Dünyanın en büyük amfibi türü Çin'de keşfedildi

Dünyanın en büyük amfibi türü Çin'de keşfedildi (BBC)
Dünyanın en büyük amfibi türü Çin'de keşfedildi (BBC)
TT

Dünyanın en büyük amfibi türü Çin'de keşfedildi

Dünyanın en büyük amfibi türü Çin'de keşfedildi (BBC)
Dünyanın en büyük amfibi türü Çin'de keşfedildi (BBC)

Bilim insanları yeni tanımladıkları dev semender türünün dünyanın en cüsseli amfibisi (hem suda ve karada yaşayabilen "çift yaşamlı" diye de anılan canlı türü ed.n.) olduğunu düşünüyor.
BBC'nin haberine göre, soyu tükenme tehdidi altında olan ve boyları neredeyse 2 metreye kadar uzayabilen dev Çin semenderlerinin tamamının şimdiye kadar tek bir türe ait olduğu düşünülüyordu ancak yeni yapılan araştırma bir değil üç farklı genetik kökeni bulunduğunu ortaya çıkardı. Londra Zooloji Derneği (ZSL) ve Doğa Tarihi Müzesi'nin analizlerine göre ikisine Andrias davidianus ve Andrias sligoi isimleri verilirken üçüncüsü henüz isimlendirilmemiş bu üç soyun farklı türlere mensup olacak kadar genetik farklılık taşıdığı belirlendi. A. davidianus daha önce bilinen türken ayrımı yeni yapılan türe A. sligoi ismi verildi. Bir zamanlar Londra Hayvanat Bahçesi'nde yaşamış A. sligoi'ye ait 74 yıllık numunenin incelenmesi farklı genetik dizilimini ortaya koydu. Buna göre A. sligoi'nin yeni tanımlanan üç tür içinde en büyük vücuda sahip tür olduğu düşünülüyor.
Aynı zamanda 20. yüzyılın başlarında toplanmış 16 farklı numune de incelendi. Doğal yaşamı koruma üzerine çalışan ve araştırmanın başyazarı Samuel Turvey, National Geographic dergisine şunları söyledi:
Dünyanın en büyük çift yaşamlı canlısının hangisi olduğunu ortaya çıkarmanın bu kadar zaman alması, bugünde ve çağda gerçekleşmesi hayret verici.
Dev semenderler genellikle kayalık ve dağlık akarsu sistemlerinde yaşıyor ve Çin'in merkezi, güneyi ve doğusu boyunca yayılmış durumda.
Bilim insanları, dev Çin semenderlerinin üç farklı türe ayrılmasının 3,1 milyon yıl önceyle 2,4 milyon yıl önce arasında gerçekleştiği sonucuna vardı. Bu zaman aralığı Tibet platosunun hızla yükselerek dağların oluştuğu dönemle kesişiyor. Ancak bu türlerin etleri Çin'de lezzetli bulunuyor ve geleneksel olarak tedavi edici amaçlarla kullanılıyor. Bunun bir sonucu olarak da Çin'de devasa bir dev semender yetiştirme endüstirisi yaratılmış durumda. Diğer yandan yaşam alanlarının küçülmesi ve kaçak avcılık da büyük tehdit yaratıyor.
Her ne kadar milyonlarcası çiftliklerde besleniyor olsa da, bu ağırlıklı olarak en yaygın türlerle sınırlı gibi gözüküyor. Doğada yaşayan vahşi popülasyonlar içinse yüksek yok olma riski sürüyor. Doğa Tarihi Müzesi'nden doktora araştırmacısı Melissa Marr, "Bu bulgular doğadaki dev Çin semenderlerini kurtarmak için acil müdahaleler gerektiği bir zamanda ortaya kondu" dedi. Bu yeni keşifler, varlıklarını korumak için çiftliklerdeki semenderleri doğaya salmak gibi geçmişteki çabaların diğer canlıların vahşi popülasyonları üzerinde olumsuz etkiler yaratacağını, hastalık, rekabet ve genetik melezlenme tehlikelerini artıracağını gösteriyor.



