Irak’ın Kanus Adası'nda düzenlenen hava operasyonu DEAŞ'ın ‘balık fonuna’ darbe indirdi

Irak’ın Kanus Adası'nda düzenlenen hava operasyonu DEAŞ'ın ‘balık fonuna’ darbe indirdi
TT

Irak’ın Kanus Adası'nda düzenlenen hava operasyonu DEAŞ'ın ‘balık fonuna’ darbe indirdi

Irak’ın Kanus Adası'nda düzenlenen hava operasyonu DEAŞ'ın ‘balık fonuna’ darbe indirdi

ABD öncülüğündeki Uluslararası Koalisyon güçlerinin Irak’ta DEAŞ hedeflerine yönelik operasyonları sürüyor.
Bu operasyonların sonuncusu Selahaddin vilayetinin güneyindeki Kanus Adası’nda gerçekleşti. DEAŞ’lı unsurlar, adayı, Suriye üzerinden Irak’a sızmak için transit geçiş merkezi olarak kullanıyor.
Uluslararası Koalisyon tarafından yapılan açıklamada, ABD’ye ait F-15 ve F-35 savaş uçaklarıyla Ada’daki örgüt hedeflerine düzenlenen hava operasyonlarında toplam 36 ton bomba kullanıldığı belirtildi.
Irak Savunma Bakanlığı'na bağlı Ortak Operasyonlar Komutanlığı Sözcüsü Yahya Resul, operasyonlarda 25 teröristin etkisiz hale getirildiğini açıkladı.
Kanus Adası’na yönelik hava operasyonu, Irak ordusu ile Uluslararası Koalisyon güçlerinin ortak düzenlediği Zafer İradesi Harekatı kapsamında gerçekleşti.
Cumhuriyetçi Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Mutaz Muhyiddin, operasyona ilişkin Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede, Kanus Adası’ndaki DEAŞ’lı unsurların balık yetiştiriciliğinden elde ettiği gelirleri silah alımında kullandığına dikkat çekti.
Muhyiddin, “Dicle ve Fırat nehirlerinin karşısında yer alan Kanus Adası, DEAŞ’lılar için bir sığınak haline gelmişti. Bölgedeki papirüs ağaçları ve sazlıklar örgüt unsurları için gizlenme fırsatı sunuyor. Örgütün sahip olduğu diğer mali fonların azalmasının bir sonucu olarak, adada balık yetiştiriciliği yapan DEAŞ’lılar buradan elde ettiği gelirlerle silah alıyor. ABD bir süredir Iraklı güçleri DEAŞ’ın yeniden canlandığı hususunda uyarıyor. DEAŞ’ın özellikle Selahaddin, Anbar ve Musul’u ele geçirdiği dönemlerde bu ada, örgüt mensupları için uzun bir süre boyunca güvenli bir sığınağa dönüştü. Nehirlerin kıyıları arasında yer alan ada kolay erişilebilir olmadığından Irak güçlerinin buraya müdahale edecek özel güçleri bulundurması mümkün olmadı. Dolayısıyla bir güvenlik problemiyle karşı karşıya kaldık. Koalisyon güçlerine ait uçaklar bazen bu konuda istisna oluyor. Ancak araziyi çok iyi bilen buradaki DEAŞ’lı unsurlar sahip oldukları teknelerle bölgeye yakın Makhul ve Hamrin dağlarına çekilerek gizlenme imkanına sahipler. Ada’daki tehlike geçince de geri dönüyorlar” diye konuştu.
Muhyiddin, konuşmasının devamında, DEAŞ’lılar için sığınak haline gelen bir diğer adanın da Bağdat’ın kuzeyindeki Tarmiye bölgesinde Hure Adası olduğunu söyledi. Muhyiddin, Iraklı güçlerin uzun zamandır adaya yönelik operasyonlar gerçekleştirdiğini kaydetti.
Muhyiddin, ayrıca ihmal edilen Irak sahillerinin güvenliğinin korunması için özel bir gücün oluşturulması çağrısında bulundu.
Irak eski Başbakanı Haydar el-İbadi, 2017 yılında tüm ülke topraklarında kontrolü sağladıklarını duyurarak, DEAŞ’a karşı kesin zafer ilan etti. Ancak örgüte bağlı uyuyan hücrelerin son dönemde Irak’ın çeşitli bölgelerinde düzenlediği eylemler güvenlik endişelerinin canlı kalmasına neden oluyor.



