Sudan Başsavcısı, soruşturma komisyonu raporunun teslim alındığını açıkladı

Sudan Başsavcısı Abdullah Ahmed Abdullah
Sudan Başsavcısı Abdullah Ahmed Abdullah
TT

Sudan Başsavcısı, soruşturma komisyonu raporunun teslim alındığını açıkladı

Sudan Başsavcısı Abdullah Ahmed Abdullah
Sudan Başsavcısı Abdullah Ahmed Abdullah

Sudan Başsavcısı Abdullah Ahmed Abdullah, oturma eylemine son vermek için düzenlenen ve 130'dan fazla kişinin ölmesine, 1000'den fazla kişinin de yaralanmasına sebep olan operasyonları soruşturmak üzere oluşturulan komitenin hazırladığı raporu teslim aldıklarını duyurdu.
Ordu, hızlı destek güçleri, polis ve güvenlik birimlerinden oluşan ortak kuvvetler, ordu genel merkezi önünde gerçekleştirilen oturma eylemini şiddetle bastırmak için operasyon düzenlemişti. Sudan Askeri Geçiş Konseyi (AGK) ise gerçekleştirilen operasyonlara karıştığına yönelik iddiaları reddetti ve trajik olayın soruşturulması için bir komite oluşturdu. AGK'nin başkanı ve yardımcısı tarafından yapılan açıklamalarda, komite tarafından hazırlanan raporun teslim alındığı, saldırıya karışmakla suçlanan subayların gözaltında bulunduğu ve talep edildiği takdirde raporun başsavcılığa teslim edileceği bildirildi.
Askeri Soruşturma Komisyonu Sözcüsü Tuğgeneral Abdürrahim Bedreddin Abdürrahim, 16 Haziran'da yaptığı açıklamada yürütülen soruşturmalar sonucunda çeşitli rütbelerden bir dizi subayın herhangi bir talimat almaksızın söz konusu operasyonlara katıldıklarının ortaya çıktığını ve oturma eyleminin gerçekleştirildiği alanın tahliyesinden sorumlu olduklarının tespit edildiğini bildirdi.
AGK Başkanı Abdülfettah el-Burhan da Şarku’l Avsat’a verdiği özel röportajda, komitenin soruşturmaları tamamladığını ve raporunu sunduğunu aktardı. Soruşturma neticesinde bazı silahlı güçlerin bölgeye girdikleri sonucuna ulaşıldığını kaydeden el-Burhan, sorumluların belirlendiğini ve tutuklandığını belirtti.
Söz konusu dönemde başsavcı olarak görev yapan Velid Ahmed Seyyid, barışçıl açla düzenlenen gösterilere katılanların öldürülmesine yol açan operasyonların soruşturulması için bir komite oluşturdu. Soruşturmayı dün tamamlayan komite raporunu teslim etti.
Etiyopya hükümeti dün üst düzey çevrelerin müdahalesinin ardından Adalet ve Eşitlik Partisi Başkanı Cibril İbrahim’in ülke topraklarından çıkarılması kararından geri adım attı. Etiyopya'nın başkenti, Devrimci Cephe adı altında bir araya gelen Sudanlı silahlı hareketler ile Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) arasında devam eden görüşmelere ev sahipliği yapıyor. Görüşmelere katılan önde gelen silahlı hareketler arasında Cibril İbrahim liderliğindeki Adalet ve Eşitlik Partisi, Minni Arko Minawi başkanlığındaki Sudan Kurtuluş Hareketi ve Malik Akar liderliğindeki Sudan Halkının Kurtuluş Hareketi (SPLM-N) yer alıyor.
Şarku’l Avsat’a konuşan Adalet ve Eşitlik Partisi liderlerinden Muhammed Zekeriya, Etiyopya güvenlik yetkililerinin hareketin lideri Cibril İbrahim’e ve heyetinin üyelerine burada istenmediklerini ilettiklerini ve sonrasında onları geldikleri ülkelere iade etmek üzere Addis Ababa havaalanına sevk ettiklerini söyledi. Zekeriya, heyetin tekrar otele dönüşü öncesinde Addis Ababa Uluslararası Havaalanı’nda yaklaşık bir saat kadar beklediklerini de sözlerine ekledi.
Zekeriya, hareketin liderlerinin Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit, Afrika Birliği (AfB) Komisyonu Başkanı Musa Faki ve AfB Sudan Temsilcisi Muhammed el-Hasan Lebat ile temaslarda bulunduklarını açıkladı. Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed de dahil Etiyopya’daki üst düzey yetkilerle temasa geçildiğini kaydeden Zekeriya, böylece Cibril İbrahim’in ve heyetinin sınır dışı edilme prosedürlerinin durdurulduğunu kaydetti.
Etiyopyalı yetkililer, Cibril'i sınır dışı etme kararının gerekçelerini açıklamadı. Fakat Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, Cibril’in Addis Ababa'daki Katar Büyükelçiliği’nde akşam yemeği davetini kabul etmesinin ardından Etiyopya güvenlik yetkililerinin kendisini sınır dışı etme kararı aldıklarını aktardı. Diğer bazı kaynaklar ise söz konusu kararın Katar Büyükelçiliği ile ilgili olmasının uzak bir ihtimal olduğu görüşünde.
Katar Büyükelçiliği'ndeki toplantıya Katar istihbarat ajanlarının da katıldığını belirten kaynaklar, toplantının amacının Sudan’da iktidarın sivillere devrinin engellenmesi olduğunu, çünkü ülkedeki İslamcıların sığınağı olan Katar’ın Sudan'daki İslamcı müttefiklerini yeniden iktidara getirmek istediğini söyledi.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.