Sudan'da anlaşma Pazartesi günü imzalanacak

Sudan'da anlaşma Pazartesi günü imzalanacak
TT

Sudan'da anlaşma Pazartesi günü imzalanacak

Sudan'da anlaşma Pazartesi günü imzalanacak

Binlerce Sudanlı bugün erken saatlerden itibaren başta Hartum olmak üzere çok sayıda şehirde Askeri Geçiş Konseyi (AGK) ile halk hareketlerine öncülük eden Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri’nin (ÖDBG) ‘yetki paylaşımı’ konusunda anlaşmaya varmasını kutladı. Geçiş aşamasının 3 yıl 3 ay sürmesi bekleniyor. Geçiş parlamentosunun kurulması ise 3 ay ertelendi.
Anlaşmanın resmi olarak Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, Afrika Birliği (AfB) Müzakere Başkanı, bazı bölge liderleri, Avrupa Birliği (AB), Troyka üyeleri (ABD, Norveç, İngiltere) ve Birleşmiş Milletler (BM) temsilcilerinin huzurunda önümüzdeki Pazartesi günü imzalanması bekleniyor.
AfB’yi temsil eden Muhammed el- Hasan Lebbat, gazetecilere yaptığı açıklamada iki tarafın başkent Hartum’da iki gün süren müzakereler sonucunda sivil ve askeri yetkililer arasında 3 yıl süreyle dönüşümlü bir yönetim komisyonu kurma konusunda anlaştıklarını bildirdi. İki taraf ayrıca Başbakan liderliğinde, bağımsız ulusal yetkililer hükümeti olarak isimlendirilen sivil bir yönetim kurma ve ülkenin geçtiğimiz haftalarda yaşanan çeşitli şiddet olaylarının şeffaf ve bağımsız bir şekilde soruşturulmasını sağlama konusunda da anlaştı.
Lebbat’a göre AGK ve muhalefet,yasama meclisini kurmayı ise 3 ay erteleme kararı verdi.
Anlaşmaya göre yönetim komisyonunun, askeri geçmişi olan bir sivilin yanı sıra eşit şartlarda 5+5 olmak üzere toplamda 11 kişiden oluşması gerekiyor. Anlaşmada AGK’nın silahlı hareketlerle müzakere ederek barışın sağlanmasına ayrılan ilk altı ay da dahil olmak üzere 21 ay ülkeyi yöneteceği belirtilirken ÖDBG söz konusu sürenin 18 ay olması gerektiğini savundu. Geçiş sürecinin ardından genel seçimler düzenlenmesi bekleniyor.
AGK Başkan Yardımcısı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti), Etiyopyalı arabulucunun ardından yaptığı basın açıklamasında “Tüm siyasi güçlere, silahlı hareketlere ve değişime katılan herkese bu anlaşmanın kapsamlı olacağı, kimseyi dışlamayacağı ve Sudan halkının tüm beklentilerinin devrimle özdeşleşeceği konusunda güvence vermek istiyoruz” dedi. Afrikalı, Etiyopyalı, Suudi Arabistanlı, BAE’li, ABD’li ve İngiltereli temsilcilere teşekkür etti. Daklu ayrıca tüm Sudanlılar arasında güvenli, demokratik ve istikrarlı bir vatan için fikir birliğine varılması yönündeki umudunu da dile getirdi.
ÖDBG heyeti üyesi ve Ulusal Kongre Partisi Başkanı Ömer Yusuf ed-Dakir, Sudan halkını selamlayarak şehitlere Allah’tan rahmet diledi. Dakir, “Gelecekteki geçici hükümetin bir sonraki önceliği, barışın sağlanması için katillerin tespit edilmesi ve yargılanmasını sağlayan bağımsız ve şeffaf soruşturmaya odaklanmaktır” dedi.
Anlaşmaya varıldığının açıklanmasının ardından Sudan halkı büyük bir sevinç içinde, kitleler halinde, ‘sivil yönetim’ sloganları atarak sokaklara döküldü. Bu defa sokaklarda güvenlik güçleri yoktu.
Twitter’da ise kullanıcıların büyük bir çoğunluğu varılan anlaşma konusunda şüphe duyduklarına dair paylaşımlarda bulundu. Bazıları ise hayal kırıklığına uğradığını ifade etti.
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Sudan’daki tarafların anlaşmaya varmasını memnuniyetle karşıladı. Köklü bir anayasal düzen kurma çağrısında bulunuldu.
BAE Dış İlişkilerden Sorumlu Devlet Bakanı Enver Karkaş, Twitter hesabından yaptığı açıklamada “Gelecek vaat eden bir siyasi geçişi sağlayacak anlaşmaya varılmasından ötürü kardeş Sudan’ı tebrik ediyorum” ifadelerini kullandı.



Esed rejimi döneminde kaybolan mahkûmların çocuklarıyla ilgili davada hayır kuruluşlarının başkanları tutuklandı

Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
TT

Esed rejimi döneminde kaybolan mahkûmların çocuklarıyla ilgili davada hayır kuruluşlarının başkanları tutuklandı

Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)

Suriye Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ile koordinasyon halinde, Nada el-Gabra, Lema es-Savaf, Rana el-Baba ve devrik rejim döneminde gözaltına alınan ve kaybolan muhaliflerin kayıp çocuklarıyla ilgili dosyada yer alan diğer sanıkların tutuklandığını duyurdu. Kayıp Çocuklar Komitesi Sözcüsü, sanıklara yönelik tutuklama emrinin, çocukların aileleri ve yakınlarının kişisel iddiaları ve açılan davalar üzerine Şam Savcılığı tarafından çıkarıldığını bildirdi.

