​Cezayir’de eylemciler “sivil isyan” ilan etti

Göstericiler, 9 Ağustos’ta protestolarına devam etti. (AFP)
Göstericiler, 9 Ağustos’ta protestolarına devam etti. (AFP)
TT

​Cezayir’de eylemciler “sivil isyan” ilan etti

Göstericiler, 9 Ağustos’ta protestolarına devam etti. (AFP)
Göstericiler, 9 Ağustos’ta protestolarına devam etti. (AFP)

Başkent Cezayir’de 25’inci haftasına giren protesto yürüyüşleri, 9 Ağustos’ta da devam etti. Eylemciler, yönetimin çağrı yaptığı diyaloga karşı sloganlar attı. Aynı şekilde eylemcilerin taleplerini karşıladıklarını duyuran Genelkurmay Başkanı’nın konuşmasının ardından artan gerilimle birlikte “sivil isyan” ilan edildi.
Cuma Namazı’nın hemen ardından Maurice Audin ve Merkez Postane meydanları alınan ağır güvenlik önlemlerine rağmen  kavurucu sıcağın altında eylemcilerle doldu. Meydanda kaç toplandığına dair değerlendirme yapılamazken 22 Şubat’ta başlayan ayaklanmaya kıyasla sayıda düşüş olmasına ve aşırı sıcağa rağmen meydanlar oldukça kalabalıktı. Meydanlarda güvenlik güçleri, eylemcileri engellemek üzere başkent Cezayir’in girişlerine barikatlar kurdu.
Geçen hafta isyan işaretleri ortaya çıktığında, önceki haftalara göre sayıları az olan eylemciler “Sivil isyan geliyor” sloganları atmıştı. Sabahın erken saatlerinden bu yana eylemcilerin ana ekseni olan Dabduş Murad Caddesi’nin iki yanı boyunca polis araçları konuşlandı. Eylemciler, yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin şartlarını belirlemek amacıyla istişarelerde bulunmak için Cezayirli yetkililer tarafından görevlendirilen Diyalog Komitesi Koordinatörü Kerim Yunus’a karşı da sloganlar attı. Eski Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika’nın 2 Nisan’da istifa etmesi sonrasında 4 Temmuz’da karar verilen seçimler süreç içinde iptal edilmiş ve yeni seçimlerin gerçekleşmesini sağlamak üzere Diyalog Komitesi kurulmuştu.
Bu kuruluş, geçen perşembe günü cumhurbaşkanlığı seçimlerinin bir an önce yapılması çağrısında bulunmuş, ancak “sahtekar” olarak nitelendirilen Başbakan Nureddin Bedevi’nin süreçte yer almaması istenmişti. Eylemciler tarafından, Buteflika rejiminin sembollerinden biri olarak görülen Bedevi’nin istifası talep ediliyor. 
Aynı şekilde Genelkurmay Başkanı Ahmed Kayid Salih’in, geçen perşembe günü “Eylemcilerin, temel talepleri gerçekleşti, yalnızca cumhurbaşkanlığı seçimleri kaldı” açıklamasına rağmen proestocular 9 Ağustos’ta rejim sembollerinin yer olduğu yönetimle herhangi bir diyalogu kabul etmediklerini yineledi. “Çetelerle diyaloga hayır” sloganları atıldı.
Geçen perşembe günü inşaat sektöründe çalışanların bir kısmı ve bazı telekomünikasyon görevlilerinin yanı sıra cep telefonu ve ev aletleri üretiminde yönetici olan Abdurrahman bin Hamadi de dahil olmak üzere toplam 40 kişi yolsuzluk suçlamasıyla hapis cezasına çarptırıldı. Duruşmaların Yüksek Mahkeme’de görülmesi bekleniyor.
Son haftalarda ülkenin dört bir yanından Genelkurmay Başkanı’nın uyarılarına rağmen çoğu Amazig (Berberi) bayrağı kaldıran 60 eylemci hapse atıldı.
Eylemciler, serbest bırakabilecekleri duruşmaların görülmesini bekliyor.
34 yaşındaki banka çalışanı Naima, “Hareketin taleplerinin karşılandığını söylüyorlar. Hiçbir şey görmedim” açıklamasında bulundu. Naima, Fransız Haber Ajansı’na (AFP) yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Sivil isyan çağrılarını duyuyorsunuz. Uygulanması zor olabilir. Ama bana göre yaklaşık 6 aydır (protesto hareketinin başlamasından bu yana) isyandayız. Hükümetin gitmesini istedik. Ama halen yerlerindeler. Bin Salih’in gitmesini istedik, görev süresi uzatıldı.”
Geçici Cumhurbaşkanı Bin Salih’in görev süresinin 9 Temmuz’da sona ermesi gerekiyordu ancak Anayasa Konseyi yeni bir cumhurbaşkanı seçilene kadar görevde kalmasına karar verdi.
“Hepiniz gideceksiniz”, “Kayid Salih hainlerle birlikte”, “Sivil devlet, askeri devlet değil” sloganları atan eylemciler, 9 Ağustos’ta Maurice Audin ve Merkez Postane meydanları arasında gruplar halinde yürüyüş düzenledi.
57 yaşındaki kamu görevlisi Hasan duruma dair şunları söyledi:
“Her cuma günü sıcağa ve kızgın güneşe rağmen gösteri düzenleyeceğiz. Otorite sesimizi duymak ve taleplerimize cevap vermek zorunda kalacak. Talebimiz açık; Buteflika rejiminin tüm sembollerinin ayrılması. Buteflika’nın 20 yıldır iktidarda kalmasını sağlayan bu sahtekarlarla seçim yapmamız mümkün değil.”



