Yanlış kullanımlara doğru yolunu kaybeden ağrı kesici: Gülme gazı

Gençler balon kullanarak gülme gazını soluyor (Reuters-Arşiv)
Gençler balon kullanarak gülme gazını soluyor (Reuters-Arşiv)
TT

Yanlış kullanımlara doğru yolunu kaybeden ağrı kesici: Gülme gazı

Gençler balon kullanarak gülme gazını soluyor (Reuters-Arşiv)
Gençler balon kullanarak gülme gazını soluyor (Reuters-Arşiv)

Hollandalı yetkililer, partilerde kullanma oranının giderek artması nedeniyle ‘gülme gazı’ olarak bilinen azot protoksit satışını yasaklamayı düşündüklerini açıkladı.
Amsterdam ve Utrecht’in de aralarında olduğu bazı şehirler, sağlık riskleri ve eğlence alanlarında artan problemler nedeniyle ‘azot protoksit kartuşu’ satışının yasaklanması çağrısında bulundu.
1772'de bilim adamı Joseph Priestley tarafından keşfedilen gülme gazı, diş klinikleri veya diğer kliniklerde hastaların acısı hafifletmek üzere analjezik (ağrı kesici) olarak kullanıldı. Ancak, yanlış kullanımlara doğru yolunu çabucak kaybetti.
19. yüzyılın başlarında, kimyager Humphrey Duffy, gülme gazının zihni uyarıcı etkisini fark etti.
Alkol gibi yan etkileri olmayan gülme gazı, İngiltere ve ABD’deki partilerde kullanılmaya başlandı.
Ancak son zamanlarda, birçok kişinin gülme gazı kullanımı sonucu boğulduğu öne sürüldü.
Bilim adamları ve sağlık uzmanları, gülme gazı solumanın halüsinasyon, hipotansiyon (Düşük tansiyon), bayılma ve kalp krizlerine yol açtığına dikkat çekiyor.
İngiliz The Sun gazetesi, geçtiğimiz Aralık ayında, Mesut Özil, Alexandre Lacazette, Matteo Guendouzi, Pierre-Emerick Aubameyang ve Sead Kolasinac gibi Arsenallı bazı futbolcuların, Londra’daki bir gece kulübünde gülme gazı kullandığı gözler önüne seren bir video yayınladı.
Futbol Kulübü, sosyal medya sitelerinde olumsuz tepkiler alan skandala yanıt vererek, “Bu konuda oyuncularla konuşacağız ve onlara kulübün temsilcileri olarak sorumluluklarını hatırlatacağız” şeklinde açıklama yaptı.
Aynı yıl, Aston Villa'nın Teknik Direktörü Tim Sherwood, gülme gazı soluduğu anlar medyaya yansıyan futbolcu Jack Grelish'e uyarıda bulundu.
Tottenham kulübünde oynayan futbolcu Kyle Walker ise 2013'te gülme gazı kullanırken fotoğrafının çekilmesinin üzerine Twitter hesabından özür dileyerek, “Bunu bir daha yapmayacağım ve başka bir kimsenin sağlığını riske atarak yaptığımdan etkilenmeyeceğini umuyorum” ifadeleri ile pişmanlığını dile getirdi.
Burundi asıllı futbolcu Saido Berahino da, 2014 yılındaki benzer bir olayda, formasını giydiği West Bromwich Albion kulübü tarafından azarlandı.



Gökbilimciler Satürn'e çarpan nesneyi tanımlamak için yardım istiyor

Fotoğraf: NASA
Fotoğraf: NASA
TT

Gökbilimciler Satürn'e çarpan nesneyi tanımlamak için yardım istiyor

Fotoğraf: NASA
Fotoğraf: NASA

Gökbilimciler cumartesi günü Satürn'e çarpmış olabilecek gizemli bir cismin tanımlanması için yardım çağrısı yaparken bu, bir uzay cisminin gaz devine çarptığının kaydedildiği ilk örnek olabilir.

Araştırmalara göre Satürn'e ortalama her 3 bin 125 yılda bir büyük (çapı 1 kilometreden fazla) cisimler çarpıyor.

Veriler her yıl 7-8 küçük uzay taşının gezegene çarptığını gösterse de gökbilimciler bugüne kadar hiçbirini tespit edemedi.

Kozmik çarpışmalar, kayalık gezegenlerde kraterler bıraksa da Jüpiter ve Satürn gibi gaz devlerinde bu tür izlere rastlanmaz.

Ancak NASA çalışanı ve amatör gökbilimci Mario Rana'nın çektiği yeni bir görüntü, ilk kez Satürn'e bir uzay cisminin çarptığı gösteriyor gibi duruyor.

Gaz devlerinin dış katmanları hidrojen ve helyumdan oluştuğu için asteroit ya da kuyrukluyıldız çarpmaları hızla kaybolabiliyor.

Rana, Jüpiter ve Satürn'ün görüntülerini bilgisayar yazılımıyla analiz eden DeTeCt projesinde çalışıyor. Gökbilimcinin geçen cumartesi günü çektiği Satürn videolarında, görüntülerin sol tarafındaki soluk bir parıltı bir çarpma olayı gibi duruyor.

Profesyonel ve amatör gökbilimcilerden oluşan bir konsorsiyum olan Gezegensel Sanal Gözlemevi ve Laboratuvarı (Planetary Virtual Observatory and Laboratory/PVOL), alanın uzmanlarını Satürn'e olası çarpma olayını doğrulamaya ya da çürütmeye çağırıyor.

PVOL yaptığı açıklamada "Marc Delcroix, Mario Rana tarafından elde edilen bir video gözlemindeki birkaç karede yakalanan, Satürn'deki potansiyel bir çarpışmayı bildiriyor. Potansiyel çarpma çok zayıf ve doğrulanmamış" ifadelerini kullanıyor.

Çok kısa süreli çarpma parlaması Satürn'de 5 Temmuz 2025'te, evrensel saate göre 09.00'la 09.15 arasında meydana geldi. Satürn'ün o zaman diliminde çekilmiş diğer videolarını elde etmek çok önemli.

frgtyh
Satürn'e çarpması muhtemel asteroid veya kuyrukluyıldızı gösteren görüntüler (Mario Rana/PVOL)

PVOL bu zaman diliminde gözlem yapmış olabilecek gökbilimcileri de Delcroix'yla e-posta yoluyla ([email protected]) iletişime geçmeye ve ellerindeki verileri paylaşmaya çağırıyor.

Leicester Üniversitesi'nde gezegen bilimi alanında öğretim üyesi olan Leigh N. Fletcher da amatör uzay gözlemcilerine, çarpışmayla ilgili ellerinde olabilecek videoları paylaşmaları çağrısında bulunuyor.

Dr. Fletcher, BlueSky'da şöyle yazıyor:

Marc Delcroix ve ekibinin hafta sonu yaptığı çağrıyı yineliyorum: Ekip, Satürn'e 5 Temmuz'da evrensel saate göre 09.00'dan 09.15'e kadarki olası bir çarpışmayı doğrulamak/çürütmek istiyor. Amatör gözlemcilerin o saatte çektiği videolar, işin anahtarı olabilir.

Independent Türkçe