عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

​Açlık grevine giren Filistinli esir sayısı 49’a yükseldi

Gazze'deki Kızıl Haç merkezinin önünde açlık grevindeki tutsaklara destek eylemi düzenleyen Filistinliler (Getty Images)
Gazze'deki Kızıl Haç merkezinin önünde açlık grevindeki tutsaklara destek eylemi düzenleyen Filistinliler (Getty Images)
    Ramallah/Şarku’l Avsat
TT
TT

​Açlık grevine giren Filistinli esir sayısı 49’a yükseldi

Gazze'deki Kızıl Haç merkezinin önünde açlık grevindeki tutsaklara destek eylemi düzenleyen Filistinliler (Getty Images)
Gazze'deki Kızıl Haç merkezinin önünde açlık grevindeki tutsaklara destek eylemi düzenleyen Filistinliler (Getty Images)

Filistinli Tutsaklar Araştırma Merkezi’nden (PPCS) dün yapılan açıklamada, açlık grevindeki 6 Filistinli tutsağın idari gözaltı sürelerine yönelik protesto gösterilerinin Kurban Bayramı'nın ikinci gününde de devam ettiği ve açlık grevine katılan tutsak sayısının 49’a yükseldiği duyuruldu.
PPCS Sözcüsü Riyad el-Eşkar tarafından yapılan açıklamada, İsrail’in bir takım taleplerine cevap vermesi için açlık grevine başlayan 19 tutsakla dayanışma için dün  (Necef, Ofer, Rimon ve Gilboa cezaevlerinden) 30 tutsağın daha açlık grevine katıldığı belirtildi. En uzun süredir açlık grevinde olan tutsağın Haziran 2018’den beri idari gözaltında bulunan Kudüslü 33 yaşındaki Hudeyfe Bedir Halebiyye olduğunu aktaran Eşkar, daha önce kansere yakalanmış olan esirin 43 gündür açlık grevinde olduğu, bu nedenle sağlık durumunun kötüleştiğini ve derhal hastanede tedavi altına alınması gerektiğini vurguladı.
İslami Cihad Hareketi liderlerinden 46 yaşındaki Ceninli Tarık Kadan’ın ise idari tutuklamaya karşı 13 gündür açlık grevinde olduğunu aktaran Eşkar, Kadan’ın İsrail hapishanelerinde 15 yıl kaldıktan sonra geçtiğimiz Şubat ayında yeniden tutuklandığını ve İsrail işgal makamlarının Kadan hakkında 6 aylık idari gözaltı kararı aldığını kaydetti.
Öte yandan Filistin Kurtuluş Örgütü'ne (FKÖ) bağlı Esir İşleri Heyeti’nden dün yapılan açıklamada, işgalci İsrail hapishaneleri yönetiminin hasta olan esir Sami Ebu Diyak’ı dün öğle saatlerinde er-Remle Hastanesi’nden “Asaf Harufiye” hastanesine transfer ettiğini ve Diyak’ın durumunun kritik olduğunu bildirdi. Heyet, esir Ebu Diyak'ın, İsrail hapishanelerindeki en ciddi vakalardan biri olarak kabul edildiğini belirtti.
Ceninli esir Ebu Diyak’ın 3 yılı aşkın bir süredir kanserle mücadele ettiği belirtilen açıklamada, Eylül 2015'te İsrail’in “Soroka” hastanesinde geçirdiği bağırsak ameliyatı sırasında kasıtlı olarak bir tıbbi hata yapıldığına işaret edildi. Bağırsaklarının bir kısmı alınan Diyak’ın vücudunda zehirlenme olduğu, böbrek ve akciğer yetmezliği çektiği ve üç ameliyat geçirdiği kaydedildi. Açıklamaya göre suni solunum cihazlarına bağlı olan Diyak, bir aydır uyutuluyor.
2002'den beri gözaltında tutulan ve üç kez ömür boyu hapis cezasına çarptırılan Ebu Diyak, “Remle Kliniği’nde” kalıcı olarak tutulan 15 esirden biri. İsrail hapishanelerinde ciddi hastalıklardan muzdarip olan yaklaşık 700 Filistinli tutsağın acil olarak tedavi edilmesi gerekiyor. Heyet, Ebu Diyak’ın hayatından ve başına geleceklerden, sağlık durumu son derece kritik olması rağmen uzlaşmayı veya onu serbest bırakmayı reddeden İsrail işgal makamlarını sorumlu tuttu.
Diğer yandan PPCS Sözcüsü Eşkar, Kudüs'ün Ebu Dis köyünden 30 yaşındaki esir İsmail Ahmed Ali’nin idari gözaltı süresini ve Necef Cezaevi’nde tecrit hücresine konulmasını protesto etmek amacıyla 20 gündür açlık grevinde olduğunu aktardı. İsrail hapishanelerinde 6 yıl kalan Ahmed Ali, bu yılın başlarında yeniden tutuklanarak idari gözaltına alınmıştı.
Ceninli 38 yaşındaki Sultan Ahmed Halaf ise daha önce 4 yıl boyunca İsrail hapishanelerinde kalmıştı. Nefes darlığı çeken Halaf, 26 gündür açlık grevinde.
El-Halil’den 42 yaşındaki kanser hastası Ahmed Abdulkerim Ganam da 9 yıl boyunca İsrail hapishanelerinde kalmış eski bir esir. Kendisine verilen idari gözaltı kararını protesto etmek amacıyla 30 gündür açlık grevinde olan ve hayati tehlikesi bulunan Ganam, iki gün önce İsrail işgal güçleri tarafından Necef Cezaevi’nde tek kişilik hücreye atıldı.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
TT
TT