Ceramana sakin... Güvenlik güçleri, Dürzi sakinleri rahatlatmak için kontrol noktalarını güçlendiriyor

Şam'ın doğu kırsalındaki Ceramana’nın kuzey girişi (Şarku'l Avsat)
Şam'ın doğu kırsalındaki Ceramana’nın kuzey girişi (Şarku'l Avsat)
TT

Ceramana sakin... Güvenlik güçleri, Dürzi sakinleri rahatlatmak için kontrol noktalarını güçlendiriyor

Şam'ın doğu kırsalındaki Ceramana’nın kuzey girişi (Şarku'l Avsat)
Şam'ın doğu kırsalındaki Ceramana’nın kuzey girişi (Şarku'l Avsat)

Şam'ın güneydoğusundaki Ceramana’nın nüfusunun bir kısmını Dürzi mezhebine mensup vatandaşlar oluşturuyor. Şarku'l Avsat dün şehre yaptığı gezide, bölgenin normal ve sakin bir hayat sürdüğüne tanık oldu.

Bu sakinliğe, Suveyda vilayetinde Dürzi militanlar ile Bedevi aşiretler arasında meydana gelen olaylar nedeniyle Sünni nüfusun çoğunlukta olduğu komşu kasaba ve köylerde yaşayanların tepkisinden çekinen bölge sakinlerinin girişlerdeki kontrol noktalarının ve gözetimin arttırılması yönündeki taleplerine Suriye hükümetine bağlı İç Güvenlik Güçleri'nin verdiği yanıt eşlik ediyor.

Ceramana'nın kuzey girişinde, semt merkezine giden araçların hareketi dün öğleden sonra normal görünürken, giriş kontrol noktasında duran bir İç Güvenlik Güçleri görevlisi bölgedeki durumun ‘istikrarlı ve tamamen sakin’ olduğunu doğruladı. Şarku'l Avsat muhabiri Ceramana'nın merkezine giden yolu takip etmekte tereddüt ederken, görevli şöyle dedi: “Bir şeyden mi korkuyorsunuz? İçeride hiçbir gerginlik yok. İçeri girin.”

İç Güvenlik Güçleri görevlisi, geçtiğimiz pazar günü Suriye'nin güneyinde Dürzilerin çoğunlukta olduğu Suveyda vilayetinde kanlı olayların patlak vermesinden bu yana Ceramana'da ‘bir elin parmaklarını geçmeyecek sayıda Dürzi gencin Suveyda'daki gelişmeleri protesto etmek için gösteri yapması ve hemen dağıtılması’ dışında kayda değer bir olay yaşanmadığını bildirdi.

) Şam'ın doğu kırsalında yer alan Ceramana’nın el-Cemiyat bölgesindeki ana cadde (Şarku'l Avsat)Şam'ın doğu kırsalında yer alan Ceramana’nın el-Cemiyat bölgesindeki ana cadde (Şarku'l Avsat)

Dört ana yolun tali bulvarlara açıldığı şehir merkezindeki el-Kerame Meydanı'na ulaştığımızda dükkanların çoğu açıktı, ancak araç ve yaya hareketliliği oldukça zayıf görünüyordu. Kuruyemiş ve şekerleme satan bir dükkânın sahibi bu durumu bugünün cuma ve resmî tatil olmasına bağladı ve ‘normal günlerde daha fazla yoğunluk olduğunu’ vurguladı.

Bölgedeki güvenlik durumuyla ilgili resmi bir güvence işareti olarak, mağaza ve kafelerin iş yaptığı tüm ana yollarda İç Güvenlik Güçleri personeli konuşlandırılmadı. Ancak Ceramana'nın girişlerindeki kontrol noktalarında konuşlanan güvenlik personeli, hem giriş hem de çıkış yollarındaki araçları kapsamlı bir şekilde denetliyor.

