Sudan mahkemesi Beşir’in avukatlarının talebini reddetti

Beşir’in Hartum’da devam eden mahkemesinin 7’nci duruşmasından bir kare (Reuters)
Beşir’in Hartum’da devam eden mahkemesinin 7’nci duruşmasından bir kare (Reuters)
TT

Sudan mahkemesi Beşir’in avukatlarının talebini reddetti

Beşir’in Hartum’da devam eden mahkemesinin 7’nci duruşmasından bir kare (Reuters)
Beşir’in Hartum’da devam eden mahkemesinin 7’nci duruşmasından bir kare (Reuters)

Sudan'da azledilen Devlet Başkanı Ömer el-Beşir’in yargılanması amacıyla gerçekleştirilen mahkeme, savunma tarafından sunulan iki talebi reddederken, savunma tanıklarının 4’e çıkarılması konusundaki talebi kabul etti.
Mahkeme tarafından reddedilen iki talebin ilki, aleyhindeki suçlamaların bir kez daha okunması suretiyle sanığa cevap vermesi için fırsat tanınması, diğeri ise sanığın aleyhindeki suçlamaların tekrar düzenlenmesiydi.
Mahkeme hâkimi Sadık Abdurrahman, sanığın ‘Askeri Geçiş Konseyi (AGK) tarafından iptal edilen acil durum talimatıyla yerel para bulundurma ve haksız kazanç yasası uyarınca mal beyanı’ suçlamalarının düşürülmesinden istifade ettiğini açıkladı. Ayrıca davada herhangi bir değişikliğe gidilmeyeceğini ifade eden hâkim, suçlamaların düzenlenmesini gerektirecek herhangi bir şey olmadığını belirtti.
Bununla birlikte hâkim, savunmanın, 25 milyon dolar ve 7 milyon euro olmak üzere iddianamede iki ayrı meblağın bulunduğu gerekçesiyle haksız kazanç suçlamasının konusu olan meblağın belirlenmesi yönündeki talebini reddetti. Mahkeme, savunmanın bu talebini metnin üzerini örtmeye yönelik bir girişim olarak değerlendirdi. Ayrıca mahkeme, 5 Ekim Cuma günü gerçekleştirilecek duruşmada tanıkların dinlenmesinin devam edeceğine karar verdi.
Öte yandan milyonlarca Sudanlı, Başbakan Abdullah Hamduk’un Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmayı izledi. Tıpkı vatandaşların geç saatlere kadar taraftarı oldukları takımın maçını izlemeleri gibi Sudanlılar da gecenin geç saatlerine kadar bu konuşmayı izlediler. Sosyal medya sitelerinde, Sudan halkının artık eski rejimin suçlarından sorumlu tutulmaması çağrısında bulunan başbakanının konuşmasına övgüler yağdı.
Başbakan seçilen Abdullah Hamdok, dün, erken saatlerde BM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, Sudan halkının terörizmin finansörü ya da destekçisi olmadığını belirterek, azledilen Devlet Başkanı Ömer el-Beşir rejiminin terörizme destek verdiğini belirtti. Bununla birlikte tüm dünyaya seslenerek, Sudan’ın terörü finanse eden devletler listesinden çıkarılmasının önemi üzerinde duran Hamduk, Washington’dan Sudan’ı listeden çıkarmasını ve Sudan halkını cezalandırmayı bırakmasını talep etti. Başbakan Hamduk, Sudan’a yönelik uygulanan bu yaptırımlardan halkın çeşitli zararlar gördüğünü belirterek konuşmasını sürdürdü.
Uluslararası sözleşmeler
Başbakan Hamduk, Sudan'ın uluslararası ve bölgesel arenada karanlık bir uzlet içerisinde bulunduğu eski günlerin Aralık Devrimi'yle artık geride kaldığını belirterek, ABD yönetimini ve dünya liderlerini Sudan’ın terörü finanse eden devletler listesinden çıkarılması talebine hızlı bir şekilde cevap vermeye çağırdı. Ayrıca bu adımın, Sudan'ın yeniden inşasını ve gelişimini hızlandıracak adil bir talep olduğu değerlendirmesinde bulundu.
