عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Türkiye'de 'Cumhurbaşkanı'na hakaret' davaları

Ankara/Said Abdurrazık
Ankara/Said Abdurrazık
    Ankara/Said Abdurrazık
TT
TT

Türkiye'de 'Cumhurbaşkanı'na hakaret' davaları

Ankara/Said Abdurrazık
Ankara/Said Abdurrazık

Basın ve ifade özgürlüğü alanında çalışmalar yürüten kuruluşların raporlarına göre ‘Cumhurbaşkanı’na hakaret’ Türkiye’deki gazetecilere en fazla yöneltilen suçlamalardan biri haline geldi.
Onlarca gazeteci, yazar, sanatçı ve akademisyen, sosyal medya paylaşımları veya kaleme aldıkları yazılar nedeniyle Cumhurbaşkanı’na hakaret suçlamasıyla karşı karşıya.
Muhalif çizgideki Yurt Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ali Avcu, iki hafta önce bir toplantıya katılmak üzere gittiği Bolu’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a hakaret ettiği suçlamasıyla gözaltına alındı. Avcu, Cumhuriyet Savcılığı'nda verdiği ifadenin ardından serbest bırakıldı.
YeniÇağ Gazetesi yazarı Yavuz Selim Demirağ da geçtiğimiz Mayıs ayında İstanbul'daki yerel seçimleri yenileme kararı nedeniyle hükümeti eleştirmesinin ardından ellerinde beyzbol sopası olan kimliği belirsiz kişilerin saldırısına uğradı ve ağır yaralandı.
Demirağ, geçtiğimiz Haziran ayında ise hakaret suçlamasıyla 11 ay 20 gün hapis cezasına çarptırıldı.
Aydın'da yerel bir gazetede çalışan Mustafa Yayla da 3 yıl önce Facebook hesabı üzerinden Erdoğan’a hakaret ettiği gerekçesiyle BİMER’e şikayet edildi ve Cumhurbaşkanı’na hakaret suçlamasıyla hakkında 11 ay 20 gün hapis cezası verildi.  
Cezası ertelenmeyen ve paraya çevrilmeyen Yayla, Bölge İstinaf Mahkemesi'nde karara itiraz etti. İstinaf Mahkemesi ise yerel mahkemenin verdiği kararı onadı.
Gazeteci Nazlı Ilıcak da Twitter üzerinden Şubat 2016'da paylaştığı bir mesajda Cumhurbaşkanı Erdoğan'a hakaret ettiği gerekçesiyle geçtiğimiz yıl 1 yıl 2 ay hapis cezasına çarptırıldı.
Darbe girişimini destekleme suçlamasıyla yargılanarak hapis cezasına çarptırılan Ilıcak mahkemede yaptığı savunmada  Twitter'da HDP eski  Eş Başkanı Selahattin Demirtaş’ın hapiste olmasına ilişkin mesaj yayınladığını ve Erdoğan’a hakaret etmediğini dile getirdi.
Mart 2015 tarihinde ise Penguen Dergisi’nin karikatüristleri Bahadır Baruter ve Özer Aydoğan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret ettikleri gerekçesiyle 11 ay 20’şer gün hapis cezasına çarptırıldı. İki karikatüriste verilen hapis cezası 7'şer bin lira para cezasına çevrildi.
Gazeteci Pelin Ünker’e, aralarında eski Başbakan Binali Yıldırım’ın çocuklarının da bulunduğu bazı siyasetçiler ve ailelerinin Malta’daki off-shore şirketleriyle bağlantısıyla ilgili yazısı nedeniyle verilen 13 ay 15 gün hapis cezası istinaf mahkemesi tarafından bozuldu. 
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) Türkiye Direktörü Emma Sinclair, Türkiye’nin hakaret suçlamalarına ilişkin uzun bir geçmişe sahip olduğunu söyleyerek, “Ancak insanları hakaretten hapse atmak, son 10 yılda benzeri görülmemiş endişe verici yeni bir trend oldu” değerlendirmesinde bulundu.
Cumhurbaşkanı’na hakaret suçlamasıyla 2017 yılında başlatılan savcılık soruşturması 20 bin 539'u bulurken ceza mahkemelerinde 6 bin 33 dava açıldı. 2 bin 99 mahkumiyet kararı verildi.
Gazetecileri Koruma Komitesi Başkan Yardımcısı Emre Kızılkaya, bir gazeteci hapisteyse veya doğruyu söylemekten endişe ediyorsa ya da söyledikleri yüzünden işten kovulduysa bu durumun demokrasi için büyük bir sorun olduğunu dile getirdi.
Paris merkezli Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü, 2019 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’ne göre Türkiye'nin 180 ülkenin yer aldığı listede 157’nci sırada bulunduğunu bildirdi.
Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI) Genel Müdür Yardımcısı Scott Griffen da Türkiye’de solcu, laik ve Kürt gazetecilerin özellikle hedef alındığını öne sürdü.
HRW’nin 2019 Dünya Raporu’nda ise Türkiye’nin hapisteki gazeteci sayısı konusunda dünya birinciliğine devam ettiği, terör suçlarından tutuklu veya hükümlü olarak hapis yatmakta olan tahminen 175 gazeteci ve medya çalışanı olduğu kaydedildi.
Medyanın büyük kısmının bağımsız olmadığı ve çoğu gazete ile kanalın hayatta kalabilmek için hükümetin siyasi çizgisinin sözcülüğünü yaptığı öne sürülen raporda, Türkiye’de binlerce kişi hakkında sosyal medya paylaşımları nedeniyle ceza soruşturmaları ve davaları açıldığı aktarıldı. Raporda ayrıca Wikipedia’nın Türkiye’de halen erişime kapalı olduğu da vurgulandı.
Bu raporlara ve gelen eleştirilere rağmen, hükümet, Radyo ve Televizyon Kurumu’na (RTÜK) internet içeriğini denetleme konusunda geniş yetkiler verdi.
Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre internet üzerinden yayın yapan Netflix, BluTV ve Puhutv gibi televizyonlar RTÜK denetimine tabi olacak.
‘Radyo, Televizyon ve İsteğe Bağlı Yayınların İnternet Ortamından Sunumu Hakkında Yönetmelik’ ile yapılan düzenlemeler Resmi Gazete'de yayımlanarak yasalaştı.
Söz konusu yönetmeliğe göre internet üzerinden yayın yapmak isteyen medya hizmet sağlayıcılarının RTÜK'ten yayın lisansı alması gerekiyor.
RTÜK, içerikleri nedeniyle yayınkarı durdurma ve lisans iptali yaptırımlarını uygulayabilecek.
Türkiye, son yıllarda basın özgürlüğünün gerilediğine ilişkin eleştiriler ile karşı karşıya kalmaya devam ediyor.
NATO Parlamenter Asamblesi (NATO PA) tarafından 2018’in sonunda hazırlanan raporda, ABD merkezli düşünce kuruluşu Freedom House’un 2018 Dünyada Özgürlükler Raporu’nda açıklandığı üzere Türkiye’nin ‘özgür olmayan ülkeler’ kategorisinde yer alan tek NATO üyesi olduğunun altı çizildi.
Alman milletvekili Ursula Schmidt, Temmuz 2016’daki başarısız darbe girişiminden sonra Türkiye’nin endişe verici bir dönüşüm geçirdiğini öne sürdü.
Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Dunja Mijatovic de Türkiye’deki ifade özgürlüğü hakkında bir rapor hazırlayarak terörle mücadele yasalarının bazı maddelerinin uygulamasının çok ciddi ifade özgürlüğü ihlallerine yol açtığı uyarısında bulunmuştu.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Güney Asya'da kırılgan barış