Kayıp Çocuklar Komitesi Sözcüsü Samir el-Kirbi Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Şam'daki Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi'ni yöneten Nada el-Gabra ve Lema es-Savaf ile Şam'daki el-Mubarrah Yetim Sponsorluk Derneği'ni yöneten Rana Muvaffak el-Baba'nın, ‘Şam Cumhuriyet Savcılığı tarafından çıkarılan bir tutuklama emrine göre, kaybolan çocukların dosyasının saklanmasına karışan diğer sanıklarla birlikte tutuklandığını’ belirtti.

El-Kirbi bu önlemin, önceki dönemlerde mahkûmların çocuklarının kaybolmasıyla ilgili davalara karıştıkları yönündeki suçlamaların arka planında geldiğini söyledi. El-Kirbi, “Resmi ve sivil makamların yanı sıra konuyla ilgili herhangi bir bilgiye sahip olan herkesi, bu çocukların akıbetini aydınlatmak ve haklarını güvence altına almak için soruşturma komitesiyle iş birliği yapmaya çağırıyoruz” dedi.

Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, çocukların dosyasıyla ilgili bir dizi kişi tutuklandı ve bu kişiler, ‘çocukların akıbetiyle ilgili olası suiistimal ve ihlallere karıştıklarından şüphelenildiği için resmi soruşturma altına alındı.’ Söz konusu adımlar, Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı’nın 2025 tarihli ve 1806 sayılı kararı uyarınca, bu dosyayı araştırmak ve çocukların akıbetini takip etmek üzere özel bir komite oluşturulmasını takiben atıldı.

3 bin 700 çocuk yetimhanelere yerleştirildi

İnsan hakları örgütleri ve medya raporları, eski rejime muhalif mahkûmların Şam'daki yetimhanelere veya çocuk esirgeme kurumlarına yönlendirilen 3 bin 700 çocuğu olduğunu gösteriyor. Esed'in devrilmesi ve kaçışından sonra yayınlanan gizli Suriye istihbarat belgelerine göre, yaklaşık 400 çocuk tutukluluk yılları boyunca muhaliflerin ailelerinden ayrılarak Şam'daki Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi, Daru’r Rahme Yetimhanesi ve Çocuk Köyleri de dahil olmak üzere dört yetimhaneye yerleştirildi.

 Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi (SANA)

Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi (SANA)

Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi bir televizyon röportajında, eski rejimin yıkılmasından önce 2015-2024 yılları arasında 27 çocuğun kendisiyle birlikte yetimhanede kaldığını ve güvenlik güçlerinin bu çocukları gizli notlarla şube mahzenlerinden yetimhaneye gönderdiğini itiraf etti. Güvenlik güçleri bu çocukları gizli emirlerle yetimhaneye gönderiyor, isimlerini değiştiriyor ve Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı'ndan yazılı onay almadıkça kimsenin onları ziyaret etmesine izin vermiyordu.

Esma Esed yetimlerle ilgilenmek üzere Şam kırsalındaki SOS Çocuk Köyleri’ni ziyaret etti. (SANA)Esma Esed yetimlerle ilgilenmek üzere Şam kırsalındaki SOS Çocuk Köyleri’ni ziyaret etti. (SANA)

Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi Müdürü Meys Acib bir televizyon kanalında yayınlanan açıklamalarında, kompleksin geçmişte özel durumları olan çocukları kabul ettiğini ve devrik Devlet Başkanı’nın eşi Esma Esed'in bu çocukların dosyalarını bizzat takip ettiğini itiraf etti. Öte yandan SOS Çocuk Köyleri yetkilileri de 2014-2018 yılları arasında resmî belge ve kayıtları olmayan 139 çocuğu kabul ettiğini ve bunların çoğunu Esed'in yetkililerine iade ettiğini ve o dönemde bakanlıktan bu tür vakaların gönderilmemesini istediğini kabul etti.

Samir el-Kirbi, çocukların akıbetinin belirlenmesi ve halen hayatta olup olmadıkları ya da toplu mezarlara gömülüp gömülmedikleri konusunda, bu çocuklar için özel toplu mezarların varlığının söz konusu olmadığını vurguladı. El-Kirbi, “Bugüne kadar yaptığımız dikkatli araştırma ve incelemeler sonucunda çocuklar için toplu mezarların varlığına rastlamadık, ancak bu çocukların yetimhanelere ve çocuk derneklerine yönlendirildiğini kanıtlayan belge ve kanıtlara sahibiz. Kayıp Çocuklar Komitesi, gerçeği ortaya çıkarmak ve çocukların ailelerine ve yakınlarına adalet sağlamak amacıyla bu dosyaları ilgili bakanlıklarla paylaşıyor” ifadelerini kullandı.

 Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) Suriye'de Çocuklara Yönelik İhlallere İlişkin 13’üncü Yıllık Raporu, Kasım 2024Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) Suriye'de Çocuklara Yönelik İhlallere İlişkin 13’üncü Yıllık Raporu, Kasım 2024

Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), Mart 2011'den bu yana Suriye'de Esed rejimi tarafından en az 23 bin çocuğun öldürüldüğünü, bunlardan 190'ının işkence altında hayatını kaybettiğini ve 5 bin 200 çocuğun da zorla kaybedildiğini belgeledi.

Sosyal İşler ve Çalışma Bakanı Hind Kabavat tarafından kurulan Kayıp Çocuklar Komitesi'nde Adalet, İçişleri ve Vakıflar bakanlıklarından birer temsilci ile devrik rejim döneminde kaybolan kişiler ve mahkûmlar konusunda çalışan sivil derneklerin başkanları yer alıyor.