Irak: ABD güçleri ani bir kararla Anbar'dan çekildi

Irak güçleri tarafından Bağdat’ın kuzeyindeki Tarmiya ilçesinde dün düzenlenen operasyonda, DEAŞ ile bağlantılı olduğu şüphesiyle bir kişiyi gözaltına aldı (AFP)
Irak güçleri tarafından Bağdat’ın kuzeyindeki Tarmiya ilçesinde dün düzenlenen operasyonda, DEAŞ ile bağlantılı olduğu şüphesiyle bir kişiyi gözaltına aldı (AFP)
TT

Irak: ABD güçleri ani bir kararla Anbar'dan çekildi

Irak güçleri tarafından Bağdat’ın kuzeyindeki Tarmiya ilçesinde dün düzenlenen operasyonda, DEAŞ ile bağlantılı olduğu şüphesiyle bir kişiyi gözaltına aldı (AFP)
Irak güçleri tarafından Bağdat’ın kuzeyindeki Tarmiya ilçesinde dün düzenlenen operasyonda, DEAŞ ile bağlantılı olduğu şüphesiyle bir kişiyi gözaltına aldı (AFP)

Irak’ta ABD kuvvetleri ve polisie bağlı taktik alay güçlerinin Anbar iline bağlı Ratba ve Kaim ilçelerinden ani bir kararla çekildiği bildirildi.
Anbar İl Meclis Üyesi Kerim Hellal Kerbuli, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, ABD kuvvetleri ve Irak polisine bağlı taktik alay güçlerinin ani bir kararla Ratba ve Kaim ilçelerinden çekildiğini aktardı.
Kerbuli, “Çekilme tamamen ani bir kararla gerçekleşti ve sebeplerini bilmiyoruz. Bu çekilme, ses kayıtları nedeniyle hakkında soruşturma açılan Anbar Operasyon Komutanı Mahmud Felahi'nin Bağdat’ta gözaltında olduğu bir dönemde geldi. Bu durum, Ürdün-Irak-Suriye sınırında yer alan bu hassas bölgedeki askeri çabaların niteliğini büyük ölçüde etkiledi” diye konuştu.
Anbar Operasyon Komutanı Mahmud Felahi, Temmuz başında kendisine ait olduğu iddia edilen ses kayıtları nedeniyle hakkında açılan soruşturma kapsamında Bağdat’a çağrılmıştı. Söz konusu kayıtlarda Felahi’nin Irak kökenli bir CIA ajanına Haşdi Şabi’ye ait karargâhların koordinatlarını verdiği öne sürüldü.
"Bu durum DEAŞ'ı cesaretlendirebilir"
Kerbuli, açıklamasının devamında, “Bu bölgede yaşanan karışıklık nedeniyle yaklaşık iki haftadır hiçbir askeri operasyon yapılmadı. Bu durum fırsat kollayan DEAŞ’lılara cesaret verebilir” ifadesini kullandı.
ABD ve taktik güçlerin ani bir kararla çekilmesinin ardından Ratba halkının yaşadığı sıkıntıları dile getiren Kerbuli, “Söz konusu güçlerin çekilmesiyle beraber DEAŞ’lılar Ratba’da halkı tehdit eden bildiriler dağıtmaya başladı. Bildiride, bölge halkı, örgütün ilçeye girmesine yardım etmeleri için tehdit ediliyor” dedi.
Kerbuli, Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi’ye bölgedeki askeri birlikleri artırarak gerekli önlemleri alma çağrısında bulundu.
"ABD destediği olmadan taktik alayı bölgede duramaz"
Kerbuli, Anbar polisine bağlı taktik alayının neden çekildiği sorusuna, “Bölgede askeri istihbaratı, lojistik ve hava desteğini sunan ABD güçleriydi. Bu destek taktik alaylarına koruma sağlıyordu. Taktik alayı, bu destek olmaksızın bölgedeki engebeli ve geniş çöl arazilerinde kararlı bir şekilde duramaz” diye yanıt verdi.
Şarku’l Avsat’a konuşan Anbar İl Meclis Üyesi Azzal el-Fehdavi, konuyla ilgili şunları söyledi;
“ABD’nin teknik kuvvetleriyle birlikte Ratba’dan çekilen taktik alayı, mobil bir alay ve belirli bir mekana yerleşmez. Ancak bu çekilme sonrası bölgedeki uzman askeri birliklerin sayılarının artırılması gerekir. Zira büyük bir çoğunluğu çöl olan bölgede özel bir askeri desteğe ihtiyaç var. Acil durum alayının bölgenin güvenliğini sağlamak üzere çekilen güçlerin yerini aldığını görüyoruz. Yaşadıkları yerlerde yeniden bir sıkıntı yaşanmamasını ümit eden bölge sakinleri haklı bir endişe içindeler.”
Fehdavi, ayrıca DEAŞ’ın bölgedeki dengeleri değiştirecek bir operasyon yapma ihtimalini uzak bir ihtimal olarak değerlendirdiğini belirtti.
Öte yandan Irak ordusu ve Haşdi Şabi güçlerinin, geçtiğimiz Cumartesi sabah saatlerinde Tarmiya başta olmak üzere 'Bağdat Kuşağı' çinde yer alan bölgelerde DEAŞ hücrelerine yönelik başlattığı geniş kapsamlı operasyonlar sürüyor. Ortak Operasyonlar Komutanlığı’ndan önceki gün yapılan açıklamada, Bağdat Kuşağı içindeki bölgelerde başlatılan operasyon ile bölge halkına güven mesajı vermenin hedeflendiği belirtildi.
Irak’ın başkenti Bağdat’ı kuzey, batı ve güneybatıdan çevreleyen ve 'Bağdat Kuşağı' olarak bilinen mevki, Sünni aşiretlerin çoğunlukta olduğu altı bölgeden oluşuyor. Bunlar Latifiye, Taci, El Müşahide, El Tarmiya, Arap Cibur ve El Madain bölgeleri olarak biliniyor.



Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
TT

Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)

Hamas Hareketi ve İsrail’den müzakereciler Katar’ın başkenti Doha'da Gazze'de ateşkes konusunda dolaylı müzakerelere başlamaya hazırlanırken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ordusundan Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını istedi.

Netanyahu'nun adamları, cumartesi akşamı savaşı yönetmek için yapılan güvenlik toplantılarında yaşananları sızdırdılar. Toplantıda şiddetli tartışmalar, bağırışmalar ve masaya vurmalar yaşandığını söylediler. Ayrıca Başbakan’ın Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir'e Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını ve ateşkesin ilan edilmesi muhtemel görünen Washington ziyaretinden döndükten sonra kendisine sunması talimatı verdiğini aktardılar.

İsrailli analistler bu sızıntının amacına ilişkin farklı görüşlere sahipler. Bazıları, bunun sadece ‘Hamas liderliğine Doha turunda önerileri kabul etmesi için son anda baskı yapmayı amaçladığını’ bazıları ise Netanyahu'nun ‘hükümetin kendisine Gazze'yi işgal etmesi ve Filistinlilere karşı şiddetli operasyonlarının dozunu artırması için baskı uyguladığını sızdıran ordu kademesine öfkesini göstermeyi amaçladığını’ söylediler.

Üçüncü bir analist grubu ise bu gidişatın ‘hükümetin ateşkesi reddetme tutumunun gerçeğini’ yansıttığı görüşündeydi.

Birden fazla sebep

Ancak tüm bu nedenlerin bir araya gelmesi Netanyahu'nun Zamir'den taleplerinin arkasında yatan neden gibi görünüyor. Netanyahu, Hamas'a baskı uygulayarak kalıcı ateşkes şartından vazgeçmesinin yanı sıra (Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in temsil ettiği) Dini Siyonizm akımının hükümetten çekilmemesi için işgal ve sürgün tehdidini masada tutmak ve böylece sağcı tabanını memnun etmek istiyor.