Dalay Lama: 130 yaşımı görmek istiyorum

14. Dalay Lama, Tibet'in bağımsızlığı için şiddet karşıtı mücadelesiyle 10 Aralık 1989'da Nobel Barış Ödülü’nü almıştı (AFP)
14. Dalay Lama, Tibet'in bağımsızlığı için şiddet karşıtı mücadelesiyle 10 Aralık 1989'da Nobel Barış Ödülü’nü almıştı (AFP)
TT

Dalay Lama: 130 yaşımı görmek istiyorum

14. Dalay Lama, Tibet'in bağımsızlığı için şiddet karşıtı mücadelesiyle 10 Aralık 1989'da Nobel Barış Ödülü’nü almıştı (AFP)
14. Dalay Lama, Tibet'in bağımsızlığı için şiddet karşıtı mücadelesiyle 10 Aralık 1989'da Nobel Barış Ödülü’nü almıştı (AFP)

Tibet Budizmi'nin ruhani lideri 14. Dalay Lama Tenzin Gyatso cumartesi günü sürgündeki binlerce Tibetli'yle buluştu. 

Dünyanın dört bir köşesinden gelen takipçileri, 14. Dalay Lama'nın onlarca senedir yaşadığı Dharamshala yakınlarındaki büyük tapınakta bir tören düzenledi.  

6 Temmuz'da 90 yaşına girecek 14. Dalay Lama'nın çok uzun bir yaşam sürmesi için duacı oldular. 

Tenzin Gyatso törende yaptığı ve eş zamanlı olarak farklı dillere çevrilen konuşmasında Budistlerin ruhani koruyucularından birine işaret ederek şu ifadeleri kullandı:

Şu ana kadar elimden gelenin en iyisini yaptım. Avalokiteśvara'nın da desteğiyle 30-40 yıl daha yaşayıp duyarlı varlıklara ve Budizm öğretilerine hizmetimi sürdürmeyi umut ediyorum.

14. Dalay Lama, aralıkta Reuters'a yaptığı açıklamada 110 yaşına kadar yaşayacağını öngörmüştü. 

Tenzin Gyatso, ölümünden sonra Tibet'teki Budizm geleneğinin süreceğini belirterek, bu unvanı taşıyan son kişi olmayacağını önceki günlerde söylemişti.

Ruhani lider, 1587'de oluşturulan Dalay Lama unvanının yeni bir reenkarnasyonla süreceğini ifade etmişti.

Halefinin belirlenmesinde tek yetkinin kendi kurduğu Gaden Phodrang Vakfı'na ait olacağını söyleyen Tenzin Gyatso, 15. Dalay Lama'nın Çin sınırları dışında "özgür dünyada" doğacağını da yinelemişti. 

Gyatso'nun "Çin dahil herhangi bir ülke tarafından siyasi amaçlarla seçilen bir adayın tanınmaması gerektiğini" vurgulamasına Pekin'den tepki gelmişti. 

Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mao Ning, yeni Dalay Lama'nın Pekin yönetimi tarafından onaylanması gerekeceğini savunmuştu.

Tibet Budizmi'ne göre Dalay Lama, reenkarne olacağı bedeni kendisi seçebiliyor. 

Tenzin Gyatso, 1940'ta Dalay Lama’nın 14. reenkarnasyonu olarak Tibet Budizmi'nin ruhani liderliğini yapmaya başlamıştı.

Gyatso, Çin birliklerinin Tibet'in başkenti Lhasa'da 1959'da patlak veren bağımsızlık yanlısı ayaklanmayı bastırmasının ardından bölgeyi terk etmiş ve Hindistan'ın kuzeyindeki Dharamshala kentine yerleşmişti. Burada sürgündeki Tibet meclisi ve hükümetini kurmuştu.

Himalaya Dağları'nın kuzeyinde yer alan 2,5 milyon kilometre genişliğindeki Tibet Platosu, deniz seviyesinden ortalama 4 bin 380 metre yüksekliğiyle "dünyanın çatısı" diye biliniyor.

Tarih boyunca yarı göçebe Tibet halkının yurdu olan bölge, 1951'de imzalanan 17 Nokta Anlaşması'yla Çin'in egemenliğine girmişti. Pekin yönetimi, bunu "Tibet'in barışçıl özgürleşmesi" diye adlandırmıştı.

Independent Türkçe, AFP, Reuters