Dünyanın en yaşanabilir şehirleri belli oldu

İlk sıradaki Viyana'yı Melburn ve Sidney takip ediyor (Reuters)
İlk sıradaki Viyana'yı Melburn ve Sidney takip ediyor (Reuters)
TT

Dünyanın en yaşanabilir şehirleri belli oldu

İlk sıradaki Viyana'yı Melburn ve Sidney takip ediyor (Reuters)
İlk sıradaki Viyana'yı Melburn ve Sidney takip ediyor (Reuters)

Viyana üst üste ikinci kez dünyanın en yaşanılası şehri seçildi.
The Economist'in İstihbarat Birimi (EIU) tarafından hazırlanan yaşanabilirlik endeksinde, Avusturya'nın başkenti tüm kategorilerde neredeyse tam puan aldı.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, Avrupa ilk 20'de yer alan 8 kentiyle iyi bir performans sergilerken, Avustralya ve Kanada'dan 3'er şehir de ilk 10'a girdi. İlk 10'da Japonya'dan da iki şehir yer aldı.
Paris'in 25. sırada yer bulabildiği listede Londra 48. sıraya yerleşirken, New York da 58. oldu.
Dünya genelinde 140 şehri değerlendiren endeks genel bir puan elde etmek amacıyla istikrar, sağlık, kültür ve çevre, eğitim ve altyapı olmak üzere 5 kategoride derecelendirme yapıyor.
Viyana'yı Avustralya'dan Melburn ve Sidney, Japonya'dan Osaka ve Kanada'dan da Calgary takip ediyor.
Spektrumun diğer ucundaysa Suriye'nin başkenti Şam 100 üzerinden sadece 30,7 puan alarak en az yaşanılası şehir oldu.
Şam'ı Nijerya'dan Lagos, Bangladeş'ten Dakka ve Libya'dan Trablus izledi.
En çok gelişme gösteren şehirlerin de sıralandığı raporda bu kategoride Rusya'dan Moskova, Sırbistan'dan Belgrad, Vietnam'dan Hanoi ve Ukrayna'dan Kiev yer alıyor.
Son 5 yılda yaşanabilirliği en çok düşen şehirler arasındaysa ABD'den Detroit'le Venezuela'dan Karakas bulunuyor.
İklim değişikliğinin yaşanabilirliği ilk kez etkilediğini belirten raporda, "İklim değişikliğinin etkilerine en çok maruz kalan, gelişmekte olan piyasalardaki birçok şehrin puanı düştü" ifadeleri yer alıyor. Bunlar arasında Hindistan'ın kötü hava kalitesinden muzdarip kenti Yeni Delhi'yle Mısır'dan Kahire ve Bangladeş'ten Dakka bulunuyor.
Raporda ayrıca şu ifadeler yer alıyor:
İklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik toplu bir küresel çabanın olmayışı, bu puanlarda aşağı yönlü revizyon riskini doğuruyor. Bu da eğitim ve altyapı gibi diğer kategorilerde yükseliş trendinde olan gelişmelerin baskılanması tehdidini yaratıyor.
EIU'nun küresel tahmin direktörü Agathe Demarais, şu sonuçlara dikkat çekti:
Batı Avrupa ve Kuzey Amerika dünyadaki en yaşanabilir bölgeler olmaya devam ediyor ve bu bölgelerdeki şehirler genel sıralamadaki iyi konumlarını koruyor." Batı Avrupa, en çok puan alan şehir olan Viyana'nın yanı sıra ilk 30 şehirden 16'sını ve 80 ya da üstü puan alan 68 şehirden 26'sını bünyesinde bulunduruyor. (...) Genel olarak, Kuzey Avrupa'daki şehirler daha yüksek puan alırken, Güney Avrupa şehirleri yüksek suç oranları ve biraz daha zayıf altyapı puanları sebebiyle kıyasen daha zayıf puanlara sahip. (...) Batı Avrupa ve Kuzey Amerika'nın bölgesel ortalama puanları 90'ı geçiyor, bu oran en yakın bölgesel ortalamaya sahip Asya ve Avustralasya'nın (73) epey üzerinde.
En yaşanılası 10 şehir:
1- Viyana, Avusturya
2- Melburn, Avustralya
3- Sidney, Avustralya
4- Osaka, Japonya
5- Calgary, Kanada
6- Vancouver, Kanada
7- Toronto, Kanada
8- Tokyo, Japonya
9- Kopenhag, Danimarka
10- Adelaide, Avustralya
En az yaşanılası 10 şehir:
1- Şam, Suriye
2- Lagos, Nijerya
3- Dakka, Bangladeş
4- Trablus, Libya
5- Karaçi, Pakistan
6- Port Moresby, Papua Yeni Gine
7- Harare, Zimbabve
8- Duala, Kamerun
9- Cezayir, Cezayir
10- Karakas, Venezuela