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)

Dürziler, dini ve sosyal gizliliğini korumaya çalışırken, Ortadoğu'da Lübnan, İsrail ve Suriye gibi yayıldığı ülkelerde siyasi roller oynayan bir azınlığı oluşturuyorlar.

Son birkaç gün boyunca, Güney Suriye'deki Suveyda şehrinde Dürzi milisler, Bedevi milislerle çatışmaya girdiler ve bunun sonucunda yaklaşık 100 kişi hayatını kaybetti. Suriye hükümeti güçleri salı günü Suveyda şehrine girip ateşkes ilan ederken, İsrail Suriye güçlerini hedef alan hava saldırıları düzenlediğini duyurdu. Zira Tel Aviv daha önce azınlık Dürzi halkını korumaya ve Güney Suriye'de asker konuşlandırmayı önlemeye çalışacağına söz vermişti.

Peki Dürziler kimdir ve inançları, siyaset ve toplumdaki rolleri hakkında ne biliyoruz?

Dini inançları

Dürzilik, 11’inci yüzyılın başında, İmamiye’den (İsna Aşeriye) sonra Şiiliğin ikinci en büyük dalı olan İsmâiliyye mezhebinin bir fırkasıdır.

Kendilerine Muvahhidun diyen Dürziler, Lübnan'daki en yüksek dini otorite olan el-Akl Şeyhliğinin web sitesine göre, “Bir ve tek olan, yeri ve göğü yaratan Allah’a” meleklerine, peygamber ve resullerine, ahiret gününe inanırlar.

Mezhep mensupları ile sınırlı olan öğretilerinin gizliliğini açıklar şekilde, ritüellerine aşina olan ve adının açıklanmasını istemeyen birinin AFP’ye vurguladığı gibi, Dürziler inançlarında “zahiri mesaj ile batini mesaj”ı temel alırlar.

Bahsi geçen kişi, tek tanrılı dinlerin uzun bağlamlarına dayanan, dini kavramları felsefe ile karıştırma yoluyla Platon'un fikirlerinden etkilenen, “Allah’ın gerçek tevhidinde olgun bir aşamaya” dayanan öğretilerden bahsediyor.