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT
TT

Güney Asya'da kırılgan barış

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Kaswar Klasra

Hindistan ve Pakistan arasında, Hindistan yönetimindeki Keşmir'de gerçekleşen yeni bir terör saldırısıyla tetiklenen son şiddet patlaması, dünyanın dikkatini Güney Asya'daki gergin cephe hatlarına yeniden odakladı. ABD öncülüğündeki uluslararası arabuluculuk çabaları, iki nükleer silahlı komşuyu savaşın eşiğinden geri çekmeyi başarmış olsa da, bu ihtiyatlı sakinlik kalıcı bir barış olarak kabul edilemez.

İki ülke arasındaki anlaşmazlığın merkezinde yer alan Keşmir anlaşmazlığına bir çözüm bulunmaması nedeniyle, bölge 1 milyardan fazla insanın hayatını tehdit eden bir gerilimi tırmandırma döngüsünün esiri olmaya devam ediyor.

Bu hadise, on yıldan kısa bir sürede yaşanan üçüncü büyük tırmandırma sayılıyor ve her dalga bir öncekinden daha tehlikeli. Hindistan'ın Pakistan topraklarında faaliyet gösteren militanları sorumlu tuttuğu Pahalgam'daki saldırı, her iki taraftaki askeri tesisleri hedef alan bir dizi füze ve insansız hava aracı saldırısını tetikledi. Gerginliğin tırmanma hızı ve yoğunluğu, durumun kırılganlığını ve yarımadanın büyük bir felakete kaymaya hazır olduğunu teyit ederek, tehlike seviyesini yükseltti. Önceki örneklerde olduğu gibi, ABD, krizi kontrol altına almak için arabuluculu olarak müdahalede bulundu. Kendisine duyurulmayan Çin ve Körfez çabaları da destek verdi.