Tom Barrack ve Arabistanlı Lawrence

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Tom Barrack ve Arabistanlı Lawrence

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

İbrahim Hamidi

ABD Başkanı Donald Trump'ın Türkiye Büyükelçisi ve Suriye- Lübnan Özel Temsilcisi Tom Barrack, her açıklaması veya tweeti ile tartışma yaratıyor. Sözleri, Ortadoğu'ya yabancı bir Amerikan sözlüğünden geliyor. Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra Sykes-Picot Anlaşması ile çizilen sınırları ve Batı'nın “(Ortadoğu'da) haritalar dayatmasını ve sınırları kurşun kalemle çizmesini” sert bir şekilde eleştirdi.

Tom Barrack, “Batı’nın müdahale dönemi sonsuza dek sona erdi. Gelecek, bölgenin kendi üreteceği çözümlerindir” dedi. Ayrıca, “giriştiğimiz beş savaşın” başarısızlıklarının ardından gelen “rejim değişikliği” ve “ulus inşası” politikalarını da tenkit etti.

Barrack, Suriye Emeviliğine ve Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara'ya olan hayranlığını dile getirerek, onu bağımsızlık için 12 yıl mücadele eden ABD'nin kurucu başkanı George Washington'a benzetti. Ayrıca, ABD'nin terörle mücadeledeki müttefiki olan Suriye Demokratik Güçleri’ni (SDG) hedef aldı. Lübnanlıları, hemen harekete geçmezlerse “varoluşsal bir tehdit” ile karşı karşıya kalacakları, Bilad-ı Şam haritasına geri dönme kaderini yaşayacakları konusunda uyardı. Ayrıca, Lübnan’ın “Büyük Suriye” haritasına dahil olduğuna dolaylı olarak işaret etti.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre Barrack, her açıklamanın ardından ilk açıklamasını düzelten bir açıklama yayınlıyor. Ancak, Trump'ın Temsilcisi’nin Ortadoğu'daki kilit ülkeler hakkındaki bu açıklamalarının önemini küçümsemek hata olur. Bunu vurgulamak için de açıklamalarına eşlik eden gelişmelere ve açıklamalara dikkat çekmek gerekiyor.

Öncelikle, Başkan Trump, 13 Mayıs'ta Riyad'da yaptığı “Başkan Trump'ın Ortadoğu'da Müreffeh Bir Gelecek Vizyonu” başlıklı açılış konuşmasında Ortadoğu vizyonunu bizzat ortaya koydu. “Devlet inşacıları diye adlandırılanlar, inşa ettiklerinden çok daha fazla devleti yok ettiler” dedi. Ardından “Amerikalılar Irak ve Afganistan'da trilyonlarca dolar harcadılar, ancak hiçbir işe yaramadı. ABD, bu iki ülkeden geri çekildi ve başarısız oldu çünkü Amerikalı ‘müdahaleciler’ anlamadıkları toplumlara müdahale ettiler ve nasıl yaşanacağına dair dersler verdiler” diye ekledi.

Öte yandan, bölgenin ve liderlerinin ürettiği çözümleri övdü ve “modern Ortadoğu'nun doğuşunun bölge halklarının kendi elleriyle gerçekleştiğini” ve bunun “büyük bir dönüşüme” yol açtığını söyledi. Trump, “geçmişi” olan Suriye Cumhurbaşkanı Şara'ya da övgüler yağdırdı ve ardından “Suriye'ye bir şans” vermek için ona ve Heyet Tahrir eş-Şam'a yönelik yaptırımları kaldırdı.

Trump'ın Türkiye Büyükelçisi Barrack'ı Suriye ve Lübnan Özel Temsilcisi olarak ataması, Ankara'nın bir zamanlar Amerika'nın "Arabistanlı Lawrence'ı" olarak adlandırdığı Brett McGurk'ün politikalarına karşı büyük bir darbe

İkincisi, Trump'ın İran, Gazze ve Ukrayna Özel Temsilcisi Steve Witkoff gibi Barrack da Dışişleri Bakanlığı bürokrasisinden ve Amerikan kurumlarından çok uzak ve Başkan Trump ile doğrudan dostluğu olan bir iş adamı. Ortadoğu'daki önemli meselelerdeki rolü artarken, Dışişleri Bakanlığı'nda müzakere ve diplomasi deneyimine sahip üst düzey yetkililerin atamaları ya ertelendi (örneğin, Dışişleri Bakan Yardımcısının yardımcısı olarak göreve başlaması planlanan Joel Rayburn) ya da Dışişleri Bakanı Marco Rubio tarafından uygulanan “kapsamlı reform planı” kapsamında Dışişleri Bakanlığı'ndan uzaklaştırıldılar.

