Yanlış kullanımlara doğru yolunu kaybeden ağrı kesici: Gülme gazı

Gençler balon kullanarak gülme gazını soluyor (Reuters-Arşiv)
Gençler balon kullanarak gülme gazını soluyor (Reuters-Arşiv)
TT

Yanlış kullanımlara doğru yolunu kaybeden ağrı kesici: Gülme gazı

Gençler balon kullanarak gülme gazını soluyor (Reuters-Arşiv)
Gençler balon kullanarak gülme gazını soluyor (Reuters-Arşiv)

Hollandalı yetkililer, partilerde kullanma oranının giderek artması nedeniyle ‘gülme gazı’ olarak bilinen azot protoksit satışını yasaklamayı düşündüklerini açıkladı.
Amsterdam ve Utrecht’in de aralarında olduğu bazı şehirler, sağlık riskleri ve eğlence alanlarında artan problemler nedeniyle ‘azot protoksit kartuşu’ satışının yasaklanması çağrısında bulundu.
1772'de bilim adamı Joseph Priestley tarafından keşfedilen gülme gazı, diş klinikleri veya diğer kliniklerde hastaların acısı hafifletmek üzere analjezik (ağrı kesici) olarak kullanıldı. Ancak, yanlış kullanımlara doğru yolunu çabucak kaybetti.
19. yüzyılın başlarında, kimyager Humphrey Duffy, gülme gazının zihni uyarıcı etkisini fark etti.
Alkol gibi yan etkileri olmayan gülme gazı, İngiltere ve ABD’deki partilerde kullanılmaya başlandı.
Ancak son zamanlarda, birçok kişinin gülme gazı kullanımı sonucu boğulduğu öne sürüldü.
Bilim adamları ve sağlık uzmanları, gülme gazı solumanın halüsinasyon, hipotansiyon (Düşük tansiyon), bayılma ve kalp krizlerine yol açtığına dikkat çekiyor.
İngiliz The Sun gazetesi, geçtiğimiz Aralık ayında, Mesut Özil, Alexandre Lacazette, Matteo Guendouzi, Pierre-Emerick Aubameyang ve Sead Kolasinac gibi Arsenallı bazı futbolcuların, Londra’daki bir gece kulübünde gülme gazı kullandığı gözler önüne seren bir video yayınladı.
Futbol Kulübü, sosyal medya sitelerinde olumsuz tepkiler alan skandala yanıt vererek, “Bu konuda oyuncularla konuşacağız ve onlara kulübün temsilcileri olarak sorumluluklarını hatırlatacağız” şeklinde açıklama yaptı.
Aynı yıl, Aston Villa'nın Teknik Direktörü Tim Sherwood, gülme gazı soluduğu anlar medyaya yansıyan futbolcu Jack Grelish'e uyarıda bulundu.
Tottenham kulübünde oynayan futbolcu Kyle Walker ise 2013'te gülme gazı kullanırken fotoğrafının çekilmesinin üzerine Twitter hesabından özür dileyerek, “Bunu bir daha yapmayacağım ve başka bir kimsenin sağlığını riske atarak yaptığımdan etkilenmeyeceğini umuyorum” ifadeleri ile pişmanlığını dile getirdi.
Burundi asıllı futbolcu Saido Berahino da, 2014 yılındaki benzer bir olayda, formasını giydiği West Bromwich Albion kulübü tarafından azarlandı.



Vücut geliştirenlerin kullandığı takviye, orta yaşlı kadınların hayatını değiştirebilir

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Vücut geliştirenlerin kullandığı takviye, orta yaşlı kadınların hayatını değiştirebilir

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Kreatin takviyeleri yakın zamana kadar neredeyse sadece performansı artırmak ve kas kütlesini kazanmak isteyen sporcular ve vücut geliştiriciler tarafından kullanılıyordu. Ancak artık şaşırtıcı hızda büyüyen bir pazar var: Orta yaşlı kadınlar.

Dwayne "The Rock" Johnson hâlâ protein karışımını "hacim kazanmak" için kullanırken, Ivanka Trump bu yıl sabah smoothie'siyle birlikte bir doz aldığını açıkladı.