Jfkfjf
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Kudüs'ün eski kentinde dolaşıyor (Arşiv - Reuters)

Son olarak Netanyahu, ordunun kendini savunma konumunda kalmasını istiyor ve başarısızlıkla suçlanmaktan korkuyor. Ayrıca, ABD Başkanı Donald Trump’a da Netanyahu’nun kendisi gibi ‘sadece güç yoluyla barış istediği’ mesajını veriyor.

Toplantıda neler oldu?

Toplantı, ateşkes anlaşmasına varılamaması durumunda askeri planların görüşülmesi üzerineydi. İsrail merkezli televizyon kanalı Kanal 12'nin haberine göre toplantı, İsrail ordusunun ‘Gideon'un Arabaları Operasyonu’nun hedeflerine ulaşmaya yaklaştığını açıklamasının ardından, ‘savaşın, rehineleri kurtarma ve Hamas'ı hezimete uğratma hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla siyasi düzeyde sunacağı çeşitli olasılıkların ve planların ortaya çıkmasının ardından gerçekleşti.

Kanal 12, toplantıda Başbakan Netanyahu ile Genelkurmay Başkanı Zamir arasında sert bir tartışma yaşandığını, bakanlar Ben Gvir ve Smotrich'in ise başbakanı desteklediğini bildirdi.

Ben Gvir ve Smotrich'in Genelkurmay Başkanı'nı siyasi düzeydeki tavsiyeleri uygulamamakla suçladığını aktaran Kanal 12, Genelkurmay Başkanı'nın ise “Gazze'de oyalanacak zaman yok... Sözlerinize dikkat edin. Savaşlarda askerler ölüyor” şeklinde yanıt verdiğini kaydetti.

Toplantı sırasında Netanyahu'nun sesini yükselterek masaya yumruğunu vurduğunu ve Gazze halkı için geniş çaplı bir tahliye planı hazırlanarak onların Gazze'nin güneyine yerleştirilmesini talep ettiğini iddia eden Kanal 12’ye göre Netanyahu, “Taviz vermeyeceğim. Hamas hiçbir koşulda Gazze'de kalmayacak” dedi.

Kanal 12 ayrıca Genelkurmay Başkanı Zamir’in İsrail'in Gazze halkı üzerinde kontrolünü sürdürmesine karşı çıktığını ve kontrolün kaybedileceği konusunda uyardığını bildirdi.

İsrail Genelkurmay Başkanı toplantıda, “Askeri yönetim mi istiyorsunuz? İki milyon aç ve aşağılanmış insanı kim yönetecek?” diye sordu. Bunun üzerine Netanyahu yüksek sesle “Ordu ve İsrail Devleti” yanıtını verdi ve ardından “Askeri yönetim istemiyorum, ancak Hamas'ı hiçbir şekilde kabul etmeyeceğim” diye ekledi.

Zamir, Netanyahu'nun sözlerine “Bunu konuşmalıyız, bu konuda anlaşamadık. Aç ve öfkeli insanları kontrol etmek, kontrolün kaybedilmesine ve ordunun saldırıya uğramasına yol açabilir” diye yanıt verdi. Zamir ayrıca, bu planın İsrail ekonomisi ve toplumu üzerinde muazzam etkileri olacağını ve düzenli ve yedek kuvvetlerin konuşlandırılması açısından büyük kaynaklar gerektireceğini belirtti.

Netanyahu, toplantı sırasında Zamir'den, ABD Başkanı Donald Trump ile Gazze ve İran konusunda görüşmeler yapmak üzere Washington'a gittikten sonra geri dönene kadar Gazze Şeridi için tahliye planı hazırlamasını istedi. Netanyahu, hafta sonuna kadar Washington'da kalacak.