Dürzilik, sözde doğruluk, iman kardeşlerini koruma ve karşılıklı yardım, İblis'i ve bütün şer güçleri tanımama gibi yedi temel tavsiyeyi (esası) benimser ve reenkarnasyonun “mezhebin bir parçası” olduğuna inanır.

Dini günler

Dini günleri, diğer mezhepler ile aynıdır. Ek olarak, kurban bayramından önceki on gün boyunca yapılan günlük toplantılar vardır. Bu toplantılarda dini okumalar, bazı ibadetler, bazı şiirler ve manevi okumalar yapılır. Bunlar Muvahhid birisinin yerine getirmesi halinde gerçek tevhidi uygulamış kabul edileceği yedi esası pekiştirmektedir.

Aynı şekilde, Hicri yeni yılı ihya ederler ve herkes gücü yettiğince zekat öder.

Şeyhleri iman kardeşlerini koruma ve iletişimi koruma ilkesini yerine getirmek için perşembe-cuma gecesi ritüelleri ve ibadetleri eda etmek, dini okumalar yapmak amacıyla toplanırlar.

Mezhebin öğretileri mensupları arasında gizli kalır ve bazı karma evliliklerin varlığına rağmen, genellikle Dürzilerin kendilerine mezhep mensuplarının dışında hayat arkadaşı seçmeleri hoş karşılanmaz.

Yayıldıkları bölgeler

Dindar erkeklerinin siyah kıyafetler giyinip başlarına beyaz sarık sardıkları, kadınlarının ise yine siyah kıyafetler giyip, başlarını ve yüzlerinin bir kısmını örten beyaz bir başörtü taktıkları Dürzilerin sayısının 1 milyondan fazla olduğu tahmin ediliyor.  

Dürzi mezhebi mensupları çoğunlukla Lübnan, Suriye, Filistin toprakları ve Ürdün'deki dağlık bölgelerde yoğun bir şekilde yaşıyorlar.

Suriye'deki nüfuslarının 700 bin olduğu tahmin ediliyor ve çoğu kaleleri sayılan Suveyda şehrinin bulunduğu ülkenin güneyinde yaşıyor. Ayrıca Şam kırsalındaki Ceramana ve Sahnaya ilçeleri ile ülkenin kuzeybatısındaki Idlib'de sınırlı sayıda bulunuyorlar.

Lübnan'da sayılarının yaklaşık 200 bin olduğu tahmin ediliyor ve yoğun olarak ülkenin merkezindeki dağlarda, özellikle de Şuf, Aliya ve el-Metn el-Ala bölgelerinde, ayrıca Cebel el-Şeyh’in batı eteklerindeki Hasbaya ve Raşiya gibi bölgelerde yaşıyorlar.

İsrail'de ise Celile, Karmel Dağı ve işgal altındaki Golan Tepeleri'nde 20'den fazla köyde dağınık bir şekilde yaşıyorlar. Merkezi İstatistik Bölümü'ne göre, İsrail vatandaşlığına sahip olanların sayısı 153 bin. Ek olarak, Golan'da yaşayan yaklaşık 23 bin Dürzi’nin büyük çoğunluğu kalıcı İsrail ikametgah belgesine sahip.

İsrail'deki Dürzi Mirası Merkezi'ne göre, İsrail mezhebi “kendi mahkemeleri ve bağımsız manevi liderliği ile tek başına bir oluşum olarak” tanıyor.

Tarihçi Sami Nesib Makarem, “Dürzi İnancı” adlı kitabında, özellikle Lübnan ve Kuzey Suriye'deki bazı Dürzilerin “16. yüzyıldan itibaren Cebel-i Havran'a göç ettiğini” ve bölgenin “Cebel-i Dürzi” olarak anılmaya başladığını belirtiyor.

Buradan bazıları, özellikle kuzeyde yaklaşık 15 bin ila 20 bin Dürzi'nin yaşadığı Ürdün'e göç etti.

Az sayıda Dürzi de Latin Amerika, Güneydoğu Asya ve Avustralya gibi dünyanın çeşitli bölgelerine ve ayrıca Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Meksika'ya göç etti.

