Bilim insanları Antarktika'daki milyon yıllık buzulu delmeye hazırlanıyor

1,5 milyon yıllık olduğuna inanılan buzulun derinliklerine hapsolmuş gaz kabarcıkları, bilim insanlarına geçmişin atmosferi hakkında ipuçları verecek (NASA)
1,5 milyon yıllık olduğuna inanılan buzulun derinliklerine hapsolmuş gaz kabarcıkları, bilim insanlarına geçmişin atmosferi hakkında ipuçları verecek (NASA)
TT

Bilim insanları Antarktika'daki milyon yıllık buzulu delmeye hazırlanıyor

1,5 milyon yıllık olduğuna inanılan buzulun derinliklerine hapsolmuş gaz kabarcıkları, bilim insanlarına geçmişin atmosferi hakkında ipuçları verecek (NASA)
1,5 milyon yıllık olduğuna inanılan buzulun derinliklerine hapsolmuş gaz kabarcıkları, bilim insanlarına geçmişin atmosferi hakkında ipuçları verecek (NASA)

Antarktika'nın derinliklerindeki milyon yıllık buzul, gezegenin geçmişi hakkında çok önemli bilgiler saklıyor olabilir ve iklim tahminlerine yardım edebilir.
Avustralya Antarktika Bölümü'yle (AAD) çalışan bilim insanları da bu bilgileri "yüzeye çıkarmaya" bir adım daha yaklaştı.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, araştırmacılar Pazartesi günü donmuş kıtanın yüzeyinin üç kilometre altına ulaşmak için tasarlanmış matkabı tanıttı.
Buzul bilimci Tas van Ommen “Önümüzdeki birkaç yıl içinde üstleneceğimiz görev iklim biliminin en son ve en büyük sorunlardan birini çözmek” dedi.
Birçok uluslararası araştırma projesi 1,5 milyon yıllık olduğuna inanılan buzula ulaşmayı hedefliyor.
Van Ommen “Buzulun içine bakacağız ve oradaki kar taneleri arasında sıkışan minik kabarcıkları göreceğiz. Bu küçük kabarcıklar geçmişteki atmosfer için zaman kapsülleri. Buzuldan parça almak, bu zaman kapsüllerini analiz etmek ve iklimin değiştiği yaklaşık bir milyon yıl önceki dönemde karbondioksidin (CO2) ne yaptığını anlamak istiyoruz” dedi.
Yaklaşık 1 milyon yıl önce Dünya'nın 40 bin yıllık bir buz devri döngüsünden 100 bin yıllık bir döngüye geçtiğini söyleyen Van Ommen sözlerini şöyle sürdürdü:
CO2 bu değişimle bağlantılı ve geçmişteki buz devirlerinin işleyiş şeklini etkiliyor. Bıraktığımız CO2'nin Dünya için gelecekte uzun vadeli sonuçları olup olmayacağını anlamamız gerekiyor.
Paslanmaz çelik, alüminyum bronz ve titanyumdan yapılmış matkap, uluslararası teknolojinin ve Avustralya teknolojisinin ortak üretimi ve -55 dereceye kadar dayanabiliyor.
Ancak yer altındaki buzula ulaşmak kolay ve hızlı elde edilebilecek bir başarı değil. Sondajın 2021'de başlaması ve toplamda 4 yıl sürmesi bekleniyor.
500 tonluk bir mobil taban, ekipmanı Antarktika sahilinden bin 200 kilometre içerideki çalışma alanına taşıyacak.
AAD Direktörü Kim Ellis “Erkekleri ve kadınları Dünya'nın en uzak, en uç ortamına gönderiyoruz. Bu gerçekten de zor bir macera” dedi. 



Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)
TT

Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Şempanzelerin insan yüz ifadelerini taklit eden bir android robottan esneme "kapabildiğini" öne süren yeni araştırma, bu davranışın evrimsel kökenleri hakkında daha fazla soru işareti yaratıyor.

