Sudan Başbakanı Hamduk, Macron ile görüştü

Sudan Egemenlik Konseyi ve bakanlar kurulu, anayasal bildiriye ilişkin bir tartışmanın çözüme kavuşturulması için Hartum’da bir araya gelecek

Cumhurbaşkanı Macron dün Elysee Sarayı'nda Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk ile el sıkışırken (Reuters)
Cumhurbaşkanı Macron dün Elysee Sarayı'nda Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk ile el sıkışırken (Reuters)
TT

Sudan Başbakanı Hamduk, Macron ile görüştü

Cumhurbaşkanı Macron dün Elysee Sarayı'nda Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk ile el sıkışırken (Reuters)
Cumhurbaşkanı Macron dün Elysee Sarayı'nda Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk ile el sıkışırken (Reuters)

Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk, dün Paris’te Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile bir araya geldi. Öte yandan Hamduk, yıllardır Fransa'nın başkentinde yaşayan ve Darfur'daki önde gelen isyancı liderlerden biri olan Abdulvahid Nur ile de görüştü.
Macron, Sudan Başbakanı ile düzenlediği ortak basın toplantısında, “Başbakan Hamduk’un Abdulvahid Nur ile bir araya geleceği bir toplantının düzenlenmesine yardımcı olduk” dedi. AFP’nin haberine göre Macron, Sudan'da barışın sağlanması sürecinde temel bir safhaya ulaşıldığını belirtti. Bu görüşme, Sudan Egemenlik Konseyi ile bakanlar kurulu arasında çarşamba günü düzenlenecek toplantı öncesi yapıldı. Toplantıda Yargıtay başkanı ve başsavcının ataması yapılması bekleniyor. Atamaların aynı gün içerisinde gerçekleştirilmesi ve yapılan düzenlemelerle birlikte anayasal bildirinin resmî gazetede yayınlanması bekleniyor.
“Askeri valiler istifa etmekte ısrarcı”
Şarku’l Avsat’a konuşan Egemenlik Konseyi Sözcüsü Muhammed el-Fekki, dün gerçekleşen toplantıda, yargıtay başkanı ve başsavcı atamasının konsey ile bakanlar kurulu arasında yapılacak ortak bir toplantı ile karara bağlanmasına ve toplantının ardından anayasal bildirinin yayınlanmasına karar verildiğini dile getirdi. Ayrıca görevlendirilen askeri valilerin bu görevlerini bırakmak istediklerini ve anayasal bildiri doğrultusunda kendilerinin yerine sivillerin görevlendirilmesini talep ettiklerini belirtti. Fekki, “Askeri valiler istifa etmekte ısrar ediyorlar. Ülkeye dönmesinin ardından valilerin nasıl atanacağını başbakan ile görüşeceğiz” diyerek sözlerini sürdürdü. Önümüzdeki çarşamba günü gerçekleştirilecek toplantının ardından anayasal bildirinin yayınlanacağını belirten el-Fekki, yargıtay başkanı ve başsavcı atamasının da aynı gün içerisinde yapılabileceğini söyledi.
Sudan’da feshedilen Askeri Geçiş Konseyi (AGK), daha önce yargıtay başkanı ve başsavcılık makamı için iki isim önerisinde bulunmuştu. Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) ise bu isimlerin azledilen eski rejim yanlısı olduğu gerekçesiyle bu öneriyi reddetmiş ve anayasal bildirinin imzalanması öncesinde alternatif isimler önerilmesini talep etmişti. Bu arada ÖDBG tarafından önerilen iki aday ise askeri konsey tarafından onaylanmadı. ÖDBG daha sonra iki aday daha önerdi, fakat anayasal bildirinin imzalanmasına dek söz konusu isimlerin atamaları gerçekleşmedi. Eski Devlet Başkanı Ömer el-Beşir rejimini deviren halk devrimini yöneten koalisyon, yargıtay ve başsavcılığın eski rejimin sembol isimleri tarafında kontrol edildiğini ve bu durumun rejime mensup isimlerin yargılanmasını zorlaştıracağını dile getiriyor. Azledilen Devlet Başkanı Ömer Beşir’in önderlik ettiği Kurtuluş Devrimi darbesinin ardından İslamcı olmayan yüzlerce ve danışman yararı bahanesi altında emekli edilmişti. Eski rejimin adamları hala yargıyı ve savcılığı kontrol ediyorlar.
Öte yandan Sudan Bakanlar Kurulu tarafından yapılan açıklamada, Başbakan Hamduk’un Fransa’nın başkenti Paris’te Sudan Kurtuluş Hareketi (SLM-AW) lideri Abdulvahid Muhammed Nur ile bir araya geldiği bildirildi. Açıklamada iki arasında gerçekleşen toplantıya olumlu bir atmosferin hâkim olduğu ve ikilinin Sudan'a ilişkin çeşitli meseleler hakkında verimli görüşmelerde bulundukları kaydedildi. Ayrıca Hamduk ve Nur’un, daha ileri aşamalara geçene dek bu tür diyalog ve toplantılara devam etmeyi kabul ettikleri ifade edildi.
Abdulvahid Muhammed Nur liderliğindeki Sudan Kurtuluş Hareketi (SLM-AW) 2003 yılından bu yana, savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve etnik temizlik suçları işlemekle itham ettiği hükümet güçleriyle savaşıyor.
Sudan’da geçiş dönemine ilişkin imzalanan belgeler, en büyük önceliği Sudan’da barışın sağlanmasına veriyor. Belgelerde bütün silahlı kuvvetlerle bir barış anlaşmasının imzalanması için 6 aylık bir süre belirlendi. Hamduk liderliğindeki hükümet, anayasal bildiride belirlenen süre zarfında barışı sağlamak için çalışmalar yürütüyor.
Güney Sudan'ın başkenti Cuba’da, Abdulaziz Helu'nun liderliğini yaptığı Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey (SPLM-N), Sudan Egemenlik Konseyi ve Devrimci Cephe adı altında bir araya gelen silahlı hareketler arasında bir İlkeler Anlaşması imzalandı. Ancak Abdulvahid Muhammed Nur, kapsamlı bir değişim sağlanmadıkça müzakerelere katılmayacağı açıklamasında bulundu.



Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
TT

Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)

Avrupa Komisyonu Eşitlik, Hazırlık ve Kriz Yönetimi Komiseri Hadja Lahbib bugün yaptığı açıklamada, İsrail’in Gazze Şeridi’nde uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planlarının, hayat kurtaran yardımların bölgeye ulaşmasını engelleyeceğini belirtti.

Lahbib, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Avrupa Birliği’nin (AB) tutumunun net olduğunu vurgulayarak, “Sivil toplum kuruluşlarının mevcut haliyle kayıt altına alınması yasasının uygulanması mümkün değil” dedi.

Lahbib, insani yardımların önündeki tüm engellerin kaldırılması gerektiğini vurguladı ve “Uluslararası insancıl hukuk, herhangi bir belirsizliğe yer bırakmıyor; yardımlar ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmalı” ifadesini kullandı.

İsrail medyası, hükümetin dün yaptığı açıklamaya dayanarak, Sınır Tanımayan Doktorlar, ActionAid ve Oxfam gibi onlarca insani yardım örgütünün lisanslarının iptal edileceğini ve bunların ‘terörle bağlantılı’ olduğu gerekçesiyle kapatılabileceğini duyurmuştu.

Bazı uluslararası yardım kuruluşları, kayıtlarının iptal edilmesi riskiyle karşı karşıya bulunuyor. Eğer 31 Aralık’a kadar İsrail makamlarının belirlediği yeni kriterlere uyum sağlamazlarsa, 60 gün içinde faaliyetlerini durdurmak veya Gazze Şeridi ve Batı Şeria’daki çalışmalarına kısıtlama getirmek zorunda kalabilirler.


Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
TT

Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)

Şarku’l Avsat Suriye devlet televizyonu El-İhbariyye'den aktardığı habere göre bugün (Çarşamba) Süveyda kentinde meydana gelen el bombası patlamasında bir kişi hayatını kaybetti, iki kişi yaralandı.


Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
TT

Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)

Gazze Şeridi'ndeki Hamas hareketi, iki yıl süren İsrail savaşı sırasında liderlerinin suikastlara kurban gitmesinin ardından bir dizi liderlik değişikliği yaşıyor. Bu durum, hareketin eski lideri olan ve Ekim 2024'te Refah'ta İsrail güçleriyle çıkan çatışmalarda beklenmedik bir şekilde öldürülen Yahya Sinvar'a yakın kişilerin daha fazla öne çıkmasına neden oldu.

Şarku’l Avsat'a konuşan Hamas kaynaklarına göre, serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, siyasi büro üyesi ve savaş öncesinde hareketin medya departmanından sorumlu olan serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, kendisi ve Sinvar'a yakın bir dizi kişinin Gazze Şeridi'ndeki hareketi yönetmekle görevlendirilmesinin ardından, Gazze Şeridi'ndeki siyasi bürosunun başına geçti. Bu kişilerin çoğu, Şeridin güneyindeki Han Yunus'ta yaşıyor.

Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)

2011 Gilad Şalit esir takasıyla serbest bırakılan eski bir mahkum olan el-Amudi, Gazze Şeridi yönetiminin merkez figürü haline geldi. İsrail hapishanelerinde kaldıkları süre boyunca ve serbest bırakıldıktan sonra Sinvar'a çok yakındı ve sık sık toplantılarına ve diğer etkinliklerine eşlik etti.

Bazı kaynaklar, Gazze Şeridi'nde siyasi büro için gerçek bir seçim yapılmadığını, bunun yerine sürecin atama, onaylama ve istişare yoluyla yürütüldüğünü söylüyor.

Bazı kaynaklar operasyonun “iç yönetmelikleri ihlal ederek” gerçekleştirildiğini söylerken, diğerleri amacın “iç eksiklikleri gidermek” olduğunu ve “seçilenlerin hepsinin Tevfik Ebu Naim, Salah Ebu Şarik ve diğerleri gibi Sinvar'a yakın kişiler olduğunu” açıkladı.

Kaynaklar, el-Amudi'nin şu anda Gazze'deki Hamas içinde “devrim” olarak nitelendirilebilecek bir harekete öncülük ettiğini söylüyor. Özellikle İsrail saldırılarında yaralanan ilçe idari organlarının başındaki bazı yerel liderleri görevden aldı ve yerlerine atamalar yaptı. Savaş sırasında sorumluluklarının bir kısmından vazgeçen diğer kişiler için de aynı şeyi yaptı. Suikasta uğrayan, başka nedenlerle görevden alınan veya farklı görevlere atanan eski liderlerin yerine geçecek kişileri aramaya devam ediyor.

Bazı kaynaklara göre, bu adımlar Gazze Şeridi içindeki yerel Hamas liderlerinin yanı sıra yurtdışındaki liderler arasında da öfkeye yol açtı. Şeridin dışındaki siyasi büro üyelerinden bazıları yerel liderlere, "Olanlar kabul edilemez ve iç hukuka aykırıdır; önümüzdeki günlerde hareketin liderinin seçilmesini beklemeliyiz ki, bir yıl sonra yapılacak genel seçimlere kadar bazı bölgelerin liderliğindeki boşlukların geçici olarak doldurulması konusunda bir anlaşmaya varılabilsin" şeklinde bilgi verdi.

İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)

Kaynaklar, Gazze Şeridi'ndeki Hamas içinde siyasi düzeyde hüküm süren "kaosun" aksine, askeri kanadında istikrarlı bir durumun söz konusu olduğunu ve yeniden yapılanmanın sorunsuz ve sistematik bir şekilde devam ettiğini belirtiyor. İzzeddin Kassam Tugayları'nın yeni Genelkurmay Başkanı İzzeddin Haddad'ın savaş sırasında suikasta kurban giden veya öldürülenlerin yerine yeni atamalar yapmak üzere bir dizi toplantı düzenlediğini ve çeşitli kararlar aldığını ifade ediyorlar. Ayrıca, tüm taraflarla sürekli iletişim kurarak siyasi düzeydeki farklılıkların veya anlaşmazlıkların üstesinden gelmeye ve böylece her düzeyde istikrarı sağlamaya çalışıyor.

Kaynaklara göre Haddad, bazı bölgelerdeki tugay komutanları da dahil olmak üzere çeşitli liderlik pozisyonlarındaki boşlukları doldurmak için çalışırken, asıl komutanlarının suikast sonucu öldürülmesinin ardından bu tugayları yönetmek üzere atanmış diğer kişileri de görevde tutuyor.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu, İzzeddin Haddad'ın komuta ettiği Gazze Şehri Tugayı hariç, suikast sonucu öldürdü. Yerine Muhanned Receb atandı.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu suikastla öldürdü. Bunun istisnası, Muhannad Receb'ın yerine geçen İzzeddin el-Haddad'ın komutasındaki “Gazze Şehri Tugayı”ydı.

Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)

Çeşitli kanatları ve kademeleriyle Hamas, İsrail'in çeşitli kaynaklarını hedef alması sonucu mali krizden muzdarip olmuş durumda. Bununla birlikte, savaş sırasında veya sonrasında, farklı oranlarda ve zamanlarda da olsa, maaş ve ödenekleri tamamen kesmedi.

Gerçekte Hamas, 7 Ekim 2023 saldırısının ardından, 1987'deki kuruluşundan bu yana eşi benzeri görülmemiş son derece karmaşık bir dönemle karşı karşıya. Hareketin gözlemcilerine göre, Gazze Şeridi'ne sınır komşusu İsrail tesislerine ve kasabalarına yönelik saldırılarla başlayan bu saldırı, İsrail'i uzun süreli bir savaşa sürükledi.

Yazar ve siyasi analist Mustafa İbrahim, hareketin “askeri yenilginin, örgütsel tükenmişliğin, siyasi karmaşanın ve geleceği ile rolü hakkındaki varoluşsal kaygının iç içe geçtiği bir aşamaya girdiği” değerlendirmesinde bulunuyor.

İbrahim, İsrail savaşının, Hamas'ın siyasi büro üyelerinin ve Gazze Şeridi'ni yıllarca yöneten idari komitelerin başkanlarının çoğunu kaybetmesinin ardından, liderlik ve karar alma yapısını vurduğunu açıkladı. Bu durum, doldurulması kolay olmayan derin bir liderlik boşluğu yarattı ve hareket içinde geleceği ve bir sonraki aşama hakkında anlaşmazlıkları ortaya çıkardı: Bu bir yönetim aşaması mı, örgütsel hayatta kalma aşaması mı yoksa sadece uzun süreli bir krizi yönetme aşaması mı olacak?

Hamas'tan birkaç kaynak Şarku’l Avsat'a şunları söyledi: "İşlerin iyi ve sorunsuz gittiğini söylemek mümkün değil. Birçok zorluk var ve yaşananlar, hiçbir şey bırakmayan ve hareketin liderlerinin çoğunun suikastına neden olan yıkıcı bir savaşın ışığında normal. Geniş bir liderliğe ve Filistin içinde ve dışında geniş bir halk tabanına sahip bir hareket için liderlik boşluğu normaldir ve bir yıl sonra kapsamlı seçimler yapılana kadar mevcut farklılıklar da normaldir."