Yemen hükümeti, devlet dışı yetkililerden talimat alma konusunda uyarıda bulundu

Aden’de ‘geçiş konseyine’ bağlı silahlı unsurlar (EPA)
Aden’de ‘geçiş konseyine’ bağlı silahlı unsurlar (EPA)
TT

Yemen hükümeti, devlet dışı yetkililerden talimat alma konusunda uyarıda bulundu

Aden’de ‘geçiş konseyine’ bağlı silahlı unsurlar (EPA)
Aden’de ‘geçiş konseyine’ bağlı silahlı unsurlar (EPA)

Yemen hükümeti, geçen hafta uluslararası mevziileri ve kampları ele geçirmelerinin ardından meşruiyetin “darbeci” olarak tanıdığı Güney Geçiş Konseyi’ne dikkat çekerek devlet birimleri dışında herhangi bir kurumla iletişime geçilmeyeceğini duyurdu. 
Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik, bakanlara, bölge valilerine ve kurum başkanlarına yasa dışı herhangi bir oluşum veya birim tarafından yayınlanan herhangi bir talimatı uygulama izin verilmediğini vurguladı.
Yemen resmi ajansı SABA'da yer alan habere göre Abdulmelik, yasal çerçevede görevlerini tam olarak yerine getirmek için merkezi ve yerel organların karşı karşıya kaldığı zorluklarla mücadele kapsamında çabaların iki katına çıkarılması gerektiğini ifade etti.
Başbakan; bakanlar, valiler, kurum ve kuruluş başkanları, genel ilişkiler yönetimini düzenleyen yasalara aykırı bir eylemde bulunulmayacağını belirtti.
Yemen Enformasyon Bakanı Muhammer el-İryani de hükümetin devlete karşı girişimlere yönelik anayasal ve yasal görevlerini yerine getireceğini söyleyerek “İranlı Husi milislerle karşılaştığımız gibi ordu ve güvenlik kuruluşları çerçevesi dışındaki her silahlı oluşuma cevap vereceğiz” dedi. Durumun gelecekteki yankılarına dair uyarı yapan İryani bunun şiddet, kaos ve sivil mücadelenin tohumları olduğunu vurguladı.
Bakan, Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, “Geçiş Konseyi olarak adlandırılan beyan, darbe senaryosunun devam ettiğini ve Suudi Arabistan’daki kardeşlerin Aden’deki olaylara yönelik sarf ettiği çabaların göz ardı edildiğini gösteriyor” diyerek güneydeki diğer illerin de kontrol altına alınmaya çalıştığını vurguladı.
İryani, Güney Geçiş Konseyi’ne bağlı Hizam Emni güçlerinin gerçekleştirdiği darbeyi kabullenmenin, Husilerin Sana’daki darbesine karşı Arap Koalisyonu'nun gerçekleştirdiği askeri müdahalenin meşruiyetine gölge düşürdüğünü belirtti.
Suudi Arabistan’ın Aden’deki “darbeyi” sonlandırmak ve durumu kontrol altına almak için sarf ettiği çabaları desteklediklerini kaydeden İryani, Suudi Arabistan liderliği ve hükümetinin Yemen’in birliğini, güvenliğini ve istikrarını destekleme hususundaki pozisyonunun net olduğunu, yalnızca birlik bayrağını kaldıranların bu değerleri kazanabileceğini ifade ederek “Tarih, bize bunu söylüyor” ifadesini kullandı.
Güney Geçiş Konseyi’ne mensup darbeciler, geçen hafta Aden’deki Yemen hükümeti kamplarını ve kuruluşlarını ele geçirmişti.
Öte yandan Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) tarafından oluşturulan bir komite, Geçiş Konseyi unsurları ile Hizam Emni güçlerinin hükümet kurumlarından ve meşru hükümete ait askeri birimlerden geri çekilişini kontrol etmek üzere geçen perşembe günü Aden’e ulaştı.
Yemen Dışişleri Bakanlığı, Aden’deki ofisinin çalışmalarının askıya alındığını duyururken bu karar için de “meşru hükümet kurumlarına karşı sözde Geçiş Konseyi önderliğindeki silahlı ayaklanmayı” gerekçe gösterdi. Bakanlık yayınladığı resmi  bildiride, “Dışişleri Bakanlığı, geçici başkent Aden’deki ofis çalışmalarını, vatandaşlarının çıkarlarına doğrudan etki eden hizmet faaliyeti istisna tutularak, 15 Ağustos itibariyle askıya alması dolayısıyla üzüntü içerisinde” ifadelerine yer verdi. Bakanlık, şehirdeki durumun normal seyrine dönmesi sonrasında Aden’deki ofisin çalışmalarına yeniden başlayacağına ve gelişmelere göre yeni önlemlerin ortaya koyulacağına da dikkati çekti.
Gençlik ve Spor Bakanı Yardımcısı Hamza Kamali de şunları söyledi:
“Aden’de mevcut olan boşluk Husilere, meşruiyet ve Koalisyon karşıtı cephelere hizmet ediyor. Koalisyon ve meşruiyet, durumu daha önce belirtilen siyasi çözümlerle birlikte 8 Ağustos öncesi koşullara geri döndürmek zorundadır. Durum düzeltilmelidir. Meşruiyet ve devlet düzeyinde, askeri ve güvenlik açısında siyasi reformların ardından Aden’deki mevcut durum onarılmalıdır. Bu alanların güvenliğini istikrarsızlaştıracak dengesizliklerin tekrar etmemesi için kurtarılmış alanlarda askeri birliklerin birleştirilmesi gerekmektedir.” .
Yemen Devlet Başkanı Danışmanı Dr. Muhammed el-Amiri de “güvenlik güçlerine paralel silahlı oluşum ve kampların kurulması” hususunda uyarıda bulunduğu açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Güvenlik güçlerine paralel olarak birtakım silahlı güçlerin ve kampların kurulması önceki dönemde siyasi güçler tarafından sürekli olarak uyarı almıştı. Herkes Aden’deki hükümetin görevine geri dönmesinin gerekliliğini söylüyordu. Tüm bu olanlar yalnızca Husilerin projesine ve Koalisyon’un hedeflerini engellemeye yarıyor.”
Meşruiyeti destekleyen Koalisyon ve Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı da daha önceki açıklamalarında ateşkesin gerekli olduğunu, Geçici Konsey unsurlarının Aden’de ele geçirdikleri alanlardan geri çekilmeleri gerektiğini söylemiş, İran destekli Husi projesine karşı Yemen güçlerini birleştirmek ve gerginliği sonlandırmak üzere meşruiyet ve darbeciler arasında diyalog için Suudi Arabistan’da bir araya gelme çağrısında bulunmuştu.
Yemen hükümeti, geri çekilme olmadan diyalog yapılmayacağı hususundaki tavrını sürdürürken Suudi Arabistan’ın “Aden’deki darbe hususunda bir toplantı düzenlenmesine” yönelik diyalog çağrılarını da memnuniyetle karşıladığını bildirdi.



Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

TT

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Amerikan yönetimi Sudan’daki çatışmanın taraflarına ülkedeki savaşı durdurmaya yönelik bir yol haritasını kabul ettirmeye çalışırken, ABD ve Sudanlı kaynaklar, Port Sudan yönetiminin Rusya’dan silah desteği almak için Moskova ile temas kurduğunu bildirdi. Kaynaklara göre Port Sudan, gelişmiş silahlar karşılığında Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma imkânı ve maden ile altın yatırımları teklif etti. Bu durum, Sudan’daki savaşın, küresel ölçekte kritik öneme sahip deniz geçişlerinden birinde, ABD baskıları ile Rusya’nın cazip teklifleri arasında daha geniş bir güç mücadelesine dönüşmesi riskini artırıyor.

Bu gelişmelerle eş zamanlı olarak, ABD’nin Sudan’da ateşkes için hazırladığı yeni öneriye ilişkin daha fazla ayrıntı ortaya çıktı. Teklifin, İslamcı akım ve Müslüman Kardeşler’i dışarıda bırakan, askeri, insani ve siyasi alanları kapsayan üç paralel yol haritası içerdiği belirtildi.

Rusya için deniz üssü ve altın

ABD’nin yoğun diplomatik girişimleri sürerken, Wall Street Journal dün yayımladığı haberinde, geçici başkent olarak Port Sudan’ı kullanan hükümetin Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma ve maden ile altın alanlarında yatırım yapma teklifinde bulunduğunu aktardı. Habere göre bu teklif, Sudan ordusunun Rusya’dan gelişmiş silahlarla yeniden donatılması karşılığında yapıldı.

fvbg
Kızıldeniz'deki Port Sudan limanı (Getty Images)

Gazetenin adını vermediği Sudanlı yetkililere dayandırdığı habere göre, Sudan’ın Rusya’ya ilettiği teklif, 25 yıllık bir anlaşmayı kapsıyor. Buna göre Rusya, Port Sudan Limanı’nda veya Kızıldeniz kıyısındaki başka bir deniz tesisinde, aralarında nükleer güçle çalışan savaş gemilerinin de bulunduğu dört deniz unsurunu ve en fazla 300 askeri konuşlandırabilecek.