Zafer pozu arayışı

İsrail ordusu Gazze'deki operasyonlarını korkunç bir şekilde yoğunlaştırdı. Çünkü savaşı güçlü bir zafer pozuyla bitirmek istiyor.

Şimdiye kadar onun Lübnan, Suriye ve İran cephelerinde ‘başarılı’, ancak Gazze cephesinde ‘başarısız’ olduğu yönünde bir tablo ortaya çıktı. Savaşın Hamas'a ağır darbeler indirilmeden sona ermesini hayal edemeyen İsrail ordusu, Gazze'de şimdiye kadar elde ettiği başarıların hükümet tarafından siyasi kazanca dönüştürülmesi için yeterli olduğuna inanıyor.

Netanyahu’nun öfkesinin sebebi de tam olarak bu eğilim. Çünkü bu durum topu kendi sahasına atıyor. Oysa sorumluluğu başkalarına yükleme konusunda gerçek bir usta olan Netanyahu 7 Ekim 2023’ten bu yana görevden aldığı çoğu komutan ve güvenlik yetkilisiyle de aynısını yapmıştı.

Hem Netanyahu hem de Zamir, Hamas'ın İsrail askerlerinin hayatına kasteden operasyonlarını sürdürmesinden dolayı bir miktar hayal kırıklığı yaşıyor. Halbuki Hamas büyük suikastlara uğramış, kalesi olan Gazze ile halkı katliama ve yıkıma maruz kalmıştı.

Kcjfj
Gazze'de yaralanan bir İsrail askerini taşıyan İsrail Hava Kuvvetleri askerleri, Ocak 2024 (AFP)

Ancak Genelkurmay Başkanı Zamir, Gazze'deki başarısızlıkları diğer cephelerdeki kazanımlarla telafi etmenin mümkün olduğunu düşünüyor. Savaşı bu aşamada sona erdirmeyi tercih eden Zamir, “Gazze'de kalmak bir kumar ve dünyanın en güçlü orduları bile işgalci örgütlerle savaşamaz” diyor.

Bununla birlikte Zamir, farklı bir görüşe sahip olsa bile siyasi liderliğin emirlerine uymaya hazır olduğunu söyledi.

Sızıntılar öfkeye neden oldu

Ancak sorun şu ki, Netanyahu'nun hükümetteki arkadaşları, sadece Ben-Gvir ve Smotrich değil, Likud Partisi’nden milletvekilleri ve bakanlar da Netanyahu'nun açıklamalarıyla yetinmiyor ve bunları Beyaz Saray'da olacakları örtbas etme girişimi olarak görüyorlar.

Bu yüzden pazar günü Zamir ve Netanyahu'yu eşit şekilde eleştiren açıklamalarda bulunan Smotrich, “Kabinet’ten sızdırılan bilgiler, devletin güvenliğini tehdit eden kabul edilemez bir durumdur ve buna bir son verilmeli” ifadelerini kullandı.

Jgjfj
Netanyahu ve Smotrich Kabinet toplantılarından birinde (Reuters)

İsrail Maliye Bakanı Smotrich, eleştşirilerini şöyle sürdürdü:

“Gerçek şu ki tüm cephelerdeki büyük başarılara rağmen, insani yardımların Hamas'a ulaşmasını engellemek konusunda Genelkurmay Başkanı görevini yerine getirmiyor ve siyasi liderliği Hamas'a yardım ulaştırmaya zorluyor. Bu yardımlar savaş sırasında düşmanın lojistik tedarikine dönüşüyor. Tüm saygımla, eleştirilerim aynı zamanda savaşın sürdüğü aylar boyunca siyasi düzeyde alınan kararları uygulamaya koyamayan ve ordunun üst düzey komutanlarına dayatamayan Başbakan’a da yöneliktir. Bu kararlar, Hamas'ı ortadan kaldırmak ve rehineleri geri almaktı.”