Esnemenin dikkat değişiklikleri, vücut ısısının düzenlenmesi ve dinlenmeyle uyarılma arasındaki geçişle ilişkili olduğu biliniyor.

Bulaşıcı esnemeyse, bir hayvanın başka birinin aynı davranışı sergilediğini gördükten sonra esnediği tuhaf bir davranış.

Bu davranışın bulaşıcı yönü, empati ve taklit gibi bazı sosyal etkileşim unsurlarıyla ilişkilendiriliyor.

Bugüne kadar memelilerde ve bazı balıklarda gözlemlenen bulaşıcı esnemenin evrimsel kökenleri hâlâ bilinmiyor.

Bilim insanları bu davranışın insanlarda, şempanzelerde ve köpeklerde yavaş yavaş ortaya çıktığını, insanlarda yaklaşık 4 ve şempanzelerde 5 yaşında, köpeklerdeyse yaklaşık 7 ayda belirginleştiğini söylüyor.

Görsel kaldırıldı.
Şempanzelerin esneme ve uzanma davranışları sergiledikleri örnekler (RMJM/Aline Sardin-Damasso/Mona)


Perşembe günü hakemli dergi Nature'da yayımlanan yeni bir araştırma, şempanzelerin bir android robotun esnemesine tepki olarak hem esneme hem de uzanma davranışı sergilediğini ortaya koydu.

Bulgular, başka bir bireyin esnemesini gözlemlemenin şempanzelerde otomatik bir tepkiyi tetiklemekten ziyade, dinlenme işareti işlevi görebileceğini düşündürüyor.

Bilim insanları çalışmada yüz ifadelerini taklit edebilen bir android kafa kullanarak 10 ila 33 yaşındaki 14 yetişkin şempanzenin tepkilerini test etti.

Android kafada esneme gibi yüz ifadelerini oluşturan kas görevi gören 33 adet dönme motoru vardı ve her ifade 10 saniye sürüyordu.

Çalışmadaki şempanzeler, androidin esneme, ağzını açma ve nötr yüz ifadeleri sergilediği 15 dakikalık 4 seansa sokuldu.

Bilim insanları bu seansları kamerayla kaydetti ve her şempanzenin tepki verme derecesiyle uzanarak geçirdiği süre puanlandı.
 

Görsel kaldırıldı.Android kafa ağzını açma ve esneme davranışı sergiliyor (Aline Sardin-Damasso/Mona)


14 şempanzeden 8'inin, androidin "esneme" ifadesine tepki olarak esnediği saptandı.

Araştırmacılar şöyle yazıyor: 

Sonuçlar, yetişkin şempanzelerin bireyler arası esneme bulaşıcılığını değişen derecelerde sergilediğini gösterdi: En yüksek bulaşıcılık, android ağzını tamamen açtığında meydana geldi, ağzı kısmen açık olduğunda tepki azaldı ve androidin ağzı kapalıyken bulaşma görülmedi.

8 şempanze de esneme karşısında uzandı ve bazıları uzanmadan önce yatak malzemesi topladı.

Bilim insanları, "Şempanzeler, androidin esnemesini izlerken yatak malzemesi toplamak, yuva yapmak ve uzanmak gibi uyku haliyle ilişkili davranışlar sergiledi" diye yazıyor.

Araştırmacılara göre bulgular, cansız bir model kaynaklı bulaşıcı esnemenin ilk örneğini sunuyor gibi görünüyor.

Bilim insanları bu sonuçların, primatların bulaşıcı davranışlara yatkınlığına daha fazla ışık tuttuğunu söylese de burada tam olarak hangi biyolojik mekanizmaların rol oynadığının belirsizliğini koruduğunu ekliyor.

Araştırmacılar, gelecekteki çalışmaların robotların gerçekleştirdiği diğer eylemlerin de hayvanlar için bulaşıcı olup olmadığını ortaya çıkarmasını umuyor.


 Independent Türkçe, independent.co.uk/news