Filistin polisi kapsamlı bir intifada konusunda uyardı

Filistinli bir gösterici Cuma günü Doğu Gazze’de İsrail kuvvetleriyle çatışmalar sırasında (AFP)
Filistinli bir gösterici Cuma günü Doğu Gazze’de İsrail kuvvetleriyle çatışmalar sırasında (AFP)
TT

Filistin polisi kapsamlı bir intifada konusunda uyardı

Filistinli bir gösterici Cuma günü Doğu Gazze’de İsrail kuvvetleriyle çatışmalar sırasında (AFP)
Filistinli bir gösterici Cuma günü Doğu Gazze’de İsrail kuvvetleriyle çatışmalar sırasında (AFP)

Filistin güvenlik güçleri giderek artan ekonomik kriz ve müzakerelerin donduğu bir zaman diliminde Batı Şeria’da kapsamlı bir intifada hareketinin patlak vermesine karşı uyarıda bulundu. Filistin emniyet kaynakları Batı Şeria’da silahlı operasyonların meydana gelmesinin ihtimal dahilinde olduğunu belirtti.
En son operasyonlar öncesinde hazırlanan raporda mevcut durum devam ederse intifadaya yol açan şiddetli çatışmalar yaşanabileceği vurgulandı. Yedi Ahronot Gazetesi konuyla ilgili olarak siyasi donukluk sadece Ramallah hükümetini değil Filistin emniyet güçleri için de endişe kaynağı olduğunu belirtti.
Raporda 16-25 yaş aralığındaki genç grubun işsizlik nedeniyle gelecek kaygısı taşıdığı  ve bu öfkenin genç nesilde operasyon düzenleme riskine dönüşeceği endişesi dile getirildi.
Rapor, tutukluların ifadelerine, sokakta ve sosyal medyada söylediklerine dayanılarak hazırlandı.
Tüm veriler, Batı Şeria’da bıçaklama, ezme ve silahlı operasyonların artacağını işaret ediyor. Raporun bir hafta önce el-Halil kentinde bir İsrail askerinin öldürülmesinden önce yazılması dikkat çekici. Raporda, Batı Şeria’da silahlı operasyon yapmak isteyen bir kişinin yerli yapım bir silah edinmesinin çok kolay olduğuna da dikkat çekildi. Hamas’ın Gazze içinde ve dışında operasyon yapmak için eleman toplamasının da bunların uygulanma şansını arttırdığı belirtildi.
Şarku'l Avsat'ın haberine göre Raporda diğer sebepler olarak, Batı Şeria’da bir dizi silahlı operasyonun patlak vermesi, giderek kötüleşen ekonomik durum, Gazze’de yapılan Geri Dönüş Yürüyüşlerinden esinlenme, Gazze’deki ateşkes çabalarındaki durum gösterildi. Raporda Batı Şeria kamuoyunun Filistin Hükümetin son olarak imzaladığı ateşkesin son on yılda kendilerine hiçbir şey kazandırmadığı buna karşılık Hamas’ın kullandığı silahın Tel Aviv’i ateşkes çözüm üretmeye çalıştığını düşünüyor. Böylelikle Gazze kuşatmanın hafifletilmesi için milyonlarca dolarlık yardım alabildi.
Filistin memurlarının ve güvenlik görevlilerinin çocuklarının da şiddet eylemelerine katıldığı belirlenen raporda, başkanlığını Mahmud Abbas’ın yaptığı Fetih hareketi içinde de silahlı mücadeleye dönüş seslerinin yükseldiği ifade edildi.
Filistin ve İsrail güvenlik güçleri, ekonomik ve siyasi baskının Batı Şeria’yı kaos ve terör ortamına sürüklemesinden endişe duymada hemfikirler. Üst düzey İsrail güvenlik yetkilileri durumun daha da kötüleşmemesi için kesilen vergi gelirlerinin Filistin hükümetine devredilmesini tavsiye ediyor.
Güvenlik durumunun giderek kötüleşecek olması hem İsrail hem de Filistin tarafından endişe kaynağı. Son hafta içinde gerçekleşen operasyonlardan birinde Batı Şeria’da bir yerleşim biriminin girişinde bir genç iki kişiyi ezmiş ve yaralanmalarına sebep olmuştu. Bu saldırından sadece bir gün önce iki genç Kudüs’te İsrail polislerine bıçakla saldırmışlardı. Bu olaydan bir hafta öncede el-Halil yakınlarında bir İsrail askeri ölü bulunmuştu. Son aylarda Şabak, Hamas’ın Batı Şeria ve İsrail’de büyük operasyonlar gerçekleştirmek için eylem hazırlığında olduğunu belirtti. Şabak son aylarda Batı Şeria’da operasyon düzenlemek isteyen bazı Hamas hücrelerinin çökertildiğini açıkladı.



Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
TT

Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)

İsrail ve Hamas’tan müzakereciler, 6 Temmuz'dan bu yana Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinin son turunda, esirlerin aşamalı olarak serbest bırakılmasını, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nin bazı bölgelerinden çekilmesini ve çatışmanın sona erdirilmesine ilişkin görüşmeleri içeren 60 günlük ateşkes için ABD destekli bir öneriyi tartışıyorlar.

ABD'li, Katarlı ve Mısırlı arabulucular bir anlaşmaya varmak için çalışıyor, ancak bir anlaşmaya varılabileceğine dair iyimserlik azaldı.

İşte Reuters'a isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir yetkilinin özetlediği ateşkes önerilerinin ayrıntıları ve ilgili bazı siyasi hesaplara bir bakış:

İsrailli esirler ve Filistinli mahkûmlar

Gazze Şeridi'nde tutulan 10 esir, 18 cesetle birlikte 60 günlük bir süre içinde iade edilecek. Takaslar tören olmadan gerçekleşecek. Buna karşılık İsrail de sayısı henüz belli olmayan Filistinli mahkûmları serbest bırakacak. İsrail, Hamas ve müttefikleri tarafından tutulan 50 esirden yaklaşık 20'sinin hayatta olduğuna inanıldığını söylüyor.

Filistinlilere yardım

19 Ocak'ta varılan bir anlaşmaya göre, Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin (ICRC) katılımıyla Gazze Şeridi'ne yeterli miktarda yardım derhal ulaştırılacak.

İsrail’in geri çekilmesi

İlk gün, ilk 8 esirin serbest bırakılmasının ardından İsrail ordusu, üzerinde mutabık kalınacak haritalara göre Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bazı bölgelerden çekilecek. Yedinci gün, 5 ceset alındıktan sonra, İsrail haritalara göre Gazze Şeridi'nin güneyindeki bazı bölgelerinden çekilecek.

ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (AFP)ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (Arşiv-AFP)

Teknik bir ekip, teklifin çerçevesi üzerinde mutabakata varıldıktan sonra yapılacak hızlı müzakereler sırasında çekilme kılavuzunun oluşturulması için çalışacak.

Kalıcı ateşkes müzakereleri

Anlaşmanın ilk gününde kalıcı ateşkes müzakereleri başlayacak. Bir anlaşmaya varılması halinde, 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'nde tutulan tüm esirler ve Filistinli mahkûmlar serbest bırakılacak.

Garantiler

Teklif, ABD Başkanı Donald Trump'ın anlaşmaya bağlılığını garanti ediyor. Arabulucular, ara verilen süre boyunca ciddi müzakerelerin yapılmasını sağlayacak ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulması halinde bu süreyi uzatabilecekler.

İsrail'de siyasi hesaplar

İsrail hükümetinin iki aşırı sağcı üyesi, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, ateşkes çabalarını eleştirerek bunun yerine Hamas'ın tamamen yok edilmesi çağrısında bulundu.

İki ismin bir anlaşma imzalanması halinde istifa edip etmeyeceği belli değil. Netanyahu onları kendi tarafında tutmak için İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde ocak ayında yürürlüğe giren son ateşkesten çok daha geniş bir alanı kontrol etmesi için bastırıyor ve ordunun güneyde Han Yunus ile Refah arasındaki bölgeyi kontrol etmesine izin veriyor. Hükümet bu bölgede yaklaşık 600 bin kişi için bir ‘insani yardım şehri’ inşa etmeyi planladığını ve bunun Gazzeliler için güvenli bir alan olacağını belirtti. Muhalifler bu kenti bir toplama kampına benzetti.

Eleştirmenler, Netanyahu'nun müzakereleri Knesset'in yaz tatiline gireceği 27 Temmuz'a kadar uzatmaya çalıştığını söylüyor. Zira Knesset açık değilken bir hükümeti devirmek çok zordur.

Hamas'ın siyasi hesapları

Hamas, bu kadar çok toprağın doğrudan İsrail'in kontrolüne bırakılmasına ya da kıyı şeridi üzerindeki zaten kırılgan olan kontrolünü azaltacak kapalı bir ‘insani yardım şehri’ kurulmasına temelden karşı. Bu nedenle Hamas, İsrail güçlerinin ocak ayındaki ateşkesten önce belirlenen hatlara çekilmesini talep ediyor.

Hamas ayrıca, İsraillilerin ateşkesi uzatma niyetinde olmadıklarından endişe duyduğundan, çatışmaların durdurulmasının savaşın sona ermesine yol açacağına dair daha güçlü garantiler verilmesi için bastırıyor.