​BM uzmanları, İran’da tutuklanan aktivistler konusunda endişeli

Birleşmiş Milletler’de görevli insan hakları uzmanları, İran yönetiminin insan hakları aktivistlerini alıkoymasına ve bu aktivistlerden bazılarının kanser ve benzeri hastalıklardan muzdarip olmasına rağmen gerekli sağlık hizmetlerini alamamasına yönelik derin endişelerini dile getirdi. Ayrıca uluslararası toplum tarafından defalarca yapılan çağrılara rağmen bu uygulamanın İran’da olağan hale geldiğini belirttiler.

Söz konusu uzmanlar arasında BM'nin Sağlık Konusundaki Özel Raportörü Dainius Puras, İnsan Hakları Savunucuları Üzerine Özel Raportör Michel Forst, BM Düşünce ve İfade Özgürlüğü Özel Raportörü David Kaye, Keyfi Gözaltı Çalışma Grubu Raportörü José Antonio Guevara Bermúdez, BM Terörizmle Mücadelede İnsan Haklarının Korunması ve Desteklenmesi Özel Raportörü Fionnuala D. Ni Aolain, Yargısız ve Keyfi İnfazlar Özel Raportörü Agnes Callamard, BM İşkence Özel Raportörü Nils Melzer ve BM İnsan Hakları Konseyi İran Özel Raportörü Cavid Rahman gibi isimler bulunuyor.

İran’ı hasta mahkumlara gerekli tedavinin sağlanması konusunda defalarca uyardıklarının altını çizen insan hakları uzmanları dün New York’ta yayınladıkları bildiride şu ifadeleri kullandı:

“Birkaç aydır İran hükümetine, cezaevlerinde bulunan tutuklu ve hükümlülerin fiziksel ve zihinsel sağlık durumlarıyla ilgili kaygılarımızı iletiyoruz. Hükümetin güvencelerine rağmen cezaevlerinde durum halen değişmedi. Hayati tehlikesi olan hastaların gerekli tedavi ve sağlık hizmetlerinden yararlandırılmadığı yönünde raporlar alıyoruz. Bu durumu endişeyle izliyoruz.”

BM uzmanları, nadir görülen bir kanser türü olan kemik kanseri olduğundan şüphelenilen insan hakları savunucusu Arash Sadeghi’nin durumuna özellikle dikkat çekerek sağlık durumunun oldukça endişe verici olduğunu dile getirdi. Arash Sadeghi’nin Ağustos 2015'te “devlet karşıtı propaganda yürütme, İran İslam Cumhuriyeti'nin kurucusuna hakaret ve yalan yayın yapmaktan”, 'İran Devrim Mahkemesi' tarafından 15 yıl hapis cezasına çarptırıldığını belirten uzmanlar, bu tür mahkumiyetlerin keyfi olduğunu savundu.

BM’ye bağlı insan hakları uzmanları, bazı gazeteciler ve yurt dışındaki hak savunucularıyla kurdukları temaslarda kendilerine İran'daki çok sayıda insan hakları ihlalleriyle ilgili bilgi verildiğini kaydetti.

Uzmanlar ayrıca Ahmed Rıza Celali ve Kamran Ghaderi’nin durumuyla ilgili de derin endişe duyduklarını dile getirdi. Yapılan açıklamada Avusturya ve İran çifte vatandaşı Ghaderi’nin casusluk yaptığı iddiasıyla on yıl hapis cezasına çarptırıldığı, bacağındaki  tümöre rağmen tedavisinin İranlı makamlar tarafından reddedildiği bilgisi yer aldı. İsveç-İran çifte vatandaşı olan İran doğumlu akademisyen Dr. Ahmet Rıza Celali ise “yeryüzünde yolsuzluğu yaymak” suçlamasıyla ölüm cezasına mahkum edildi. Evin Hapishanesi'nde bulunan Celali, tıbbi testlerde kansere yakalanmış olabileceğinin anlaşılmasına rağmen sağlık hizmetlerinden mahrum ediliyor.

Sadeghi, Ghaderi ve Celali’nin diğer bazı hastalıkları dolayısıyla tedavi gördüklerini belirten uzmanlar, tedavilerin uzun aralıklarla ve geç yapıldığı konusundaki endişelerini dile getirdi.

Uzmanlar, İran’daki cezaevlerinin aşırı kalabalık, yiyeceklerin pis ve hücrelerin kemirgen hayvan ve böceklerin istilası altında olduğunu kaydetti.

Son derece sağlıksız ve güvensiz bir ortamda tutulan mahkumların hayatlarının büyük bir risk altında olduğunu belirten uzmanlar, hükümet yetkililerine şu çağrıda bulundu:

“İnsan hakları savunucularının ve keyfi olarak gözaltında tutulduğu tespit edilen tüm diğer mahkumların yanı sıra İran’daki bazı gözaltı merkezlerinde keyfi olarak tutulan tüm kişilerin derhal serbest bırakılmasını talep ediyoruz.”