Amerikan gazetesi, böyle bir üssün Rusya’ya Süveyş Kanalı üzerinden geçen ve küresel ticaretin yaklaşık yüzde 12’sini oluşturan deniz hattını izleme imkânı vereceğine dikkat çekti.

ABD uyarısı

Gazete ayrıca, üst düzey bir ABD yetkilisinin, Port Sudan ya da Libya’da kurulacak bir Rus askeri üssünün Moskova’nın güç kullanma kapasitesini artırabileceği ve daha az kısıtlamayla hareket etmesine yol açabileceği uyarısında bulunduğunu aktardı. Emekli Tümgeneral Mark Hicks’in değerlendirmesine göre ise böyle bir deniz üssü, Rusya’nın uluslararası konumunu güçlendirecek ve bölgedeki nüfuz alanını genişletecek.

fv
Sudan Ordusu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (AFP)

Bu gelişme, Port Sudan’daki askeri yönetimin yeni silah kaynakları arayışını sürdürdüğü bir dönemde ortaya çıktı. Gazetenin adını açıklamadığı bir Sudanlı yetkili, ülkenin gelişmiş silah sistemlerine ve hava savunma kapasitesine ihtiyaç duyduğunu, ancak bu tür bir anlaşmanın ABD ve Avrupa Birliği (AB) ile sorun yaratabileceğini belirtti.

Gazetenin değerlendirmesine göre Washington, savaşı durduracak ve sivil yönetime geçiş sürecini başlatacak bir yol haritasına odaklanırken, Port Sudan yönetimi ise Rusya ile yakınlaşmanın getireceği askeri ve ekonomik kazanımları önceliklendiriyor.

Ateşkes ve uluslararası mekanizma

Bu çerçevede, ABD’nin Sudan’da ateşkese yönelik yeni önerisine ilişkin ayrıntılar da ortaya çıkmaya devam ediyor. Al Arabiya’ya konuşan kaynaklar, teklifin askeri, insani ve siyasi başlıklardan oluşan üç paralel süreci kapsadığını ve İslamcı akım ile Müslüman Kardeşler’in bu süreç dışında tutulduğunu aktardı.

Mısır kaynaklarına dayandırılan habere göre, askeri başlık, ülke genelinde kapsamlı bir ateşkesi öngörüyor. Buna göre ateşkesten sonra geniş ölçekli bir insani operasyon başlatılacak, yardım kuruluşlarının erişimi sağlanacak ve temel hizmetler yeniden tesis edilecek. Ayrıca ateşkesi denetlemek üzere, sahada gözetim mekanizmalarına sahip bir uluslararası komite kurulması planlanıyor. Bu komite, insani koridorların güvenliğini sağlamak, sivilleri korumak ve olası ihlalleri takip etmekle görevlendirilecek.

cdfrgt
ABD Başkanı Donald Trump’ın Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Başdanışmanı Massad Boulos (AFP)

İnsani sürecin başarısı, ateşkesin kalıcılığına ve yardımın ülke geneline etkin biçimde ulaşmasına bağlanıyor. Buna göre sağlam bir ateşkes, insani operasyonların başlaması için temel koşul olacak; bu da yardım ekiplerinin erişimini kolaylaştırarak yerinden edilmiş kişiler ile mültecilerin güvenli dönüşü için gerekli ortamın hazırlanmasına katkı sağlayacak.

Siyasi sürece ilişkin öneri ise eski rejim mensupları ve İslamcılar hariç, sivil güçlerin öncülüğünde bir geçiş süreci öngörüyor. Bu süreç, ordunun ve Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) ateşkese onay vermesiyle eş zamanlı olarak başlayacak ve savaşın sonlandırılmasına giden yolun ilk adımını oluşturacak.

Askeri alanda kapsamlı reform

Yol haritası ayrıca kapsamlı bir askeri reform sürecini de içeriyor. Buna göre Sudan İslami Hareketi ve Müslüman Kardeşler çizgisine yakın isimlerin ordu ve güvenlik kurumlarından çıkarılması, silahlı grupların entegrasyonu ve iki tarafla birlikte savaşan milis yapılanmalarının tasfiyesi planlanıyor. Amaç, sivil otoriteye tabi, birleşik ve profesyonel bir ordu ile yeniden yapılandırılmış güvenlik kurumları oluşturmak. Bu süreçte karar merciinin ordu veya HDK olmayacağı özellikle vurgulanıyor.