Araştırmacılar sinekleri kokain bağımlısı yapmak için genetiklerini değiştirdi

Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)
Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)
TT

Araştırmacılar sinekleri kokain bağımlısı yapmak için genetiklerini değiştirdi

Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)
Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)

Bilim insanları meyve sineklerinin genetiğini değiştirerek kokaini sevmelerini sağladı. Çalışmanın insanlardaki kokain bağımlılığını daha iyi anlama ve tedavi etmeye katkı sunması bekleniyor. 

Meyve sinekleri ve insanlar birbirlerine sanılandan daha fazla benziyor. Örneğin bu iki türde çeşitli hastalıklardan sorumlu genlerin yaklaşık yüzde 75'inin aynı olması, bilim insanlarının ilgisini çekiyor. Sinekler üzerindeki genetik incelemeler, bu hastalıkların daha iyi anlaşılmasına katkı sağlıyor.

Bu rahatsızlıklardan biri de kokain gibi maddelere karşı gelişen bağımlılıklar. Utah Üniversitesi'nden Dr. Adrian Rothenfluh, "Son yıllarda, sinekler ve insanların birçok açıdan sandığımızdan daha fazla birbirine benzediği ortaya çıktı" diyerek ekliyor: 

Örneğin sineklerin alkole verdiği tepkiyi düzenleyen genlerin, insanlardaki alkol bağımlılığında da rol oynadığını birçok kez gösterdik. Bu durumun kokain bağımlılığıyla bağlantılı genler için de geçerli olacağını ve bunların sineklerdeki etki mekanizmasını inceleyebileceğimizi düşünüyoruz.

Ancak sineklerin kokaini sevmemesi bu çalışmaların önünde engel teşkil ediyordu. Meyve sineklerinin bacaklarındaki tat reseptörleri, böceğin bir şeyi yemeden önce zararlı olup olmadığını algılamasını sağlıyor. 

Dr. Rothenfluh ve ekip arkadaşları yeni çalışmalarında kokainin acı tadı nedeniyle bu reseptörlere yakalandığını ve sineklerin maddeden bu yüzden uzak durduğunu doğruladı. Araştırmacılar daha sonra sineklerin genetiğini değiştirerek bu reseptörleri devre dışı bıraktı.

Bulguları hakemli dergi Journal of Neuroscience'ta 2 Haziran Pazartesi günü yayımlanan çalışmada genetiği değiştirilmiş sineklerin kokaini sevdiği gözlemlendi. Düşük seviyede kokain içeren şekerli su verilen sinekler 16 saat içinde bu içeceği tercih etmeye başladı.

Dr. Rothenfluh, "Düşük dozlarda, tıpkı insanlar gibi koşuşturmaya başlıyorlar" diyor: 

Çok yüksek dozlardaysa yine insanlar gibi hareket edemez hale geliyorlar.

Bilim insanları genetiğiyle oynanmış sinekleri üretmeyi artık öğrendiği için çalışmalarını daha kolay ve hızlı yürütmeyi umuyor. Meyve sineklerinin hızlı yaşam döngüsü ve nispeten basit genetik yapıları, üzerlerinde insanlara kıyasla daha kolay deney yapılmasına imkan tanıyor. 

Makalenin yazarlarından Travis Philyaw "Daha karmaşık organizmalarda ortaya çıkması zor olan riskli genleri tespit ederek bu bilgileri memeliler üzerinde çalışan araştırmacılara aktarabiliriz" diyor.

Ekip bu sayede insanlardaki kokain bağımlılığına yönelik yeni tedaviler geliştirmeyi umuyor. Dr. Rothenfluh şu ifadeleri kullanıyor:

Kokain tercihinin mekanizmalarını gerçekten anlamaya başlayabiliriz ve mekanizmayı ne kadar iyi anlarsak, o mekanizmaya etki edebilecek bir tedavi bulma şansımız o kadar artar.

Independent Türkçe, Popular Science, IFLScience, Journal of Neuroscience