Sosyal ve politik rol

Dürziler, farklı ülkelere yayılmalarına rağmen yakın bağlarını sürdürmeye çalıştılar.

Beyrut Amerikan Üniversitesi'nden tarihçi Profesör Makram Rabah, Dürziler, Maruniler ve Lübnan Dağı'ndaki çatışmalar üzerine yazdığı bir diğer kitapta şu açıklamayı yapıyor: “Karma evlilikler ve Dürziler arasında ilişkiler var ve din adamları bu ilişkinin sürdürülmesinde önemli bir rol oynuyorlar. Sınırlar çizilmiş olsa da, Dürziler onları gerçekte tanımadılar.”

Makram'a göre, bir azınlık olmalarına rağmen, Ortadoğu'da Dürziler “bölgenin siyasi ve sosyal yaşamında, ekonomik ve sosyal meselelerinde önemli ve bazen öncü bir rol” oynadılar.

Bu durum genellikle, azınlığın rolünü, büyüklüğünün ötesinde şekillendirmede önemli bir etkiye sahip olan feodal liderlerden veya aile liderlerinden kaynaklanıyordu.

Örneğin Lübnan'da lider Kemal Canbolat, 1950'lerden iç savaşın başlangıcı (1975-1990) ve 1977'deki suikastına kadar önemli bir siyasi rol oynadı.

Suriye'de Fransız manda yönetimi, 1921'de Cebel el-Dürzi bölgesine idari bağımsızlık verdi ve bu statü 1937'ye kadar devam etti. Ancak bu dönemde, en önde gelen Dürzi liderlerinden biri olan Sultan Paşa el-Atraş, 1925'te Fransızlara karşı patlak veren büyük bir ayaklanmaya liderlik etti.

İsrail'e gelince, Makram Rabah, Dürzilerin “devlete tamamen entegre olduklarını ve orduda görev yaptıklarını, bunun da onlara devlet nezdinde daha fazla nüfuz sağladığını” açıklıyor.

Suriye'de çatışmanın patlak vermesinin ardından Dürziler, kendilerini çatışmadan ve sonuçlarından uzak tuttular. Birkaç istisna dışında, genellikle rejime karşı silahlanmadılar veya muhalefete katılmadılar. Bulundukları bölgelerde çeşitli silahlı grupların parçası olan Dürziler, Beşşar Esed'in devrilmesinden sonra iktidara gelen yeni yetkililerle henüz bir anlaşmaya varamadılar.

Nisan ayı sonlarında Şam kırsalındaki iki bölgede patlak veren ve Suveyda'ya uzanan çatışmalar, Dürzi milisler ile güvenlik güçlerinin de aralarında olduğu en az 119 kişinin ölümüne yol açtı. Bu kanlı çatışmaya İsrail hava saldırılarıyla müdahale etti ve Şam’ı, Dürzilere zarar verilmemesi konusunda uyardı.

Nadir görülen bir siyasi ayrışmayla, Dürziler arasında son olaylara ilişkin tutumlar farklılaştı. Kemal Canbolat’ın oğlu Lübnanlı lider Velid Canbolat, Dürzileri Müslümanlar ile “sonsuz bir savaşa” sürüklemek konusunda uyarıda bulunurken, dini otoriteler ve Suriyeli Dürzi askeri gruplar, Dürzilerin ülkenin “ayrılmaz bir parçası” olduğunu vurguladılar.Şarku'l Avsat'ın Independet Arabia'dan aktardığı analize göre buna karşılık, Suriyeli din adamları ve İsrail’deki Dürzilerin dini lideri Şeyh Muvaffak Tarif, İsrail'e Suriye Dürzilerini koruma çağrısında bulundular.

Rabah, bu tarafların “farklı ajandalara sahip olduğunu ve daha da önemlisi, üç ülkeye uzanan bir nüfuz mücadelesi olduğunu” belirtti.