Hamduk, Sudan'ın tüm uluslararası sözleşmelere ve şartlara uyacağını, uluslararası hukuk ilkelerine göre hareket edeceğini ve insan hakları sözleşmelerine saygı duyacağını taahhüt ettiği konuşmasında, ayrımcılığı ve eşitsizliği ortadan kaldırmak için çalışma sözü verdi. Hamduk, “Bölgedeki ve dünyadaki komşularımıza ellerimizi uzatıyoruz. Ayrıca bu sözleşmelerin geliştirilmesine aktif olarak katılma konusundaki kararlılığımızı teyit ediyoruz” diyerek sözlerini sürdürdü.
Hamduk’un bu konuşması uluslararası arenada geniş çaplı bir kabul gördü ve basın organlarında fazlaca yer aldı. Aradan geçen uzun yılların ardından ilk kez ülkelerinin uluslararası arenada varlığına tanık olan vatandaşlar ise başbakanının bu konuşmasından çok memnun oldu.
Öte yandan Aktivist Faruk Süleyman, “45 yaşına ulaştım ve bu yaşıma kadar Sudan başbakanının BM’de doğrudan bir konuşma yaptığına tanık olmadım. Bu yüzden yorulmadan sabaha kadar onu bekledim. Başbakan’ın konuşması boyunca gözyaşlarıma hâkim olamadım. Bu gözyaşlarının sırrını bilmiyorum. Gözyaşlarım neşe, iyimserlik ve hüznün bir karışımıydı” ifadelerini kullandı. Hamduk’un konuşmasını bekleyen vatandaşlar, diğer devlet başkanlarının konuşmalarından sıkıldılar ve ‘Hamduk için sabahlıyoruz’ ve ‘Uykusuzluktan öleceğiz. Ancak böyle tarihi bir zamanda ayakta durmamız gerekiyor’ gibi tweetler attı.
Hamduk konuşması sırasında hükümetinin karşı karşıya kaldığı birtakım zorluklara değindi. Savaşın sona ermesi, adil ve kapsamlı bir barışın temin edilmesi ve ülkede istikrarın sağlanması gibi zorlukların listenin en başında yer aldığına dikkat çeken Hamduk, devrimin hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla çalışacağına ve 2030 yılına kadar sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşılması kapsamında ülkesini ön plana çıkaracağını taahhüt etti.
BM Genel Kurulu’nda konuşan son Sudanlı yetkili, ülkesinin ilk başkan yardımcısı olarak görev yapan Ali Osman Taha'ydı.
Hamdok, Macron ile görüşmek için Paris'e gidiyor
Başbakan Abdullah Hamduk, BM Genel Kurulu çalışmalarına katıldıktan sonra Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve diğer Fransız yetkililerle görüşmek üzere New York'tan Paris'e gidecek.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Başbakan Hamduk, yarın resmi programına başlamak için bugün Paris'e gidecek. Ayrıca ziyareti sırasında Fransa'nın eski cumhurbaşkanlarından Jacques Chirac’ın cenaze törenine katılacak.
Hamduk’un Mısır'ın başkenti Kahire'ye yaptığı ziyaretin hemen ardından 19 Eylül Perşembe günü Macron ile görüşmek üzere Paris'i ziyaret etmesi bekleniyordu. Sonrasında Hamduk, BM Genel Kurul çalışmalarına katılmak için New York'a gidecekti. Ancak Fransız tarafı, zorunlu bazı sebeplerden dolayı bu ziyaretin ertelenmesini talep etti. Hamdok’un Fransız yetkililerle yaptığı görüşmeleri tamamladıktan sonra ülkeye dönmesi bekleniyor.



Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
TT

Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)

Papa 14. Leo'nun uçağı Beyrut'tan ayrılır ayrılmaz İsrail'e ait insansız hava araçlarının (İHA) yeniden şehrin semalarında uçmaya başlaması, ziyarete eşlik eden sakinliğin hesaplanmış, geçici ve ziyaretle ilgili kaygılarla dayatılan bir durum olduğunu gösteriyor.

İsrail Yayın Kurumu, Başbakan Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın, Lübnan'a yönelik İsrail tehditleri arasında, ABD elçisi Morgan Ortagus'la, Lübnan'ın başkenti Lübnan'a yapacağı ziyaret öncesinde bir araya geldiğini bildirdi.

Ayrıca İsrail ordusu sözcüsü Avichay Adraee, "X" hesabından paylaştığı videoda, "Hizbullah"ın 121. Birimi'nin, 2020'deki Beyrut limanı patlamasıyla ilgili ipuçlarını ortaya çıkarmak üzere oldukları için Joseph Skaff, Munir Ebu Racili, Joe Bejjani ve Lokman Slim olmak üzere dört önemli Lübnanlı ismin öldürülmesinin arkasında olduğunu söyledi.

Papa Leo, liman patlamasının yaşandığı yeri ziyaret ederek, patlamada hayatını kaybedenlerin ruhları için sessizce dua etti ve kendisini gözyaşlarıyla karşılayan, ellerinde sevdiklerinin fotoğrafları olan çok sayıda vatandaşla tokalaştı.


İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
TT

İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)

İsrail, Lübnanlı Hizbullah örgütünü, 2020 yılında Beyrut limanında meydana gelen ölümcül patlamada örgütün rolünü ifşa edebilecekleri gerekçesiyle çok sayıda Lübnan vatandaşını öldürmekle suçladı.

İsrail ordusunun dün yaptığı açıklamaya göre dört kurban, patlamanın Hizbullah'ın yüksek patlayıcı amonyum nitrat depolamasından kaynaklandığını ortaya koymuş olabilir.

İsrail ordusu, ölen kişilerin Hizbullah ile patlama arasında bir bağlantı olduğunu ileri süren gümrük memurları ve gazeteciler olduğunu iddia etti.

Bilgiler bağımsız kaynaklarca doğrulanamadı. Hizbullah daha önce patlamanın sorumluluğunu reddetmişti.

Ağustos 2020'de Beyrut limanında meydana gelen patlamada 200'den fazla kişi hayatını kaybetmiş, 6 bin kişi yaralanmış ve mahalleler yerle bir olmuştu.

Patlamaya, güvenlik önlemleri alınmadan yıllarca depolanmış yüzlerce ton yüksek patlayıcı amonyum nitrat neden oldu. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre bu, dünyanın en büyük nükleer olmayan patlamalarından biriydi.

Patlamadan bugüne kadar kimse sorumlu tutulmadı.

Soruşturma, öncelikle siyasi nüfuz, yargısal engeller ve yaygın yolsuzluk nedeniyle tıkandı.

Yetkililer soruşturmadan kaçıyor ve hâkimler engelleniyor.

Hükümet, yılın başında soruşturmayı yeniden başlatacağını duyurdu. Bu girişim, siyasi açıdan güçlü Hizbullah'ın İsrail'le savaş nedeniyle zayıflaması ve soruşturmaların yıllardır ilerlemesinin engellenmesiyle de desteklendi.


Refah tünellerinin sırrı: Hamas unsurları 8 ay yeraltında nasıl hayatta kaldı?

TT

Refah tünellerinin sırrı: Hamas unsurları 8 ay yeraltında nasıl hayatta kaldı?

Refah tünellerinin sırrı: Hamas unsurları 8 ay yeraltında nasıl hayatta kaldı?

