon’un Başkan Donald Trump'ın caydırıcılığı yeniden tesis etme ve güç yoluyla barışı sağlama yönündeki ‘Önce Amerika’ politikasını uygulamaya odaklandığını ve bunun da ‘müttefikleri savunma harcamalarını ve ortak savunmamızla ilgili diğer çabaları arttırmaya teşvik etmeyi’ içerdiğini belirtti.

Çin, demokratik bir yönetime sahip olan Tayvan'ın kendi topraklarının bir parçası olduğunu söylüyor ve Tayvan'ı kontrolü altına almak için güç kullanmayı göz ardı etmiyor. Tayvan Devlet Başkanı Lai Ching-tei ise bunu reddederek adanın geleceğinin yalnızca kendi halkı tarafından belirleneceğini vurguluyor.

Avustralya ve ABD arasında 19 ülkeden 30 bin askerin katılımıyla düzenlenen en büyük ortak askeri tatbikat bugün Sidney Limanı'nda başladı.

Conroy, Avustralya'nın Çin'in özellikle nükleer ve konvansiyonel cephaneliği ile ilgili olarak askeri yığınak yapmasından duyduğu endişeyi dile getirdi. Conroy, ülkesinin Hint-Pasifik bölgesinde hiçbir ülkenin tek başına hakimiyet kurmaması için bir denge kurmaya çalıştığını söyledi.

fgthyju — *Avustralya Başbakanı Anthony Albanese'nin bugün Şanghay'da Trip.com'u ziyareti sırasında Avustralya ve Çin bayrakları (EPA)*

Conroy, Pasifik Adaları’na atıfta bulunarak şunları söyledi: “Çin bölgede bir askeri üs arayışında ve biz de bölgede tercih edilen kilit güvenlik ortağı olmak için çok çalışıyoruz. Çünkü orada bir Çin üssünün bulunmasının Avustralya'nın çıkarına olduğuna inanmıyoruz.”

Bu hafta Çin liderleriyle bir araya gelecek olan Başbakan Anthony Albanese'nin gündeminde güvenlik konusunun olması bekleniyor. Albanese, altı günlük bir ziyaret için dün Şanghay'a geldi.

ABD, Avustralya'nın başlıca güvenlik müttefiki. Avustralya yabancı üslere izin vermese de ABD ordusu, 2027'den itibaren Batı Avustralya limanında ABD Virginia sınıfı denizaltılara ev sahipliği yapacak olan Avustralya üslerindeki periyodik varlığını ve yakıt depolarını arttırıyor. Analistler bu üslerin Tayvan'la ilgili herhangi bir çatışmada ABD kuvvetlerinin desteklenmesinde kilit rol oynayacağını ifade ediyor.

Trump'ın İran'a müdahale yetkisi Kongre'de tartışma konusu