Sudan'da yeni bir dönemin başlangıcı

Sudan’da düzenlenen kutlamalardan bir kare (AFP)
Sudan’da düzenlenen kutlamalardan bir kare (AFP)
TT

Sudan'da yeni bir dönemin başlangıcı

Sudan’da düzenlenen kutlamalardan bir kare (AFP)
Sudan’da düzenlenen kutlamalardan bir kare (AFP)

Sudan'ın başkenti Hartum’da bugün, siyasi anlaşmanın ve anayasa bildirisinin imzalanacağı tören hazırlıkları tamamlandı. Ayrıca Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) ve Askeri Geçiş Konseyi (AGK), imzalar atılmadan önce egemenlik konseyi temsilcilerinin isimlerini duyurmaya hazır olduklarını bildirdiler.
İsminin açıklanmasının istemeyen bir ÖDBG lideri, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, ÖDBG’nin konsey temsilcileri hususunda bir uzlaşıya vardığını ve bu temsilcilerin, ‘Sıddık Taver, Fadva Abdurrahman Ali Taha, Hasan Şeyh İdris ve Muhammed el-Feki Süleyman’ olduklarını açıkladı.
Öte yandan Şarku’l Avsat’a konuşan AGK Sözcüsü Şemseddin Kebaşi, AGK’nın egemenlik konseyi temsilcilerinin isimlerinin bugün resmi olarak duyurulacağını söyledi. Fakat daha önce basında yer alan haberlerde, Abdulfettah el-Burhan’ın konsey başkanı olarak belirlendiği, Muhammed Hamdan Daklu’nun onun yardımcılığı görevine getirildiği ve konseydeki diğer isimlerin ise Şemseddin Kebaşi, Salah Abdulhalık ve Yasir el-Atta olacağı kaydedilmişti.
Sudan devrimi yeni bir aşamaya giriyor
Belirlenen zaman çizelgesine göre egemenlik konseyi, yarın, anayasal yeminini gerçekleştirecek ve sonrasında AGK Başkanı Abdulfettah el-Burhan, askeri konseyin feshedildiğini açıklayacak. Anayasa bildirisinin ve siyasi anlaşmanın imzalanmasıyla birlikte Sudan devrimi yeni bir aşamaya geçmiş olacak. Özgürlük ve değişim koalisyonuna bağlı saha çalışma komitesi tarafından yapılan açıklamada, nihai anlaşmaların imzalanacağı 17 Ağustos 2019 gününün ulusal bir gün olacağı ve bunun ardından ülkenin talep edilen aşamaya geçiş yapacağı kaydedildi. Böylece adaletsizlik, zulüm ve ayrımcılığın sonuna gelindiğinin belirtildiği açıklamada, demokrasi ve eşitlik doğrultusunda yol alınacağı ifade edildi.
Yüksek Komite Başkanı General Muhammed Ali İbrahim, ilgili belgelerinin imzalanmasının Sudan'ı demokrasi, iyilik, kalkınma, barış ve özgürlük yoluna sevk edecek büyük bir başarı olduğunu söyledi. İmzaların atılmasının ardından Sudan'ın dış ilişkiler kapısını aralayacağını ifade eden General İbrahim, geçici hükümetin, ‘ülkenin terörü finanse eden devletler listesinden çıkarılması’ sorununu çözeceğini söyledi.
General İbrahim, anlaşmaların imzalanması münasebetiyle gerçekleştirilecek kutlamaların, mücadele, devrim ve değişimin imgelerini yansıtacağını belirtti. Ayrıca gerek anlaşmaya ilişkin yapılan olumlu açıklamalar, gerekse de iktidarın sivillere devredilmesi konusundaki iyimserliğini dile getiren İbrahim, geçiş dönemi belgelerinin imza törenine bir dizi kardeş ve dost devlet başkanlarının katılacağını söyledi. General İbrahim, imza törenine katılacak olan devlet başkanları arasında Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali, Kenya Cumhurbaşkanı Uhuru Kenyatta, Çad Cumhurbaşkanı İdris Debi ve Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit’in yer alacağını söyledi. Ayrıca imza törenine, bölgesel ve uluslararası kuruluşların temsilcilerin de katılacağını belirtti.
Anlaşmanın, hükümetin geçiş döneminde izleyeceği temelleri ve uyacağı kuralları belirlediğini belirten general, bir sonraki aşamadaki önceliklerin barışın sağlamak ve kapsamlı bir kalkınma gerçekleştirmek olduğunu söyledi.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.