İsrail ordusunun, Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah kentindeki tünellerde Kassam Tugayları’na bağlı unsurları öldürdüğüne ve esir aldığına dair ardı ardına yaptığı açıklamalar, bu kişilerin kim olduklarına ve özellikle Mayıs 2024’te İsrail’in kenti işgal etmeye başlamasından, ardından operasyonu genişleterek tam kontrol sağlamasından sonra, tünellerde nasıl bu kadar uzun süre gizlenebildiklerine ilişkin pek çok soruyu beraberinde getirdi.

Bir aydan uzun bir süre boyunca, bu unsurların tünellerden silahsız ve can güvenliklerini sağlayacak bir yöntemle çıkarılmasına yönelik temaslar yürütülüyordu. Bu girişimler, İsrailli subay Hadar Goldin’in naaşının 9 Kasım’da teslim edilmesini hızlandırdı. Ancak İsrail, dosyayı Türkiye ile birlikte takip eden ABD ile yapılan sözlü mutabakatları daha sonra ihlal ederek bu kişilere güvenli çıkış izni tanımadı.

Günler ilerledikçe İsrail, söz konusu unsurları tünellerden veya sığınaklarından çıktıkları anda hava saldırılarıyla ya da doğrudan takip ederek öldürmeye veya esir almaya başladı. Bu durum, Refah’ın doğusundaki Ceninah Mahallesi’nde tünellerin son kalan ceplerinin tamamen kuşatılmasıyla daha da yoğunlaştı.

Tünellerde ve pusu bölgelerinde 8 ay

Şarku’l Avsat’a  konuşan Hamas içindeki sahaya yakın kaynaklar, “Bu direnişçilerin, savaşın büyük kısmını, İsrail ordusunun kentte konuşlanmasına ve çok sayıda tünele girmesine rağmen, çoğu zaman tünellerin içinde geçirdiklerini” söyledi. Kaynaklara göre tüneller, İsrail’in tüm ayrıntılarını hâlâ çözemediği bir yapıda inşa edilmişti.

Aynı kaynaklar, Kasım 2023’teki ilk 7 günlük ateşkes sırasında söz konusu savaşçıların yer üstüne çıktığını, çatışmalar yeniden başlayınca tekrar tünellere döndüğünü aktardı. Bu süreçte zaman zaman yer üstünde hareket ettikleri, pusu noktaları arasında geçiş yaptıkları, ardından yeniden tünellere çekildikleri belirtildi. Komutanlarıyla temas, Ocak 2024’te varılan ikinci ateşkese kadar sürdü. Bu ateşkes 18 Mart’a kadar devam etti.

Kaynaklardan biri, çatışmaların yeniden başlaması öncesinde, İsrail ordusunun Refah’ta konuşlanmasına rağmen bazı savaşçıların yer üstüne çıkarak Han Yunus’a ulaştığını, burada komutanlarıyla buluştuğunu ve bazılarıyla birlikte Şubat 2024’te İsrailli esir Avraham Mengistu’nun teslim sürecine katıldığını söyledi. Mengistu, 2014 savaşından beri Gazze’de tutuluyordu.

Savaş yeniden başlayıp diplomatik girişimler sonuçsuz kaldıktan sonra Kassam unsurları tüneller aracılığıyla tekrar Refah’a döndü ve yer üstündeki pusu bölgelerine geri yerleşti.

rth
İsrailli rehine Avraham Mengistu, Hamas ile İsrail arasında geçen Şubat ayında Refah'ta imzalanan esir değişim anlaşması kapsamında teslim platformunda görülüyor (Reuters)

Mart ayı sonunda itibaren bu kişiler, Ağustos ayına kadar komutanlıklarıyla irtibat hâlinde kaldı. Bu süre zarfında İsrail’in Refah’ı tamamen kontrol altına aldığı yönündeki açıklamalarına rağmen, İsrail güçlerine kayıplar verdiren bir dizi saldırı gerçekleştirdiler.