Bölgedeki Dürzi toplumundan bir aktivist, Ceramana'daki durumun ‘Suveyda'daki olaylar başladığından beri sakin olduğunu ve herhangi bir değişiklik olmadığını’ doğruladı. Aktivist, “Hükümet birimleri her zamanki gibi çalışmalarına devam ediyor. İç Güvenlik Güçleri, güvenlik, istikrar ve sivil barışı koruma görevlerini yerine getiriyor” ifadelerini kullandı.

Şarku'l Avsat'a konuşan aktivist, aşılmaması gereken kırmızı çizgiler olduğunu, Ceramana'nın Doğu Guta'nın komşusu olduğunu, Şam ile ilişkilerin iyi ve etkili olması gerektiğini, ayrıca kent ve çevresinde iç barışın korunmasına bağlı kalınması gerektiğini belirtti.

Ceramana'nın kuzey girişinde kurulan kontrol noktasının önünde toplanan yerel Dürzi militanlar, 29 Nisan 2025 (Arşiv – Şarku'l Avsat)Ceramana'nın kuzey girişinde kurulan kontrol noktasının önünde toplanan yerel Dürzi militanlar, 29 Nisan 2025 (Arşiv – Şarku'l Avsat)

Aktivist, ‘Suveyda'daki ihlallerin faillerinin sorumlu tutulması ve vilayetteki sivillere yardım ulaştırmak için insani yardım geçişlerinin açılması talepleri’ olduğunu belirtti. Aktivist, ‘bölgenin komşu kasaba ve köylerden herhangi bir tacize maruz kalmadığını ve Suveyda'daki olayların patlak vermesinden bu yana herhangi bir iç sorun yaşanmadığını’ vurguladı.

Bir başka yerel kaynak ise ‘semt sakinlerinin herhangi bir çatışma ya da anlaşmazlıktan uzak durmak istediklerini, çünkü Ceramana'nın devletin bir parçası olduğunu’ vurgulayarak, “Bu bölgeyi korumak devletin sorumluluğudur ve semt sakinleri de bu konuda devlete yardımcı olmaktadır” dedi.

Ancak kaynak Şarku’l Avsat'a ‘bazı sakinlerin Suveyda'da yaşananlar ışığında banliyönün komşu kasabalardan taciz ya da saldırılara maruz kalacağına dair korkuları olduğunu’ gizlemedi. Kaynak, “Bu korkulara yanıt veren, bölgenin girişlerine ek kontrol noktaları kuran ve kontrol noktaları ile banliyö çevresinde gözetimi artıran İç Güvenlik Güçleri ile iletişim halindeyiz” şeklinde konuştu.

İdari olarak Rif Şam'ın bir parçası olan ve Şam'ın merkezine yaklaşık beş kilometre uzaklıkta bulunan Ceramana, 1990'ların sonunda kentsel bir rönesansa tanıklık etti.

Yerel tahminlere göre 2011 başlarında Beşşar Esed rejimine karşı Suriye devriminin patlak vermesinden önce nüfusu 600 bin civarındaydı ve çoğunluğu Dürzi ve Hıristiyanlardan oluşuyordu.

Savaş yıllarında çatışmalara sahne olan tüm Suriye vilayetlerinden yüz binlerce yerinden edilmiş insana sığınak görevi gören bölgenin nüfusu, 14 yıl süren iç savaş boyunca önemli ölçüde arttı. Bazı sakinlerinin tahminlerine göre şu anda Ceramana’nın nüfusu yaklaşık iki milyon.

Ceramana'ya yönelik büyük göç dalgalarından sonra, nüfus tüm vilayetlerin, milliyetlerin, dinlerin ve mezheplerin bir karışımı haline geldi.

Silahlı muhalif gruplar Kasım 2024'ün sonlarında ülkenin kuzeybatısında Saldırganlığı Caydırma Operasyonu'nu başlatıp Şam'a yaklaşırken, Ceramana halkı eski başkan Hafız Esed'in heykelini devirdi ve Beşşar Esed rejimi 8 Aralık'ta düştü.

Ancak Ceramana, 28 Nisan'da İslam'a hakaret içeren bir ses kaydının dolaşıma girmesinin ardından çok sayıda kişinin ölümüne yol açan şiddet olaylarına sahne oldu.

Suriyeli yetkililer o dönem, yerel aktörler ve ileri gelenlerle yaptıkları anlaşmalar çerçevesinde Ceramana'da kontrollerini genişletmeyi ve güvenlik ve istikrarı yeniden sağlamayı başardılar.