Keşmir’deki çatışmalar devam ediyor

Keşmirli Müslümanlar, Cuma Namazı sonrasında Hindistan hükümetini protesto etti (AP)
Keşmirli Müslümanlar, Cuma Namazı sonrasında Hindistan hükümetini protesto etti (AP)
TT

Keşmir’deki çatışmalar devam ediyor

Keşmirli Müslümanlar, Cuma Namazı sonrasında Hindistan hükümetini protesto etti (AP)
Keşmirli Müslümanlar, Cuma Namazı sonrasında Hindistan hükümetini protesto etti (AP)

Pakistan ile Hindistan arasında Keşmir’deki ayrım hattı boyunca yaşanan çatışmaların ardından bölgede artan gerginlik 16 Ağustos’ta da devam etti. Pakistan ordusu, Keşmir’deki 1 askerinin Buttal kasabasında Hindistan’ın saldırısında öldüğünü duyurdu. Askerin ölümü öncesinde, geçen perşembe günü de Pakistan ve Hindistan arasındaki Cammu Keşmir Kontrol Hattı’nda çıkan çatışmada 5 Hint ve 3 Pakistanlı asker ile 2 sivil ölmüştü.
Pakistan Ordu Sözcüsü Tuğgeneral Asaf Gafur, Hint güçlerin Keşmir’in Pakistan’a ait olan kısmında, şehre ve askeri mevziilere saldırmasını Hindistan hükümetinin “Keşmir’de ateşkes uygulamalarını, Keşmir’in Hindistan kısmında sokağa çıkma yasağını gizleme girişimlerini, yerel halkla iletişimin kesilmesini ve bölgede yüzlerce politikacı ve eylemcinin tutuklanmasını tartışan” Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) toplantısının dikkatini çekme girişimi olarak niteledi.
Keşmir’de çatışmalar yaşanırken Hindistan Savunma Bakanı Rajnath Singh de bölgedeki çatışmaların tırmanması halinde Hindistan'ın nükleer silahını kullanma olasılığına dikkati çekti. Bakan, Pokhran Çölü'nün eski Hindistan Başbakanı Atal Bihari Vajpayee’nin Hindistan’ı nükleer bir güç haline dönüştürme hususundaki ısrarına tanık olduğunu hatırlatırken, “Şu an bu ilkeye bağlıyız. Nükleer silahı kullanan ilk taraf olmama politikasını kararlı bir şekilde uyguluyoruz. Ancak gelecekte neler olacağı şartlara bağlı” ifadelerini kullandı.
Hindistan hükümeti, 1998 yılında Pokhran Çölü'nde, Pakistan’ı yaklaşık 2 hafta sonra benzer denemeler yapmaya zorlayan çok sayıda nükleer deneme gerçekleştirmişti.
Hindistan Savunma Bakanının bu örtülü tehdidi, BMGK’nın Hindistan ve Pakistan arasındaki Keşmir’e dair gergin durumu görüştüğü bir zamana denk geldi. Hindistan hükümetinin Keşmir’in ayrıcalıklı statüsüne son vermesi sonrasında BMGK, uluslararası yasalara aykırı gördükleri söz konusu kararı ele almak üzere kapalı oturum düzenledi.
Hint yazar Arundhati Roy konuya dair açıklama yaparak, Hindistan’ın uygulamalarıyla Keşmirliler için büyük bir cezaevi kurduğuna ve hükümetin haydut haline dönüştüğüne vurgu yaptı. Roy, kararı uluslararası yasalara da aykırı olarak niteledi.
Pakistan Başbakanı İmran Han, “Dünya, Keşmir’de ikinci bir Srebrenitsa benzeri bir diğer katliam ve etnik temizliğe sessizce tanıklık mı edecek?” diye sordu. Twitter üzerinde açıklamada bulunan Han, “Uluslararası toplumu, buna izin vermesi halinde gelişmelerin Müslüman dünyasında radikalleşme ve şiddet döngülerine yol açacak sert yankılar ve tepkiler doğuracağı konusunda uyarmak istiyorum” diyerek bölgede savaş patlak verirse uluslararası toplumun, BM’nin Keşmir hususundaki kararlarının uygulanmasında yaşanan başarısızlıktan sorumlu olacağını ifade etti. İmran Han ayrıca, uluslararası topluma Keşmir’in “Güney Asya’da nükleer bir yanma noktası olduğunu” hatırlattı.
Aynı şekilde 16 Ağustos’ta Srinagar’daki Keşmirliler Alman Haber Ajansı’na (DPA) yaptıkları açıklamada, Hindistan hükümetinin bölgedeki baskın kampanyalarını sürdürmesi dolayısıyla camilere erişimin engellendiğini aktardı.
Keşmir’e 12 gündür kuşatma uygulanıyor. Yetkili makamlar, internet ve telefon iletişimini kesti. Bölgeye çok sayıda barikatlar kuruldurumda. Aynı zamanda Müslüman çoğunluğa sahip bölgenin kendi özel statüsünden çıkarılması sonrasında 500’den fazla yerel lider ve aktivist de gözaltına alındı. 16 Ağustos sabahı Cammu Keşmir’deki en büyük şehir olan Srinagar’daki bir cami kapalı tutulurken ağır silahlarla yüklü bir aracın da cami yakınlarında olduğu görüldü. Bölgede dükkanlar kepenklerini açmadı ve çok sayıda cadde boş kaldı.
Srinagar sakini olan Beşir Ahmed, “Bugün cuma. Ama camiye girip namaz kılmamıza izin vermiyorlar. Bu yüzden birçok sorunla karlı karşıyayız. Bu dini bir mesele ve bu sebeple bunu yapmamalılar” dedi.
Hindistan’daki hükümet yetkilileri, Keşmir’de Hindistan’ın iletişim hatlarında uyguladığı kısıtlamaların 16 Ağustos itibariyle kaldırılacağını duyurmuştu. Hindistan yönetimindeki Keşmir’le ilgili açıklamalarda bulunan Hint yönetici R. Subrahmanyam, Srinagar’daki gazetecilere bölgedeki okulların hafta sonundan sonra yeniden açılacağını bildirdi. Yetkili, telefon hatlarının 16 Ağustos akşamı itibariyle yenilendiğini ve vatandaşlara yönelik kısıtlamaların kademeli olarak kaldırılacağını vurguladı.
Pakistan Başbakanı İmran Han, ABD Başkanı Donald Trump ile BMGK’nın ilgili toplatışı öncesinde Hindistan ile tartışmalı Keşmir bölgesindeki durum hakkında görüştü.
Pakistan Dışişleri Bakanı Şah Mahmud Kureyşi, Fransız Haber Ajansı’na (AFP) yaptığı açıklamada “Bugün (Han), Trump ile görüştü. Bölgedeki ve Keşmir’deki durum hakkında karşılıklı görüş alışverişi yaptılar” dedi.



Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.


Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
TT

Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ın bugün ülkede bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya geldiğini açıkladı. Görüşmede Avn, Lübnan ordusunun görevini tamamlaması için destek çağrısında bulunarak, İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilmesi için baskı yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanlığı, heyetin ‘uluslararası kararların uygulanması yoluyla Lübnan’da istikrarı destekleme ve ülkelerin Lübnan ordusuna yardım ederek birliklerini tamamlamaya ve silah tekelini sağlamaya hazır olduklarını’ belirttiğini duyurdu.

Açıklamada Avn’ın, Lübnan’ın uluslararası kararları uygulama taahhüdünü yinelediği ve “İsrail tarafını ateşkesi uygulamaya ve çekilmeye zorlamamız gerekiyor; bu konuda sizden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandığı kaydedildi.

Geçen yıl kasım ayında, ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes sağlanmıştı. Bu ateşkese rağmen, İsrail hâlâ Güney Lübnan’daki bazı noktalarda kontrolünü sürdürüyor ve ülkenin doğusu ile güneyine yönelik saldırılarını devam ettiriyor.


Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
TT

Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga, dün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na (AGİT) yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Rusya ile "taviz değil, gerçek barış" istediğini söyledi.

Güvenlik ve insan haklarına odaklanan bir kuruluş olan AGİT, savaş sonrası Ukrayna'da rol oynamayı hedefliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD elçileri arasında "oldukça iyi" olarak nitelendirdiği görüşmelerin ardından çarşamba günü yaptığı açıklamada, barış görüşmelerine giden yolun şu anda belirsiz olduğunu söyledi.

Sibiga, örgütün yıllık bakanlar kurulu toplantısından önce, "Münih'te gelecek nesillere ihanet edenlerin isimlerini hâlâ hatırlıyoruz" diyerek, "Bu bir daha asla olmamalı. İlkelerden taviz verilmemeli ve uzlaşmaya değil, gerçek barışa ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

devfdr
Rus askerleri Kursk bölgesindeki Sudzha’da devriye geziyor (Arşiv- AP)

Bakan, görünüşe göre İngiltere, Fransa ve İtalya'nın Adolf Hitler'in o dönem Çekoslovakya olan toprakları ilhak etmesini kabul ettiği 1938 tarihli Nazi Almanyası anlaşmasına atıfta bulunuyordu. Bu anlaşma, tehditkâr bir güçle yüzleşmemenin işareti olarak yaygın olarak kullanılıyor.

Sibiga, ABD'ye barışı sağlama çabalarından dolayı teşekkür etti ve Ukrayna'nın "bu savaşı sona erdirmek için mümkün olan her fırsatı değerlendireceğine" söz verdi. "Avrupa geçmişte çok fazla adaletsiz barış anlaşması imzaladı. Hepsi yeni felaketlere yol açtı" diye ekledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy dün, ekibinin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki toplantılara hazırlandığını ve Trump'ın temsilcileriyle diyaloğun devam edeceğini söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Rusya ve Avrupa ile Orta Asya'nın büyük bir bölümünü içeren 57 üye ülkeyi kapsayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Soğuk Savaş döneminde Doğu-Batı diyaloğu için kilit bir forum olarak ortaya çıktı.

Örgüt son yıllarda, Rusya'nın kilit kararların uygulanmasını engellemesi ve örgütü Batı kontrolü altında olmakla suçlamasıyla sık sık çıkmaza giriyor. Rusya, açıklamasında Ukrayna'nın AGİT gündemine "tamamen hakim olmasından" şikayet etti.