Bu dönemde Kassam Tugayları “Cehennem Kapıları” adını verdiği operasyonlar dizisini başlattı. Askeri araçların, tuzaklanmış evlerin ve tünel çıkışlarının patlatıldığı saldırılarda yaklaşık 6 İsrail askerinin öldürüldüğü açıklandı. Bu saldırılardan birinde Kassam unsurlarının bir İsrail askerini esir almaya çalıştığı belirtildi.

Hamas, o dönem yürütülen ateşkes müzakerelerinde, Refah Taburu’nun hâlâ sahada aktif olduğuna dair bir mesaj vermeyi hedefliyordu. Buna karşın İsrail’in askeri kaynakları, taburun tümüyle dağıtıldığını savunuyordu.

Doğrulanabilen bilgilere göre, Kassam komutanlarıyla birlikte Refah’ta bulunan savaşçılar yer altı tünellerinde ve yer üstündeki pusu noktalarında toplamda 8 aydan fazla süre geçirdi.

Yiyecek ve suya nasıl ulaştılar?

Ateşkesin ardından İsrail ordusunun kontrolündeki bölgede sıkışan bu savaşçıların iaşesiyle ilgili soruları yanıtlayan saha kaynakları, tünellerde belirli miktarda yiyecek ve suyun önceden stoklanmış olduğunu aktardı.

Kaynaklardan biri, geçmişte benzer şekilde erzakın tükendiği bir savaş deneyimine atıfla, savaşçıların muhtemelen İsrail askerlerinin daha önce kullandığı evlerde bıraktığı yiyeceklerden ya da hasar görmemiş Filistinli evlerindeki malzemelerden faydalanmış olabileceğini söyledi. Sosyal medyada aylar önce paylaşılan, “ev sahiplerinden aldıkları yiyecekler için helallik isteyen Hamas ve İslami Cihad mensuplarının bıraktığı notlar” buna örnek gösterildi.

Kaynaklar, Kassam’ın elit birliklerinin görevleriyle yer altındaki destek gruplarının görevlerinin birbirinden farklı olduğuna da dikkat çekti. Bazılarının lojistik ve ikmal, bazılarının pusu operasyonları yürüttüğü, bazılarının ise farklı gruplar arasında geçiş yaparak doğrudan saha komutanlığı ile temas kurduğu belirtildi.

Öne çıkan komutanlar

İsrail medyasının öldürülmelerinin ardından fotoğraflarını yayımladığı kişiler arasında, Refah’ın doğu tabur komutanı Muhammed el-Bavab, yardımcısı ve aynı zamanda eniştesi İsmail Ebu Lebde, ayrıca elit birlik komutanı Tufik Salim bulunuyor.

Kaynaklara göre Ebu Lebde, Avraham Mengistu’nun teslim edilmesi sürecinde Kızılhaç ekibiyle doğrudan temas kuran isimdi. Bavab ise süreci uzaktan takip etti.

Her iki isim de 2014 savaşında İsrailli subay Hadar Goldin’in kaçırılması operasyonunu yöneten kişiler olarak biliniyor.

df
Kızılhaç araçları, Hadar Goldin'in cenazesini geçtiğimiz kasım ayında Gazze Şeridi'nde taşıyor (Reuters)

İsrail’in öldürdüğü isimler arasında ayrıca, Hamas Siyasi Büro üyesi Gazi Hamad’ın oğlu Abdullah Hamad da bulunuyor. Abdullah Hamad’ın müzakere heyetinin üyesi olduğu, savaş öncesinde Hamas yönetimine bağlı Rubat Askerî Koleji’nden mezun olduğu ve eğitimci olarak görev yaptığı aktarıldı. Abdullah Hamad, kuzeni Ahmed Said Hamad ile birlikte, tünelde Kassam komutanları ve diğer savaşçılarla aynı noktada öldürüldü.

Kaynaklar, Gazi Hamad’ın kardeşi Said Hamad’ın ise 7 Ekim saldırısına katılan damatlarının öldürülmesinin ardından üç kızını İsrail bombardımanında kaybettiğini belirtti.