Üçüncüsü, Barrack'ın nerede ikamet ettiğinin büyük bir önemi var, çünkü kendisi Trump'ın Türkiye Büyükelçisi. Ankara, eski Beyaz Saray Ortadoğu yetkilisi Brett McGurk ile ciddi bir sorun yaşıyordu. McGurk'ü Amerika’nın “Arabistanlı Lawrence’ı” olarak adlandırıyordu. Bununla, McGurk'ün, geçen yüzyılın başında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Arap isyanını destekleyen İngiliz Arabistanlı Lawrence’a benzer şekilde, Doğu Suriye'de kendisine karşı bir Kürt oluşumu kurarak Ortadoğu haritasını yeniden çizmek istediğini kastediyordu.

Dolayısıyla, Trump'ın Türkiye'ye elçi olarak Barrack'ı ataması, McGurk'ün politikalarına karşı büyük bir darbe anlamına geliyor. Barrack'ın Suriye, Kürtler, Lübnan, haritalar ve Sykes-Picot Anlaşması hakkındaki açıklamalarında da bu açıkça görülüyor. Barrack'ın sözlerinin önemini pekiştiren, Trump'ın bizzat kendisinin Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın “dostu” olduğunu defalarca açıkça söylemiş olması. Hatta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu, Erdoğan ile askeri çatışma yerine Suriye konusunda bir anlaşmaya varmaya da teşvik etmişti.

Dördüncüsü, ABD'nin son on yıllarda Ortadoğu'daki politikaları, işlevsel olarak muhatap olduğu her rejimin hassasiyetlerini ve değerlendirmelerini dikkate alan birçok örtük, dile getirilmemiş mutabakat içeriyordu. Örneğin, Suriye güçlerinin 1976'da Amerikan onayıyla Lübnan'a girdiği tartışmasızdır. Hafız Esed, Çöl Fırtınası Harekâtı'na katılımı ve İsrail ile müzakereler karşılığında ABD’den yeşil ışık aldıktan sonra, 1990'da Mişel Avn isyanını bastırdı. Aynı durum, Filistin Kurtuluş Örgütü ve lideri Yaser Arafat'ın 1982'de Lübnan'dan sınır dışı edilmesi için de geçerliydi.

Bu mutabakatların sırları çekmecelerde ve söylemsel değerlendirmelerde saklı kaldı. Daha sonra al-Majalla’da, Suriye'nin 2005'te ordusunun çekilmesiyle vesayet döneminin sona ermesinden önce Lübnan'daki birçok eyleminin Amerikan onayıyla desteklendiğine dair bir dizi gizli Suriye belgesi yayınlayacağız.

Barrack'ın sözleri, Lübnan, Suriye ve Sykes-Picot Anlaşması doğmadan önce Osmanlı, Bilad-ı Şam ve Büyük Suriye’nin eyaletlerinden biri olan Zahle’den göç etmeden önce atalarının anlattığı hikâyelere duyulan bir özlem değil. Trump'ın ikinci döneminde söylenmiş olmaları, onlara daha fazla ağırlık kazandırıyor. Bunlar en azından boş veya tesadüfü sözler değil, aksine Beyaz Saray koridorlarındaki ciddi düşünceleri yansıtıyor. Çoğu, üst düzey liderler arasında kapalı kapılar ardında da söylenmiş olabilir. Ancak, gerçekleşmesi dengelere bağlı ve başarılı olması başka bir konu, çünkü birçok Amerikan macerası amaçlanandan farklı bir şekilde sona erdi. Trump yönetiminin hızlı sonuç almak istemesi ve görüşlerini desteklemek için uzun süreli bir askeri müdahaleye yanaşmaması, Barrack'ın tweetlerini tehlikeli ve rahatsız edici kılıyor ve etkileri sosyal medya platformlarının ötesine uzanıyor.