Öte yandan, eylül ayında ABD’li arabulucu Massad Boulos tarafından sunulan planın, Sudan hükümeti ile HDK temsilcilerine ateşkes ve kapsamlı bir insani süreç önerdiği biliniyor. Ancak Boulos 25 Kasım’da her iki tarafın da plana henüz onay vermediğini açıklamıştı.

Boulos o dönemde yaptığı açıklamada, tarafların ateşkesi ‘ön koşul olmadan’ kabul etmesinin önemine dikkat çekmiş; bunun can kayıplarını azaltmak, siyasi sürecin yeniden başlamasını sağlamak ve ülkenin sivil yönetime geçişi için gerekli koşulları oluşturmak açısından kritik olduğunu ifade etmişti.


Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
TT

Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)

Papa 14. Leo'nun uçağı Beyrut'tan ayrılır ayrılmaz İsrail'e ait insansız hava araçlarının (İHA) yeniden şehrin semalarında uçmaya başlaması, ziyarete eşlik eden sakinliğin hesaplanmış, geçici ve ziyaretle ilgili kaygılarla dayatılan bir durum olduğunu gösteriyor.

İsrail Yayın Kurumu, Başbakan Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın, Lübnan'a yönelik İsrail tehditleri arasında, ABD elçisi Morgan Ortagus'la, Lübnan'ın başkenti Lübnan'a yapacağı ziyaret öncesinde bir araya geldiğini bildirdi.

Ayrıca İsrail ordusu sözcüsü Avichay Adraee, "X" hesabından paylaştığı videoda, "Hizbullah"ın 121. Birimi'nin, 2020'deki Beyrut limanı patlamasıyla ilgili ipuçlarını ortaya çıkarmak üzere oldukları için Joseph Skaff, Munir Ebu Racili, Joe Bejjani ve Lokman Slim olmak üzere dört önemli Lübnanlı ismin öldürülmesinin arkasında olduğunu söyledi.

Papa Leo, liman patlamasının yaşandığı yeri ziyaret ederek, patlamada hayatını kaybedenlerin ruhları için sessizce dua etti ve kendisini gözyaşlarıyla karşılayan, ellerinde sevdiklerinin fotoğrafları olan çok sayıda vatandaşla tokalaştı.


İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
TT

İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)

İsrail, Lübnanlı Hizbullah örgütünü, 2020 yılında Beyrut limanında meydana gelen ölümcül patlamada örgütün rolünü ifşa edebilecekleri gerekçesiyle çok sayıda Lübnan vatandaşını öldürmekle suçladı.

İsrail ordusunun dün yaptığı açıklamaya göre dört kurban, patlamanın Hizbullah'ın yüksek patlayıcı amonyum nitrat depolamasından kaynaklandığını ortaya koymuş olabilir.

İsrail ordusu, ölen kişilerin Hizbullah ile patlama arasında bir bağlantı olduğunu ileri süren gümrük memurları ve gazeteciler olduğunu iddia etti.

Bilgiler bağımsız kaynaklarca doğrulanamadı. Hizbullah daha önce patlamanın sorumluluğunu reddetmişti.

Ağustos 2020'de Beyrut limanında meydana gelen patlamada 200'den fazla kişi hayatını kaybetmiş, 6 bin kişi yaralanmış ve mahalleler yerle bir olmuştu.

Patlamaya, güvenlik önlemleri alınmadan yıllarca depolanmış yüzlerce ton yüksek patlayıcı amonyum nitrat neden oldu. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre bu, dünyanın en büyük nükleer olmayan patlamalarından biriydi.

Patlamadan bugüne kadar kimse sorumlu tutulmadı.

Soruşturma, öncelikle siyasi nüfuz, yargısal engeller ve yaygın yolsuzluk nedeniyle tıkandı.

Yetkililer soruşturmadan kaçıyor ve hâkimler engelleniyor.

Hükümet, yılın başında soruşturmayı yeniden başlatacağını duyurdu. Bu girişim, siyasi açıdan güçlü Hizbullah'ın İsrail'le savaş nedeniyle zayıflaması ve soruşturmaların yıllardır ilerlemesinin engellenmesiyle de desteklendi.