TikTok'taki fitness fenomenlerinden sağlık uzmanlarına kadar, bu tebeşirimsi toz artık kadınlar için bir dizi faydasıyla lanse ediliyor. Peki, kreatin tam olarak ne ve bilim bu trendi destekliyor mu?

Midland Health'te doktor ve direktör olan Dr. Rupa Parmar, The Independent'a "Kreatin üç amino asitten (arjinin, glisin ve metiyonin) elde edilen doğal bir bileşik" diye konuştu.

Enerji üretimi için esasen kaslarımızda depolanır.

Kırmızı et ve balık gibi gıdalardan az miktarda alınsa da vücudumuz da her gün yaklaşık 1 gram üretir.

Rupar, çoğu kadının gıdalardan günde önerilen 3 ila 5 gramı almadığını ve takviyenin yardımcı olabileceğini söyledi.

"Kadınlar doğal olarak erkeklerden çok daha düşük kreatin depolarına sahip ve kreaatin genellikle beslenmelerinde daha az yer alıyor. Dolayısıyla seviyelerini artırmak için kreatin almaktan daha fazla fayda görebilirler" diye ekledi.

Kreatinin bir takviye olarak yükselişi 1992'de Britanyalı kısa mesafe koşucusu Linford Christie ve engelli koşucu Sally Gunnell'in Barselona Olimpiyatları'nda altın madalya kazanmasıyla başlamıştı.

Parlak fitness dergileri onu bir "buluş" diye nitelendirmeye başlamıştı: Fortune dergisindeki 1998 tarihli bir makale bileşiği "doğanın steroidi" diye adlandırmış, Los Angeles Times da "Güç tozu" diye manşet atmıştı.

Başlangıçta büyük oranda kas geliştirme ve antrenman sonrası toparlanmaya faydalarıyla ünlense de araştırmalar kreatinin faydalarının spor salonunun ötesine uzanabileceğini gösteriyor.

Kreatin hafıza, beyin sağlığı, depresyon tedavisi ve enerji artışıyla ilişkilendiriliyor.

Rupar, "Bu madde beyin sağlığını bile destekleyebilir. Bilişsel işlevi iyileştirmeye ve yaşlandıkça bir miktar koruma sağlamaya yardımcı olduğunu öne süren çalışmalar var" dedi.

Kansas Üniversitesi Tıp Merkezi tarafından Alzheimer hastaları üzerinde yapılan bir ön çalışmada, kreatin takviyelerinin hafızayı ve yürütme işlevini geliştirebileceği bulundu. Kreatin hormonal dalgalanmalara da iyi gelebilir.

Rupar sözlerine şöyle devam etti:

Kreatin, özellikle kendinizi daha yorgun hissettiğinizde, istikrarlı enerji seviyelerini destekleyerek regl döneminizdeki yorgunluğu hafifletmeye yardımcı olabilir.

Adet döngüsünü düzenleyen hormonlar olan östrojen ve progesteron, vücudun kreatini nasıl ürettiğini ve kullandığını etkiliyor.

Rupar, "Adet döngüsü sırasında kreatin seviyeleri değişebilir ve takviyeler, özellikle östrojen düşük olduğunda, enerji ve kas fonksiyonunu daha istikrarlı tutabilir" dedi.

Menopoza yaklaşan veya menopoza giren kadınlar için kreatin, özellikle direnç antrenmanıyla birleştirildiğinde kas kütlesi, gücü ve kemik yoğunluğundaki düşüşleri önlemeye yardımcı olabileceğinden özellikle umut verici görünüyor.

12 aylık bir çalışmada, kreatinin menopoza girmiş 47 kadında kemik mineral yoğunluğu kaybını azalttığı bulundu.

Tüm potansiyel avantajlarına rağmen, kreatinin dezavantajları da var.

En yaygın şikayetlerden biri şişkinlik: Kasları doyurduğu için su tutulmasına neden olabilir, bu da bazen şişkinlik hissine ve su ağırlığından dolayı tartıda birkaç kilo fazlalığa yol açar.

Yine de çalışmalar, önerilen dozlarda alındığında kreatinin çoğu sağlıklı yetişkin için güvenli olduğunu defalarca gösterdi.

Uzmanlar, özellikle böbrek rahatsızlığı olanlar veya ilaç kullananların başlamadan önce bir sağlık uzmanına danışmasını tavsiye ediyor.

Independent Türkçe