Bu model tanıdık hale geldi; Keşmir'de bir terör olayı gerçekleşiyor, onu Hindistan’ın yanıtı,  ardından Pakistan'ın askeri yanıtı takip ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre Son şiddet dalgasını diğerlerinden ayıran husus yalnızca yoğunluğu değil, aynı zamanda kullanılan savaş araçlarının gelişmişliğiydi. Her iki taraf da geleneksel askeri güç kullanımının yanı sıra siber operasyonlara ve insansız hava araçlarına başvurdu. Bu çatışma, yapay zekanın, otonom insansız hava araçlarının ve siber savaşın savaş alanını yeniden şekillendirmeye başladığı Güney Asya'nın askeri tarihinde yeni bir bölümü işaret ediyor. Bununla birlikte, siyasi söylem durgun kaldı ve önemli bir dönüşüme sahne olmadı.

 Hindistan, çok daha büyük olan ekonomisi ve Batı'ya giderek daha yakın hale gelmesi sebebiyle stratejik bir ivmeye sahip olduğunu hissedebilir, fakat devam eden istikrarsızlık büyük hedeflerini tehdit ediyor. Tedarik zincirlerini Hindistan'a taşımayı düşünen küresel şirketler, çalkantılı bir bölgesel tablo karşısında tereddüt ediyor. Kalkınma veya kuzeydeki Çin tehdidi ile yüzleşmede kullanılabilecek kaynaklar kronik sınır krizi tarafından tüketiliyor. Dahası, Keşmir'de devam eden huzursuzluk, yerel halkı devletten daha da uzaklaştırıyor ve Yeni Delhi'nin son vermeye çalıştığı ayaklanmayı körüklüyor.

Pakistan’a gelince, yüksek gerilimin maliyeti onun için daha ağır. Uluslararası kredilere bağımlı ve yakın zamanda terörizm finansmanı artırılmış izleme listesinden çıkarılan kırılgan ekonomisi, her tırmandırmada ağır kayıplar yaşıyor.

Pakistan'ın Pahalgam saldırısıyla ilgili ortak soruşturma teklifi -Hindistan'ın bu tür girişimleri tekrar tekrar reddetmesine rağmen- ciddiye alınmayı hak ediyor. Bu tür konularda şeffaflık ve iş birliği, karşılıklı şüphe döngüsünü kırmaya yardımcı olabilir. Hindistan gerçekten sadece geçici bir ateşkes değil, uzun vadeli bir barışı hedefliyorsa, yanlış değerlendirme riskini azaltacak mekanizmalar kurmak için İslamabad ile ciddi bir diyaloğa girmelidir.

Sadece krizleri yönetmek yerine, iki ülke çatışmanın kökenlerini ele alma gibi daha zor bir göreve girişmelidir. Nükleer silaha sahip iki komşu arasındaki son gerginlik, Keşmir sorununun acilen ele alınması gereken bir nükleer patlama noktası olduğunu teyit etti. Bu kriz Hindistan ve Pakistan'daki 1 milyardan fazla insanın hayatını tehdit ediyor.

Uluslararası aktörler, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve Körfez ülkeleri, doğrudan askeri iletişim kanalları da dahil olmak üzere etkili bir kriz yönetim mekanizmasının kurulması için bu anı değerlendirmelidir

Pakistan, Keşmir sorununun çözümünün ancak diyalog yoluyla mümkün olduğunu kabul ederken, Hindistan askeri baskının siyasi bir çözüme alternatif olmadığını kabul etmelidir. Keşmir'de adil ve kalıcı bir çözüm sadece bölgeyi istikrara kavuşturmakla kalmayacak, aynı zamanda onlarca yıldır arzu edilen ekonomik ve ticari iş birliğinin ve ilişkilerin normalleşmesinin önünü açacaktır.

Dış baskıyla durdurulan son turun sonucu, sahadaki gerçekleri değiştirmedi. Her iki tarafın askeri kuvvetleri halen yüksek alarm durumunda ve resmi bir barış anlaşması imzalanmadı. Ancak, her iki başkent de kısa vadeli taktik hesapların ötesine geçmeye karar verirse, bu tırmandırma bir dönüm noktası olabilir.

Uluslararası aktörler, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve Körfez ülkeleri, doğrudan askeri iletişim kanalları, bağımsız soruşturma organları ve şeffaflığa yönelik karşılıklı taahhütler de dahil olmak üzere etkili bir kriz yönetim mekanizmasının kurulması için baskı yapmak üzere bu anı değerlendirmelidir. Aynı şekilde Pakistan ekonomisini ticaret ve yatırım teşvikleri yoluyla desteklemek, alışılmadık yöntemlere olan bağımlılığını azaltabilirken, Hindistan'ın daha ölçülü bir duruşu Keşmirliler ile genel olarak bölgenin sakinleri arasındaki güveni yeniden inşa edebilir.

Bu ganimet için yapılmış bir savaş değildi ve taraflardan hiçbiri zafer kazanmadı. Aksine bu savaş, Güney Asya'nın uçurumun eşiğinde olduğunun acı bir hatırlatıcısı ve Delhi ile İslamabad liderlerine kalıcı bir barış için gereken sıkı ve zorlu çalışmaya başlamaları yönünde acil bir çağrıydı.